Ινομυώματα: Συμπτώματα, διάγνωση και αντιμετώπιση με εμβολισμό

Τα ινομυώματα είναι καλοήθεις (δηλαδή μη καρκινικοί) όγκοι της μήτρας που αναπτύσσονται πάνω ή μέσα στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας. Αποτελούνται από διογκωμένες μυϊκές ίνες και συνδετικό ιστό και «τρέφονται» από τις αρτηρίες της μήτρας.

«Είναι οι συνηθέστεροι καλοήθεις όγκοι της γυναίκας και εμφανίζονται στο 20-40% των γυναικών ηλικίας από 30 έως 50 ετών», όπως αναφέρουν οι κ.κ. Εμμανουήλ Θεοδωρόπουλος, Μιχαήλ Γλυνός και Νικόλαος Πλεύρης της Ομάδας Θεραπείας Ινομυωμάτων του Metropolitan General, οι οποίοι στη συνέχεια εξηγούν όσα θα θέλαμε να γνωρίζουμε για τη διάγνωση και την ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπισή τους με εμβολισμό:

Τα είδη των ινομυωμάτων και τα συμπτώματά τους

Τα ινομυώματα μπορεί να αναπτυχθούν σε διάφορα τμήματα της μήτρας.

Τα ενδοτοιχωματικά ινομυώματα είναι τα πιο συχνά. Επειδή αναπτύσσονται μέσα στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας, δίνουν την εντύπωση ότι αυξάνεται και το μέγεθος ολόκληρης της μήτρας. Προκαλούν μεγάλες αιμορραγίες κατά τη διάρκεια της περιόδου, πυελικό πόνο, συμπτώματα από πίεση στην ουροδόχο κύστη ή το έντερο, χαμηλό οσφυϊκό πόνο.
Τα υπορογόνια ινομυώματα είναι τα πιο συχνά μετά τα ενδοτοιχωματικά. Επειδή αναπτύσσονται κάτω από το εξωτερικό τοίχωμα της μήτρας προκαλούν λιγότερο διαταραχές του αίματος της περιόδου και περισσότερο πυελικό πόνο καθώς και συμπτώματα από πίεση στην ουροδόχο κύστη ή το έντερο.
Τα υποβλεννογόνια ινομυώματα που αναπτύσσονται κάτω από το εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας, προκαλούν συνήθως μεγάλες σε ποσότητα και διάρκεια αιμορραγίες κατά τον κύκλο της περιόδου.
Τα μισχωτά ινομυώματα που αναπτύσσονται προς το εσωτερικό ή το εξωτερικό της μήτρας, είναι όμως συνδεδεμένα με τη μήτρα με ένα λεπτό μίσχο. Τα συμπτώματα που προκαλούν τα μισχωτά ινομυώματα είναι συχνότερα πίεση και πόνος καθώς ο μίσχος τους μπορεί να πιέζεται από τα γύρω όργανα ή και από το ίδιο το ινομύωμα που μεγαλώνει.
Συνήθως η γυναίκα έχει πάνω από ένα ινομυώματα που μπορεί να έχουν διαφορετικό μέγεθος και να αναπτύσσονται σε διάφορες περιοχές της μήτρας.

Ποια είναι τα συχνότερα συμπτώματα;

Ανάλογα με το μέγεθος, τη θέση και τον αριθμό των ινομυωμάτων, η γυναίκα μπορεί να εμφανίσει:

«Βαριά» περίοδο που ονομάζεται και Μηνορραγία. Η παρατεταμένη και άφθονη αποβολή αίματος και πηγμάτων από τη μήτρα και τον κόλπο κατά τη διάρκεια της περιόδου μπορεί να προκαλέσει αναιμία
Αυξημένο πόνο κατά τις μέρες της περιόδου
Πόνο, πίεση ή δυσφορία στην περιοχή της πυέλου
Πόνο χαμηλά στη μέση ή στα πόδια
Συχνοουρία και δυσκολία στην ούρηση λόγω της πίεσης στην ουροδόχο κύστη
Δυσκοιλιότητα ή φουσκώματα λόγω της πίεσης στο έντερο
Διόγκωση της κοιλιάς
Πώς γίνεται η διάγνωση των ινομυωμάτων;

Ο γυναικολόγος μπορεί να διαγνώσει τα ινομυώματα κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης γυναικολογικής εξέτασης. Συμπληρωματικές εξετάσεις που επιβεβαιώνουν τη διάγνωση είναι το υπερηχογράφημα και η μαγνητική τομογραφία.

Ποιες θεραπείες υπάρχουν για τα ινομυώματα;

Η θεραπεία των ινομυωμάτων εξαρτάται από το μέγεθος, τη θέση και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων που προκαλούν. Εάν δεν προκαλούν συμπτώματα, ο γιατρός θα αποφασίσει ότι δεν υπάρχει ανάγκη θεραπείας. Εάν όμως προκαλούν, τότε η γυναίκα έχει τις εξής επιλογές:

Φαρμακευτική αγωγή: Περιλαμβάνει φάρμακα για τον έλεγχο των συμπτωμάτων. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs), αντισυλληπτικά χάπια καθώς και ορμονικές θεραπείες (GnRHa) έχουν χρησιμοποιηθεί για τον έλεγχο των συμπτωμάτων.
Χειρουργική θεραπεία: Υπάρχουν δύο ειδών χειρουργικές επεμβάσεις:
Η ινομυωματεκτομή αφαιρεί τα ινομυώματα αφήνοντας άθικτη τη μήτρα. Ανάλογα με τη θέση και το μέγεθος των ινομυωμάτων, μπορεί να γίνει με μία τομή στην πύελο (ανοικτή χειρουργική επέμβαση), ή λαπαροσκοπικά (μέσα από 3-4 τρύπες στο κάτω μέρος της κοιλιάς) ή μέσα από τον κόλπο και τον τράχηλο της μήτρας.
Η υστερεκτομή είναι το παραδοσιακό χειρουργείο αφαίρεσης της μήτρας και του τραχήλου. Τα ινομυώματα αφαιρούνται μαζί με τη μήτρα και η γυναίκα μπαίνει στην εμμηνόπαυση, χάνοντας και την δυνατότητα να τεκνοποιήσει.
Μη Χειρουργική θεραπεία - Εμβολισμός των Ινομυωμάτων
Ο εμβολισμός των ινομυωμάτων είναι μια ελάχιστα επεμβατική μη χειρουργική μέθοδος που διατηρεί την ακεραιότητα και τις λειτουργίες της μήτρας. Γίνεται από τους Επεμβατικούς Ακτινολόγους, που είναι ειδικά εκπαιδευμένοι στο να χρησιμοποιούν τις μεθόδους της Ακτινολογίας προκειμένου να καθοδηγήσουν πολύ μικρούς καθετήρες μέσα στο αγγειακό δίκτυο και στα όργανα του σώματος, θεραπεύοντας πολλές και διάφορες παθήσεις.
Ο διακολπικός καυτηριασμός των ινομυωμάτων με τη χρήση ραδιοσυχνοτήτων (radiofrequency ablation) υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση είναι μία ακόμα θεραπευτική μέθοδος που αναπτύσσεται σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες. Έχει ιδανικά αποτελέσματα σε μικρά (<5cm) ινομυώματα και σε γυναίκες που θέλουν να τεκνοποιήσουν.
Πώς γίνεται ο εμβολισμός των ινομυωμάτων;

Ο εμβολισμός πραγματοποιείται στην αίθουσα του Ψηφιακού Αγγειογράφου όπου υπάρχει η δυνατότητα ο επεμβατικός ακτινολόγος υπό συνεχή ακτινοσκοπικό έλεγχο να καθοδηγεί πολύ μικρούς καθετήρες, μέσα από το δίκτυο των αγγείων, στα σημεία που θέλει. Η επέμβαση γίνεται συνήθως με τη γυναίκα χωρίς να κοιμάται και με τη χρήση ήπιας συστηματικής αναλγησίας.

Μια πολύ μικρή οπή μήκους 1,5 χιλιοστών γίνεται στην περιοχή του μηρού μέσα από την οποία ένας μικρός καθετήρας μπαίνει στο δίκτυο των αρτηριών
Ο καθετήρας καθοδηγείται μέσα από το δίκτυο των αρτηριών στις αρτηρίες που τροφοδοτούν τη μήτρα, ενώ ο επεμβατικός ακτινολόγος επιβεβαιώνει τη σωστή θέση του καθετήρα με τη βοήθεια της ακτινοσκόπησης (η ακτινοσκόπηση είναι ακτινολογική μέθοδος που χρησιμοποιεί ακτίνες Χ για τη ζωντανή απεικόνιση σε μόνιτορ του εξεταζόμενου συστήματος)
Πολύ μικρά σφαιρίδια (σαν τους κόκκους της άμμου) εγχύονται μέσα από τον καθετήρα στην αρτηρία που τροφοδοτεί με αίμα τα ινομυώματα, διακόπτοντας τη ροή του αίματος.
Τις περισσότερες φορές η διαδικασία επαναλαμβάνεται από την απέναντι πλευρά της μήτρας μέσα από την ίδια οπή του δέρματος και με τον ίδιο καθετήρα.
Από τη στιγμή που διακόπτεται η ροή του αίματος στα ινομυώματα, σταματά και η αιμορραγία. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες τα ινομυώματα συρρικνώνονται σε μέγεθος. Οι περισσότερες γυναίκες νοιώθουν λιγότερο πόνο και φουσκώματα και φυσικά λιγότερες αιμορραγίες.

Ο μέσος όρος επιστροφής της γυναίκας στην εργασία και στις φυσιολογικές καθημερινές της δραστηριότητες είναι περίπου μία εβδομάδα. Ο κύριος λόγος που δεν επιστρέφει νωρίτερα είναι το «μετεμβολικό σύνδρομο» που τα συμπτώματά του μοιάζουν με αυτά της γρίπης (χαμηλός πυρετός, αδιαθεσία, καταβολή).

Ο γυναικολόγος και ο επεμβατικός ακτινολόγος είναι σε στενή επικοινωνία με τη γυναίκα προκειμένου αυτή να επανέλθει το γρηγορότερο και χωρίς προβλήματα στις φυσιολογικές της δραστηριότητες.

Όλο και περισσότερες γυναίκες στις μέρες μας επιλέγουν να διατηρήσουν τη μήτρα τους και να αποφύγουν μια μακροχρόνια ανάρρωση από ένα χειρουργείο, επιλέγοντας τον εμβολισμό ως μια μη χειρουργική, ελάχιστα επεμβατική τεχνική θεραπείας των ινομυωμάτων.