Η αξία του προληπτικού ελέγχου στα παιδιά

Γράφει η
Ευγενία Μπέη,
Παιδοκαρδιολόγος
Διευθύντρια Παιδοκαρδιολογικής Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Γιατί να κάνω προληπτικό έλεγχο της καρδιάς του παιδιού μου;

Ο προληπτικός έλεγχος γίνεται σαφώς στα παιδιά των οικογενειών με ιστορικό κληρονομικών καρδιοπαθειών, όπως οι διάφορες μυοκαρδιοπάθειες, ιστορικό αρρυθμιογόνων συνδρόμων που είναι υπεύθυνα για αιφνίδιο καρδιακό θάνατο στη νεαρή ηλικία, συνδρόμων που αφορούν την αορτή ή/και άλλες παθήσεις με κληρονομικό υπόστρωμα, αλλά και σε παιδιά που έχουν ήδη 1^ου βαθμού συγγενείς με συγγενείς καρδιοπάθειες, παθήσεις δηλαδή που έχουν δημιουργηθεί από την εμβρυϊκή ζωή, όπως η δίπτυχη αορτική βαλβίδα.  Επίσης, προληπτικός έλεγχος γίνεται και στα νεογνά όταν υπάρχει ήδη κάποιο αμφίβολο εύρημα από την εμβρυϊκή ζωή, ακόμα και αν κατά την παραμονή του νεογνού στο μαιευτήριο δεν εκδηλωθεί κάποιο σύμπτωμα ενδεικτικό καρδιοπάθειας.

Τελικά όμως προληπτικός έλεγχος γίνεται και στο γενικό πληθυσμό, ώστε να διαγνωστούν εγκαίρως παθήσεις που δε μπορούν να διαγνωστούν στην τακτική παιδιατρική εξέταση, διότι ενδεχομένως δεν δίνουν κλινικά συμπτώματα και σημεία, δηλαδή το παιδί δεν έχει κάποιο φύσημα ή κάποιο σύμπτωμα, όπως εύκολη κόπωση ή λιποθυμικό επεισόδιο.

Σε ποια ηλικία πρέπει να γίνει ο προληπτικός έλεγχος;

Ο παιδίατρος μετά  την κλινική εξέταση του παιδιού και εφόσον ανευρίσκει συμπτώματα ή/σημεία που κρίνει ότι έχουν ανάγκη εξειδικευμένου ελέγχου, θα συστήσει έλεγχο από παιδοκαρδιολόγο σε οποιαδήποτε ηλικία, αρχής γενομένης από τη νεογνική.

Σε παιδιά με ελεύθερο οικογενειακό ιστορικό για καρδιοπάθειες, ασυμπτωματικά, χωρίς εύρημα από την κλινική εξέταση, ο έλεγχος γίνεται στην είσοδο στο σχολείο. Παρόλα αυτά η τάση είναι ο έλεγχος αυτός να γίνεται όταν το νήπιο αρχίζει να συνεργάζεται, δηλαδή στην ηλικία περίπου των 4 ετών.

Εν συνεχεία επαναλαμβάνεται σε κάθε αλλαγή εκπαιδευτικής βαθμίδας, δηλαδή ανά 3-4 έτη.

Πρόσφατα στοιχεία έχουν πάντως αναδείξει τη σημαντικότητα λεπτομερούς ετήσιας αξιολόγησης του παιδιού κατά  την παιδιατρική του εκτίμηση με επικέντρωση στο καρδιαγγειακό.  Έτσι, ελαχιστοποιείται η πιθανότητα μη έγκαιρης διάγνωσης σοβαρών παθήσεων, όπως π.χ. η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια.

Τα παιδιά που συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες πρέπει να ελέγχονται και με ποια συχνότητα;

Ο πληθυσμός αυτός, που αφορά παιδιά με συστηματική αθλητική ενασχόληση, ιδίως από την ηλικία των 12 ετών και άνω, οφείλουν να ελέγχονται ετησίως πριν τη συμμετοχή τους σε άθληση. Οι μελέτες έχουν δείξει ότι η διενέργεια ηλεκτροκαρδιογραφήματος έχει σημαντικά μειώσει τον κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου σε νεαρούς αθλητές.

Τι περιλαμβάνει ο πλήρης προληπτικός έλεγχος του παιδιού

Καταρχάς η λήψη του οικογενειακού ιστορικού αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο μιας πλήρους και ορθής παιδοκαρδιολογικής εκτίμησης. Συγκεκριμένα η ύπαρξη κληρονομικών παθήσεων της καρδιάς, ο αιφνίδιος θάνατος σε νεαρά μέλη  ειδικά <35 ετών στις ευρύτερες οικογένειες της μητέρας και του πατέρα του παιδιού, ο αιφνίδιος θάνατος βρεφών, ο αιφνίδιος πνιγμός νεαρών ατόμων ή τα απροσδόκητα τροχαία που υποδηλώνουν καρδιακή ανακοπή κατά την ώρα της οδήγησης, είναι στοιχεία που πρέπει να ερωτώνται.

Στη συνέχεια ακολουθεί η κλινική εξέταση του παιδιού με ψηλάφηση του προκάρδιου και των περιφερικών σφύξεων, ακρόαση των καρδιακών τόνων και ύπαρξης ή όχι φυσήματος αθώου ή παθολογικού σε ύπτια και όρθια θέση και  η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης  ή/και κορεσμού περιφερικού αρτηριακού αίματος  αν κριθεί σκόπιμο.

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα δίνει σημαντικές πληροφορίες, τόσο για διαταραχές στη δομή, όσο και στην ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς.

Και τέλος, η υπερηχογραφία της καρδιάς ολοκληρώνει τον έλεγχο. Με το έγχρωμο Triplex καρδιάς εξετάζουμε τη δομή των κοιλοτήτων, των βαλβίδων, των αγγείων που εκβάλλουν κι εκφύονται από τις καρδιακές κοιλότητες, την ακεραιότητα των διαφραγμάτων και τη λειτουργικότητα όλων αυτών των δομών.

Ανακεφαλαιώνοντας ο προληπτικός καρδιακός παιδιατρικός έλεγχος  συμβάλλει στην έγκαιρη διάγνωση παθήσεων του καρδιαγγειακού συστήματος άρα στην έγκαιρη παρέμβαση και θεραπεία με στόχο την ασφάλεια του παιδιού.

Προληπτικοί έλεγχοι υγείας «Back to school» σε προνομιακές τιμές.

Διαβάστε περισσότερα άρθρα για θέματα που αφορούν την υγεία σας, εδώ.