Βιοτρομοκρατία: Η επικοινωνία κινδύνου και η εκπαίδευση του κοινού

Πώς αντιμετωπίζεται μια απειλή βιοτρομοκρατίας με ηθελημένη απελευθέρωση βιολογικού ή χημικού παράγοντα; Πώς επικοινωνούν μεταξύ τους οι αρμόδιοι φορείς αντιμετώπισης, πώς επικοινωνείται ο κίνδυνος στο κοινό και πώς μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον πληθυσμό να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της απειλής δημόσιας υγείας από τις αρμόδιες αρχές;

Το θέμα απασχόλησε την 4^η διεθνή συνάντηση εργασίας (workshop) του Πακέτου 7 (WP7) του Ευρωπαϊκού προγράμματος EU JA TERROR που διοργάνωσε στη Θεσσαλονίκη ο ΕΟΔΥ, με την συμμετοχή στελεχών από τις υγειονομικές υπηρεσίες της Νορβηγίας και της Σλοβενίας. Σκοπός ήταν η συζήτηση και η καταγραφή των καίριων σημείων πληροφόρησης και επικοινωνίας με τον γενικό πληθυσμό σε επιθέσεις ηθελημένης απελευθέρωσης βιολογικού ή χημικού παράγοντα, με την ενεργή συμμετοχή όλων των αρμόδιων και εμπλεκόμενων φορέων διαχείρισης και αντιμετώπισης κρίσεων (όπως οι συνεργάτες του προγράμματος - φορείς δημόσιας υγείας κρατών της ΕΕ και του ΕΟΧ, και Ελληνικοί φορείς διαχείρισης κρίσεων - Πολιτική Προστασία, Προστασία του Πολίτη, Πυροσβεστική, ΕΚΑΒ, Υπουργείο Υγείας, Γενικό Χημείο του Κράτους, Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας κ.α., τοπικές διοικητικές και κοινωνικές αρχές στην Βόρεια Ελλάδα, καθώς και ο τοπικός Τύπος).

Τα συμπεράσματα των εργασιών του workshop θα ενσωματωθούν σε πρόταση - δράσης προς την ΕΕ.

Εγχειρίδιο επικοινωνίας

Ο όρος βιολογική απειλή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την απελευθέρωση μικροοργανισμών, βακτηρίων, άνθρακα, τοξινών, ενός ιού ή ενός χημικού νευροτοξικού παράγοντα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την απελευθέρωση αερίου σαρίν στο μετρό του Τόκιο το 1995.

Ο συντονιστής του Πακέτου 7 του EU JA TERROR από την πλευρά του ΕΟΔΥ, Δημήτρης Ηλιόπουλος, επεσήμανε την σημασία της συνεργασίας των υπηρεσιών και της διαχείρισης της επικοινωνίας κινδύνου, γεγονός που καταδείχτηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας κορωνοϊού.

Στα παραδοτέα του προγράμματος, όπως είπε, περιλαμβάνονται ένας οδηγός επικοινωνίας, που αναπτύχθηκε για πρώτη φορά, σε συνεργασία με στελέχη από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και ένας αλγόριθμος για το πώς πρέπει να ρέει η πληροφορία μεταξύ των διάφορων υπηρεσιών και πώς πρέπει να φτάνει στο κοινό «φιλτραρισμένη» από ανυπόστατες φήμες που μπορεί να αποτελέσουν τροχοπέδη στην σωστή πληροφόρηση.

Επίσης, αναπτύχθηκε μια πλατφόρμα μέσω της οποίας οι εμπλεκόμενες υπηρεσίες θα μπορούν να επικοινωνούν με ασφάλεια και ταχύτητα σε περίπτωση ενός παρόμοιου κινδύνου, αποφεύγοντας τα τηλέφωνα και τα emails. Τελευταίο παραδοτέο αφορά την πληροφόρηση, αλλά και τη μύηση του κοινού στο ενδεχόμενο να υπάρξουν τέτοια συμβάντα.

Ο πολίτης βοηθός και σύμμαχος

Την σημασία της εκπαίδευσης του κοινού ώστε να μετατραπεί σε βοηθό και σύμμαχο στην προσπάθεια αντιμετώπισης της όποιας απειλής υπογράμμισε ο καθηγητής Του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, Νίκος Παναγιώτου.

"Αντί να περιμένει πού είναι το κράτος με την έννοια που το έχει συνηθίσει, ως κράτος - πατερούλη που θα έρθει και θα λύσει όλα τα προβλήματα, ο πολίτης πρέπει να είναι κομμάτι μιας κοινότητας που έχει στόχο της διαχείρισης μιας κατάστασης", ανέφερε, παραθέτοντας το πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα στη Ζάκυνθο, όπου βρισκόταν σε εξέλιξη ένα πανηγύρι, με φόντο τη φωτιά που κατέκαιγε διπλανό δάσος.

"Ας σκεφτούμε τι κάνουμε εμείς, αν είμαστε μάρτυρες ενός συμβάντος, ας πούμε τροχαίου ατυχήματος. Θα βγάλουμε το κινητό και θα τραβήξουμε εικόνες, αντί να κάνουμε κάτι, όπως να σταματήσουμε άλλα αυτοκίνητα", σημείωσε ο κ. Παναγιώτου, τονίζοντας την ανάγκη δημιουργίας ανθεκτικών κοινωνιών, εκπαιδευμένων στη διαχείριση μιας απειλής. Αυτό θα μειώσει τον χρόνο παρέμβασης των αρμόδιων αρχών, ενώ θα βελτιώσει την έκταση και την ποιότητα της παρέμβασης

Σε χαιρετισμό της μέσω Διαδικτύου, η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας Φωφώ Καλύβα τόνισε τον κρίσιμο ρόλο της Ελλάδας σε μια σημαντική ευρωπαϊκή δράση, με την ενεργό συμμετοχή της στην ανάπτυξη και απόκτηση τεχνογνωσίας στην αντιμετώπιση παρόμοιων απειλών.