Ο αθλητισμός βελτιώνει διαφορετικά τον μεταβολισμό των μυών στις γυναίκες και τους άνδρες

Τα μυϊκά κύτταρα των γυναικών και των ανδρών διαφέρουν ως προς τον ενεργειακό τους μεταβολισμό. Στους άνδρες, η ενεργειακή απαίτηση κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων καλύπτεται αρχικά όλο και περισσότερο από τη γλυκόλυση, ενώ οι γυναίκες τείνουν να αντλούν από τα αποθέματα λίπους. Με την αύξηση της προπόνησης, ο μεταβολισμός και των δύο φύλων εξισώνεται.

Αυτό προκύπτει από τα αποτελέσματα μιας ανάλυσης βιοψιών μυών, τα οποία παρουσιάστηκαν στη φετινή ετήσια συνάντηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD) στη Μαδρίτη.

Η σωματική άσκηση είναι η πιο αποτελεσματική στρατηγική για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 στην τρίτη ηλικία, μαζί με την αποφυγή της παχυσαρκίας. Δεν είναι γνωστό πώς ακριβώς η άσκηση βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και έτσι αποτρέπει την αύξηση του σακχάρου στο αίμα.

Μια ομάδα με επικεφαλής τον Simon Dreher από το Ινστιτούτο Έρευνας Διαβήτη και Μεταβολικών Νοσημάτων στο Tübingen ανέλυσε, επομένως, τις μυϊκές βιοψίες 16 γυναικών και 9 ανδρών που είχαν την τάση να αποφεύγουν τη σωματική άσκηση πριν από τη μελέτη και είχαν τουλάχιστον έναν παράγοντα κινδύνου για διαβήτη τύπου 2, όπως μεγαλύτερο υπερβολικό βάρος, διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη, προηγούμενο διαβήτη κύησης ή αυξημένο οικογενειακό κίνδυνο.

Στο πλαίσιο της μελέτης, συμμετείχαν σε ένα αθλητικό πρόγραμμα 8 εβδομάδων: 3 φορές την εβδομάδα γυμνάζονταν υπό επίβλεψη για 30 λεπτά στο εργόμετρο και 30 λεπτά στο διάδρομο. Μυϊκές βιοψίες ελήφθησαν 3 φορές: μία φορά πριν από την έναρξη της παρέμβασης, μία φορά μετά την πρώτη προπονητική συνεδρία και την τρίτη φορά μετά την τελευταία προπονητική συνεδρία μετά από 8 εβδομάδες.

Σε μια πολυ-ομική ανάλυση, οι ερευνητές ανέλυσαν το επιγονιδίωμα - το οποίο δείχνει ποια γονίδια μπορούν να ενεργοποιηθούν ή να απενεργοποιηθούν - το μεταγραφίωμα - το οποίο εξετάζει ποια γονίδια χρησιμοποιούνται αυτή τη στιγμή - και το πρωτεώμα - το οποίο είναι το σύνολο των πρωτεϊνών που υπάρχουν στο κύτταρο.

Στην πρώτη μελέτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν σαφείς διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών. Οι πρωτεΐνες που ρυθμίζουν τη γλυκόλυση ήταν πιο ενεργές στους άνδρες. Οι άνδρες είχαν επίσης περισσότερες πρωτεΐνες ινών που συστέλλονται ταχύτερα. Στα μυϊκά κύτταρα των γυναικών, από την άλλη πλευρά, οι ερευνητές βρήκαν περισσότερες πρωτεΐνες που ρυθμίζουν τη διάσπαση των λιπαρών οξέων.

Σύμφωνα με τον Dreher, αυτό δείχνει ότι ο ανδρικός μυς έχει μεγαλύτερη ικανότητα αξιοποίησης της γλυκόζης, ενώ τα γυναικεία μυϊκά κύτταρα τείνουν να χρησιμοποιούν λιπαρά οξέα. Αυτές οι διαφορές στη χρήση του υποστρώματος θα μπορούσαν να είναι σημαντικές κατά τη διάρκεια της προπόνησης και να επηρεάσουν επίσης την ανάπτυξη διαβήτη τύπου 2, λέει ο ερευνητής.

 Υπήρχαν επίσης σημαντικές διαφορές στην αντίδραση στην πρώτη προπόνηση μεταξύ των μη προπονημένων γυναικών και των μη προπονημένων ανδρών. Στα μυϊκά κύτταρα των ανδρών παρατηρήθηκε αυξημένη δραστηριότητα πρωτεϊνών που υποδηλώνουν αυξημένο οξειδωτικό στρες. Οι μύες των ανδρών προφανώς δυσκολεύονταν περισσότερο να προσαρμοστούν στην προπόνηση, λέει ο Dreher.

Ωστόσο, μετά από 8 εβδομάδες σωματικής άσκησης, οι διαφορές μεταξύ γυναικών και ανδρών είχαν μειωθεί. Η αυξημένη δραστηριότητα των μιτοχονδριακών πρωτεϊνών, οι οποίες εμπλέκονται στην οξείδωση του υποστρώματος και την παραγωγή ενέργειας, ήταν ανιχνεύσιμη στα μυϊκά κύτταρα και των δύο φύλων. Στους άνδρες, το ποσοστό των δεικτών ταχέως συσπώμενων ινών ήταν μειωμένο.

Η προπόνηση είχε αποδώσει καρπούς τόσο για τους άνδρες όσο και για τις γυναίκες. Για την επικεφαλής της μελέτης Cora Weigert, η οποία κατέχει έδρα μοριακής διαβητολογίας στο Πανεπιστήμιο του Tübingen, η αυξημένη ικανότητα αξιοποίησης της γλυκόζης και των λιπιδίων για την παραγωγή ενέργειας είναι το κλειδί για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2 και στα δύο φύλα.