Βαριατρική χειρουργική: Ποιος είναι ο ρόλος της στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2

Η βαριατρική χειρουργική είναι πιο αποτελεσματική από τη φαρμακευτική αγωγή και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής για την επίτευξη μακροπρόθεσμου ελέγχου και ίασης του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, σύμφωνα με νέα έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Pittsburgh (ΗΠΑ). Στη μεγαλύτερη τυχαιοποιημένη μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα ανά τον κόσμο, οι ερευνητές διαπίστωσαν, επίσης, ότι η βαριατρική χειρουργική βελτίωσε τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων με πιο αποτελεσματικό τρόπο, σε σχέση με τις φαρμακευτικές/ιατρικές παρεμβάσεις και τις αλλαγές στον τρόπο ζωής των ασθενών.

«Σύμφωνα με τους συγγραφείς της εν λόγω μελέτης, αυτή η ανάλυση είναι η ισχυρότερη απόδειξη που έχουμε μέχρι σήμερα για το ότι η βαριατρική χειρουργική είναι ένα ασφαλές και αποτελεσματικό εργαλείο για την επίτευξη ελέγχου και ίασης του σακχαρώδη διαβήτη. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι στα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, ακόμη και σε εκείνα που δεν ξεπερνούν το όριο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) για χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους, η βαριατρική χειρουργική θα πρέπει να προσφέρεται ως θεραπεία σε περιπτώσεις ανεπαρκώς ελεγχόμενου σακχαρώδη διαβήτη», αναφέρει ο κ. Παναγιώτης Λαΐνας Διευθυντής του Κέντρου Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Νοσημάτων του Metropolitan Hospital & Υπεύθυνος Τμήματος Παχυσαρκίας Διαγνωστικών Κέντρων HealthSpot.

Οι ερευνητές συνέκριναν διάφορα αποτελέσματα, όπως μετρήσεις ελέγχου του σακχάρου στο αίμα (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη - HbA1c), την απώλεια βάρους, καθώς και τη χρήση ινσουλίνης και άλλων φαρμάκων κατά του διαβήτη σε ασθενείς που εγγράφηκαν σε τέσσερις ξεχωριστές τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές μεταξύ Μαΐου 2007 και Αυγούστου 2013. Σε όλες τις δοκιμές μετείχαν ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία, οι οποίοι είτε υποβλήθηκαν σε βαριατρική χειρουργική επέμβαση, είτε συμμετείχαν σε ένα ιατρικό-φαρμακευτικό πρόγραμμα που περιλάμβανε και αλλαγές στον τρόπο ζωής, βασισμένο σε καθιερωμένες παρεμβάσεις που αποδεδειγμένα μειώνουν τον κίνδυνο διαβήτη.

Στη συνέχεια, οι ερευνητές συγκέντρωσαν τα δεδομένα από τις 4 αυτές δοκιμές σε μια κεντρική μελέτη που ολοκληρώθηκε το 2022. Τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα αναλύθηκαν στα 7 και, όποτε ήταν δυνατόν, στα 12 χρόνια μετά την τυχαιοποίηση των ασθενών.

Οι συμμετέχοντες στην ομάδα της βαριατρικής χειρουργικής είχαν σταθερά χαμηλότερα επίπεδα γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης, αντανακλώντας καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα σε σχέση με την ομάδα φαρμακευτικής αγωγής / αλλαγών τρόπου ζωής, σε κάθε χρονικό σημείο παρακολούθησης, παρά το γεγονός ότι ξεκίνησαν τη μελέτη με υψηλότερες βασικές τιμές γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης.

Στο 7ο έτος, το 18,2% των συμμετεχόντων στην ομάδα της βαριατρικής χειρουργικής είχε επιτύχει ίαση του σακχαρώδη διαβήτη, σε σύγκριση με το 6,2% στην ομάδα φαρμακευτικής αγωγής/αλλαγών τρόπου ζωής. Στο 12ο έτος η διαφορά ήταν ακόμη πιο έντονη: κανένας ασθενής στην ομάδα φαρμακευτικής αγωγής/αλλαγών τρόπου ζωής δεν παρουσίασε ίαση του σακχαρώδη διαβήτη, σε σύγκριση με 12,7% των ασθενών στην ομάδα της βαριατρικής χειρουργικής που είχε επιτύχει ίαση του σακχαρώδη διαβήτη.

Ακόμη και σε εκείνους που δεν παρουσίασαν πλήρη ίαση, η βαριατρική χειρουργική οδήγησε σε καλύτερο έλεγχο του σακχάρου στο αίμα, με μείωση της χρήσης αντιδιαβητικών φαρμάκων, σε σχέση με την ομάδα φαρμακευτικής αγωγής/αλλαγών τρόπου ζωής. Τα αποτελέσματα ήταν όμοια σε όλες τις ομάδες κατηγορίας βάρους, δείχνοντας ότι η χειρουργική επέμβαση είναι εξίσου ωφέλιμη για ασθενείς με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) κάτω ή άνω του 35 kg/m2 - το τυπικό όριο για τη θεραπεία της νοσογόνου παχυσαρκίας μέσω βαριατρικής χειρουργικής.

Αν και ο στόχος αυτής της μελέτης ήταν να αναλύσει τα ποσοστά ελέγχου και ίασης του σακχαρώδη διαβήτη, οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η βαριατρική χειρουργική ήταν ανώτερη από τις ιατρικές παρεμβάσεις και τις αλλαγές τρόπου ζωής, όσον αφορά στη μακροχρόνια απώλεια βάρους. Στο 12ο έτος, οι χειρουργημένοι ασθενείς είχαν κατά μέσο όρο μεγαλύτερη απώλεια βάρους σε σύγκριση με τους μη χειρουργημένους οι οποίοι έλαβαν φαρμακευτική αγωγή ή/και ακολούθησαν πρόγραμμα αλλαγών του τρόπου ζωής τους.

Συνολικά, οι δοκιμές συμπεριέλαβαν 355 ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία. Οι δοκιμές πραγματοποιήθηκαν πριν από την ευρεία διαθεσιμότητα των αγωνιστών GLP-1 για τη διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη και την απώλεια βάρους. Οι ιατρικές παρεμβάσεις και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και στις τέσσερις δοκιμές βασίστηκαν σε εθνικά πρότυπα των ΗΠΑ για την εντατική διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη.

Ειδικότερα, περιλάμβαναν παρακολούθηση της σωματικής δραστηριότητας και διατροφής των ασθενών, ενισχυμένη δέσμευση με την ομάδα υγειονομικής περίθαλψης, διαχείριση άγχους, ομάδες υποστήριξης και τα φάρμακα που ήταν διαθέσιμα κατά την εγγραφή στις δοκιμές. Οι επεμβάσεις βαριατρικής χειρουργικής που πραγματοποιήθηκαν ήταν η επιμήκης γαστρεκτομή (sleeve gastrectomy), η γαστρική παράκαμψη δύο αναστομώσεων (Roux-en-Y gastric bypass) και η τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου.

Τα ευρήματα παρουσιάστηκαν σε άρθρο που δημοσιεύθηκε το Φεβρουάριο του 2024 στο διεθνές περιοδικό Journal of the American Medical Association.

«Στη χώρα μας, για την αντιμετώπιση παθήσεων αυτού του χαρακτήρα, ξεχωρίζει το Κέντρο Χειρουργικής Νοσογόνου Παχυσαρκίας & Μεταβολικών Νοσημάτων του Metropolitan Hospital, στο οποίο ακολουθούνται οι διεθνείς ισχύουσες πρακτικές γύρω από την αντιμετώπιση των υπέρβαρων ασθενών και της παχυσαρκίας. Με αυτόν τρόπο, προσφέρεται μία πολύπλευρη προσέγγιση σε συνδυασμό με τη συνεργασία με εξειδικευμένους επιστήμονες, έχοντας ως σκοπό την πρόληψη της παχυσαρκίας και την απώλεια του πλεονάζοντος βάρους των ασθενών», καταλήγει ο κ. Λαΐνας.