Γλώσσα: Καθρέφτης της υγείας του στόματος- Τι είναι οι άφτρες

Η υγιής γλώσσα είναι ροζ χρώματος, με απαλή υφή, ανώδυνη, με μικρά, εξογκώματα (θηλές) στην επιφάνειά της και  γευστικούς κάλυκες.

Η φυσιολογική αυτή εικόνα αλλοιώνεται σε μια ευρεία κατηγορία παθήσεων που δεν περιλαμβάνουν μόνο οδοντιατρικά νοσήματα αλλά παθολογικές καταστάσεις που εδράζονται εκτός του στόματος όπως ιώσεις, κακοήθη νεοπλάσματα παθήσεις του εντέρου. Αυτός είναι ο λόγος που η γλώσσα αποτελεί ένα από του καθρέπτες της υγείας του σώματος. Ένα από τα σημαντικά στοιχεία που αξιολογεί ο παθολόγος κατά την ιατρική εξέταση είναι η όψη της γλώσσας.

Οι πιο συχνές αλλοιώσεις της γλώσσας που συναντάμε στην κλινική πράξη είναι

• Οι έντονοι πόνοι της γλώσσας (γλωσσοδυνία)

Οι πόνοι στη γλώσσα μειώνουν δραματικά το επίπεδο ζωής των πασχόντων. Ενίοτε συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα όπως κάψιμο, πρήξιμο ή αλλοιώσεις του χρώματος της γλώσσας.

Κοινοί παράγοντες και νοσήματα που προκαλούν γλωσσοδυνία είναι:

• Ακατάλληλες οδοντοστοιχίες
• Το κάπνισμα
• Καρκινώματα
• Ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων
• Ο σακχαρώδης  διαβήτης
• Μεταβολικά νοσήματα
• Τοπικές φλεγμονώδεις βλάβες
• Λοιμώδη νοσήματα όπως σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα
• Mύκητες
• Τραύματα, π.χ. από μαστίχα
• Η αφυδάτωση
• Τα αυτοάνοσα νοσήματα
• Αλλεργίες, δυσανεξίες
• Ορισμένα φάρμακα (π.χ. β αναστολείς)
• Οι αλλοιώσεις του χρώματος της γλώσσας

Η παρουσία κόκκινων ή λευκών εστιών στην γλώσσα μπορεί να γίνει αιφνιδίως ή σταδιακά, να συνοδεύεται ή όχι από πόνο, να εντοπίζονται σε μικρή έκταση ή να αφορούν όλη τη γλώσσα. Κοινοί παθολογικοί παράγοντες και νοσήματα που προκαλούν κόκκινο χρώμα στη γλώσσα  στην γλώσσα είναι η   ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων, η αφυδάτωση, τα αυτοάνοσα νοσήματα, τα μεταβολικά νοσήματα, το κάπνισμα, οι ακατάλληλες οδοντοστοιχίες, οι   φλεγμονές, τα καρκινώματα, οι αλλεργίες, φάρμακα. Άσπρες εστίες στη γλώσσα μπορεί να έχουν ως αίτια το κάπνισμα, τις ακατάλληλες οδοντοστοιχίες, τις φλεγμονές από λοιμώδεις παράγοντες (π.χ. μύκητες), τα καρκινώματα, ορμονικές διαταραχές, περιπτώσεις νεκρωτικής  μεταπλασίας σιελογόνων αδένων, φλεγμονώδεις βλάβες.

• H αύξηση του μεγέθους της γλώσσας

Η αύξηση του μεγέθους της γλώσσας καλείται μακρογλωσσία και μπορεί να προκληθεί από αλλεργίες, φάρμακα, φλεγμονές, όγκους, τραυματισμούς, ή εναπόθεση αμυλοειδούς. Η αλλεργική αντίδραση σε φάρμακα, τρόφιμα, ή ακόμα και σε τσίμπημα εντόμου μπορεί να αποβεί επικίνδυνη και να απαιτήσει άμεση ιατρική βοήθεια. Ένας απλός τραυματισμός από θερμή τροφή ή υγρό που καίει τη γλώσσα ή το τυχαίο δάγκωμα της γλώσσας μπορεί να ερεθίσει τη γλώσσα για να προκαλέσει οίδημα.

• Προβλήματα γεύσης

Οι διαταραχές της αίσθησης της γεύσης προκαλούνται από παθολογικές καταστάσεις που εμποδίζουν την πρόσβαση της ουσίας στα υποδεκτικά κύτταρα του γευστικού κάλυκα (απώλεια μεταφοράς), ή προκαλούν βλάβη στα υποδεκτικά κύτταρα αυτά καθαυτά (αισθητηριακή απώλεια) ή βλάβη στα νεύρα και στις γευστικές οδούς (νευρική απώλεια). Νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν διαταραχές γεύσης λόγω απώλειας μεταφοράς είναι τα φάρμακα, τα βαρέα μέταλλα, η ξηροστομία κλπ., νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν διαταραχές γεύσης λόγω αισθητηριακής απώλειας είναι το γήρας, λοιμώξεις, ενδοκρινικά νοσήματα κλπ., νοσήματα και παράγοντες που προκαλούν διαταραχές γεύσης λόγω νευρικής απώλειας είναι τα ψυχιατρικά νοσήματα οι μεταβολικές διαταραχές, τα τραύματα, οι λοιμώξεις, ο καρκίνος κλπ. Οι μηχανισμοί είναι μεικτοί σε ορισμένες παθολογικές περιπτώσεις. Ορισμένοι τοξικοί παράγοντες της καθημερινότητας, όπως το κάπνισμα προκαλούν αλλοιώσεις στην γευστική ετοιμότητα του σώματος.

Οι άφτρες της γλώσσας

Οι άφτρες ή άφθες της γλώσσας, όπως αποκαλούνται ιατρικώς είναι λύσεις της συνέχειας του βλεννογόνου της γλώσσας που συνοδεύονται από πόνο ή κάψιμο. Παρά το γεγονός ότι συνήθεις αιτίες εμφάνισης των ανωμαλιών αυτών είναι τοπικά οδοντικά προβλήματα (π.χ. ανώμαλες οδοντοστοιχίες), το stress, ο πυρετός, ο  έρπης και το κάπνισμα άλλοι κοινοί παθολογικοί παράγοντες και νοσήματα που συνοδεύονται πολλές φορές από  άφθες είναι:

• Οι φλεγμονές
• Καρκινώματα
• Ορισμένα φάρμακα (π.χ. διουρητικά)
• Δερματικά νοσήματα
• Η ανεπάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων
• Η αφυδάτωση
• Τα αυτοάνοσα νοσήματα
• Μεταβολικά νοσήματα

Η σωστή παθολογική εξέταση είναι σημαντική για την ορθή διάγνωση και θεραπεία.