Γρίπη των πτηνών: Μαζική εξάπλωση και στους θαλάσσιους ελέφαντες

Ο σημερινός ιός της γρίπης των πτηνών μπορεί εύκολα να μεταδοθεί από το ένα θαλάσσιο θηλαστικό στο άλλο και επίσης να μεταπηδήσει πίσω στα πτηνά. Αυτό ανέφερε μια διεθνής ερευνητική ομάδα στο περιοδικό "Nature Communications" μετά τη διερεύνηση μιας μαζικής θνησιμότητας θαλάσσιων ελεφάντων στη Νότια Αμερική.

Αφού η τρέχουσα παραλλαγή του ιού της γρίπης των πτηνών Η5Ν1 είχε ήδη εξαπλωθεί μεταξύ των θαλάσσιων λιονταριών εκεί, οι ερευνητές παρατήρησαν έναν άνευ προηγουμένου θάνατο στα νότια θαλάσσιων ελεφάντων (Mirounga leonina) τον περασμένο Οκτώβριο.

Περισσότερα από 17.000 μικρά και άγνωστος αριθμός ενήλικων ζώων πέθαναν μέσα σε λίγες εβδομάδες μόνο στη χερσόνησο Βαλντές στην Αργεντινή.

Η μελέτη της ερευνητικής ομάδας δείχνει ότι ο ιός μπορεί να μεταδοθεί μεταξύ διαφορετικών ειδών θαλάσσιων θηλαστικών αλλά και εντός αποικιών θηλαστικών.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν είναι ακόμη σαφές πώς ακριβώς γίνεται η μετάδοση, αν και είναι δυνατή μέσω άμεσης επαφής ή σταγονιδίων.

Εδώ και πολλές δεκαετίες, η γρίπη των πτηνών H5N1 έχει προκαλέσει σοβαρά κύματα ασθενειών μεταξύ των πτηνών παγκοσμίως. Εδώ και μερικά χρόνια, μια ειδική ομάδα ιών H5N1, η λεγόμενη κλάση 2.3.4.4b, εξαπλώνεται και έχει επίσης μολύνει πολλά θηλαστικά - εκτός από τα θαλάσσια θηλαστικά σε διάφορες περιοχές του κόσμου, και όπως οι φώκιες και οι φάλαινες, έχουν προσβληθεί και οι αγελάδες στις ΗΠΑ.

Σύμφωνα με την ερευνητική ομάδα, περισσότερα από 30.000 θαλάσσια λιοντάρια πέθαναν στη Νότια Αμερική όταν ο ιός εξαπλώθηκε κατά μήκος των ακτών του Περού και της Χιλής μεταξύ 2022 και 2023. Αργότερα εμφανίστηκε επίσης στις ακτές της Αργεντινής στον Ατλαντικό και γρήγορα ταξίδεψε βόρεια προς την Ουρουγουάη και τη νότια Βραζιλία.

Η Marcela Uhart από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις και η ομάδα της εκτιμούν ότι περίπου το 95% όλων των θαλάσσιων ελεφάντων πέθανε πέρυσι στη χερσόνησο Βαλντές. Τώρα, ένα χρόνο αργότερα, μόνο το ένα τρίτο περίπου των θαλάσσιων ελεφάντων που θα αναπαράγονταν διαφορετικά εκεί, μπορεί να βρεθεί, εκτιμά η Uhart. Το φαινόμενο εξακολουθεί να είναι ανησυχητικό".

Η συν-συγγραφέας της μελέτης - έρευνας,  Valeria Falabella από την "Wildlife Conservation Society" της Αργεντινής πρόσθεσε ότι η ερευνητική ομάδα είχε σοκαριστεί από το μέγεθος της καταστροφής. "Περισσότερο από το ήμισυ του αναπαραγωγικού πληθυσμού έχει πιθανότατα πεθάνει ως αποτέλεσμα του ιού. Θα χρειαστούν δεκαετίες για να επανέλθει ο αριθμός των πληθυσμών στο επίπεδο του 2022".

Κατά την ανάλυση του γονιδιώματος του ιού, η ομάδα ανακάλυψε ότι το παθογόνο εξελίχθηκε περαιτέρω μετά την άφιξή του στη Νότια Αμερική και προσαρμόστηκε στα θαλάσσια θηλαστικά. Η μελέτη τους έδειξε επίσης ότι οι ιοί μπορούν να μεταπηδήσουν πίσω από τα θαλάσσια θηλαστικά στα πτηνά, πρόσθεσε ο Rimondi. "Αυτό δείχνει την ανάγκη για αυξημένη επιτήρηση και ερευνητική συνεργασία στην περιοχή".

Στην Ευρώπη, ο αντίκτυπος στα θαλάσσια θηλαστικά δεν φαίνεται μέχρι στιγμής να είναι τόσο δραματικός μέχρι. Όπως εξηγεί ο Timm Harder από το Ινστιτούτο "Friedrich Loeffler", ο ιός έχει εντοπιστεί μόνο σε μερικές φώκιες και σε μία περίπτωση σε ένα δελφίνι. Επιπλέον, άλλα θηλαστικά στη Γερμανία έχουν επίσης προσβληθεί σε μεμονωμένες περιπτώσεις, όπως ένα ρακούν και αλεπούδες φέτος.

"Συγκριτικά λίγες ανθρώπινες μολύνσεις με τον υψηλής παθογονικότητας ιό της γρίπης των πτηνών της κλάσης 2.3.4.4.b έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα", εξήγησε ο Harder. Υπήρξαν μεμονωμένες περιπτώσεις ανθρώπων που προσβλήθηκαν από τον ιό από πουλερικά, για παράδειγμα- ορισμένες από αυτές τις περιπτώσεις ήταν θανατηφόρες.

Φέτος, εντοπίστηκαν επίσης δεκάδες μολύνσεις εργαζομένων σε γαλακτοκομικές μονάδες στις ΗΠΑ- οι πορείες των νοσήσεων ήταν ήπιες. Πρόσφατες εξετάσεις έδειξαν ότι πολύ περισσότεροι τέτοιοι εργαζόμενοι είναι πιθανό να έχουν μολυνθεί απ' ό,τι θεωρούνταν προηγουμένως, αλλά ότι οι μολύνσεις αυτές συχνά παραμένουν απαρατήρητες.

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (ECDC) εξηγεί ότι ο ιός δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί καλά στον άνθρωπο. Για παράδειγμα, δεν έχει ακόμη παρατηρηθεί διαρκής μετάδοση από άτομο σε άτομο. Παρ' όλα αυτά, οι συγγραφείς της μελέτης για τη φώκια του ελέφαντα συνιστούν προσοχή. "Όσο καλύτερα προσαρμόζεται ο ιός στα θηλαστικά, τόσο πιο σημαντικός γίνεται για τον άνθρωπο", δήλωσε ο Uhart.