Μπορούν τα βιντεοπαιχνίδια να κάνουν καλό;

Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια έχουν φανατικούς οπαδούς, όπως και φανατικούς πολέμιους. Και όμως, δεν προσφέρουν μόνο απλή διασκέδαση χωρίς ουσία. Ο σκοπός του να λύσεις ένα πρόβλημα για να κερδίσεις το παιχνίδι εξακολουθεί να είναι “γυμναστική” για τον εγκέφαλο, είτε παίζουμε ένα απλό παιχνίδι με τουβλάκια όσο είμαστε στο λεωφορείο (λευτεριά στις μαμάδες που παίζουν ακόμα Candy Crush Saga), είτε παίζουμε ένα παιχνίδι πολεμικών τεχνών με έναν φίλο, είτε ένα μυστήριο με γρίφους που καλούμαστε να εξιχνιάσουμε.

Ένα βιντεοπαιχνίδι μπορεί να προσφέρει μια ευχάριστη απόδραση από το καθημερινό στρες, αλλά επίσης μπορεί να μας βοηθήσει να “ξεκλειδώσουμε” περισσότερο την εφευρετικότητά μας, όπως και την ικανότητά μας στην επίλυση προβλημάτων – αρκεί να μην παίζουμε με τον οδηγό από δίπλα.

Συνεπώς, όσον αφορά τις ανησυχίες αρκετών γονιών για το κατά πόσο τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορεί να δημιουργήσουν προβλήματα στην εγκεφαλική ανάπτυξη του παιδιού, αυτό μάλλον δεν είναι και τόσο αληθινός λόγος για να φοβάστε. Πολλοί γονείς όμως έχουν αρνητική στάση απέναντι στα βιντεοπαιχνίδια, πιστεύοντας ότι μπορούν να οδηγήσουν τα παιδιά τους στο να μην ασχολούνται με το σχολείο ή με άλλες υποχρεώσεις. Ας ρίξουμε μια ματιά στο τι λέει η έρευνα.

Αρχικά, το πώς ακριβώς μπορεί να επηρεαστεί ο εγκέφαλος έχει να κάνει και με το είδος παιχνιδιού που παίζουμε. Για παράδειγμα, ένα παιχνίδι στρατηγικής που οργανώνουμε μία πόλη, μια επιχείρηση ή ένα πεδίο μάχης θα οξύνουν διαφορετικές δεξιότητες σε σχέση με ένα παιχνίδι παζλ, και εντελώς διαφορετικές από αυτές που θα εξασκήσουμε με ένα παιχνίδι shooting. Οι έρευνες έχουν ανακαλύψει ότι όσο παίζουμε τα παιχνίδια, οι ανάλογες γνωστικές μας δεξιότητες οξύνονται. Αυτό που δεν έχει αποδειχθεί επίσημα είναι το κατά πόσο αυτές οι οξυμένες δεξιότητες εφαρμόζονται και στην αληθινή ζωή.

Μερικά ακόμα οφέλη των ηλεκτρονικών παιχνιδιών είναι:

Κοινωνικοποίηση

Σιγουρα θα έχετε ακούσει για το πόσο τοξική μπορεί να γίνει μια ονλάιν κοινότητα παιχνιδιού – αυτό όμως δεν είναι ο κανόνας. Ειδικά για παιδιά που δυσκολεύονται με την κοινωνικοποίηση, οι φίλοι που θα κάνουν μέσω online gaming μπορεί να τα βοηθήσουν να χτίσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες και να αυξήσουν την αυτοπεποίθησή τους – είναι ακριβώς το ίδιο με το να ξεκινούσαν οποιοδήποτε άλλο ομαδικό χόμπι, με τη μόνη διαφορά ότι είναι στο ίντερνετ. Αυτό, προφανώς, έχει όλα τα πιθανά αρνητικά που φέρνει μαζί του το ίντερνετ, συνεπώς θα χρειαστεί να είστε προσεκτικοί αν το παιδί σας είναι μικρό σε ηλικία.

Υπάρχουν όμως ασφαλείς τρόποι να ασχολείται το παιδί σας με online gaming, όσο παραμένετε και εσείς ενήμεροι. Και γιατί να μην συμμετέχετε, πού και πού; Μπορεί να είναι πολύ καλή ευκαιρία για δέσιμο, αλλά και  για να αφήσετε το παιδί σας να σας “διδάξει” κάτι. Αυτή η εναλλαγή ρόλων μπορεί να φανεί πολύ ενδιαφέρουσα.

Τέλος, ένα πράγμα που πρέπει να προσέχετε (και να μάθετε στο παιδί σας με τρόπο που μπορεί να καταλάβει) είναι η έντονη παρουσία συναλλαγών με αληθινά χρήματα σε πολλά (και εννοούμε ΠΟΛΛΑ) από τα σύγχρονα παιχνίδια. Αυτό χρειάζεται έλεγχο, αλλά μπορεί να γίνει και ένα καλό όριο στο παιδί σας: “Δεν παίζουμε παιχνίδια που σου επιτρέπουν να κερδίσεις πληρώνοντας, επειδή αυτό δεν είναι ούτε δίκαιο, ούτε διασκεδαστικό”.

Αυξημένη δημιουργικότητα

Πέρα από τη χρήση διάφορων περιοχών του εγκεφάλου για την επίλυση των γρίφων, ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι προσφέρει μια ιστορία, έναν κόσμο και πολλές επιλογές αλληλεπίδρασης μαζί του, και όλα αυτά με το στυλ και την αισθητική των καλλιτεχνών που δούλεψαν για να το φτιάξουν. Το αποτέλεσμα είναι παρόμοιο με την ενασχόληση με οποιοδήποτε άλλο είδος τέχνης: Μπορεί να ανοίξει τους ορίζοντες της φαντασίας μας, αλλά και να μας απασχολήσει με διάφορους τρόπους – όπως κάθε καλή ιστορία. Όσο περισσότερο έχει εξελιχθεί η τεχνολογία στη βιομηχανία του gaming, τόσο περισσότερες οπτικές γωνίες και ιστορίες άρχισαν να εξερευνώνται μέσα από τα παιχνίδια. Υπάρχουν αμέτρητες επιλογές για παιχνίδια που θα σας κάνουν να σκεφτείτε πολιτικά ή φιλοσοφικά ζητήματα, να συγκινηθείτε, ακόμα και να εμπνευστείτε για να κάνετε αλλαγές στη ζωή σας, όπως θα μπορούσε να σας εμπνεύσει ένας χαρακτήρας βιβλίου ή ταινίας.

Καλύτερη μάθηση

Η έρευνα και εδώ δεν είναι 100% ξεκάθαρη για το αν αυτές οι δεξιότητες εφαρμόζονται πλήρως και στην καθημερινή ζωή, αλλά φαίνεται πως οι άνθρωποι που παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν να μαθαίνουν και να συγκρατούν ευκολότερα πληροφορίες, όπως και να περνούν από τη μία εργασία στην άλλη με μεγαλύτερη ευκολία. Η απαίτηση για προσαρμοστικότητα που θα είχε, για παράδειγμα, ένα έντονο και γρήγορο παιχνίδι δράσης, σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας μαθαίνει να μπαίνει πιο εύκολα σε εγρήγορση.

Τέλος, όλες οι ανησυχίες δεν είναι παράλογες: Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μπορούν να γίνουν αρκετά εθιστικά και να οδηγήσουν σε απομόνωση ή ακόμα και σημάδια κατάθλιψης. Αν είστε γονείς, είναι σημαντικό να ασκείτε κάποιον έλεγχο στο πόσες ώρες θα περνάει το παιδί σας μπροστά από την οθόνη. Επίσης, είναι καλό να μη μένετε μόνο στα ηλεκτρονικά παιχνίδια ως μορφή διασκέδασης.