Ακουστικό τραύμα και θορυβογενής απώλεια ακοής - Πόσα ντεσιμπέλ είναι ασφαλή

Ένας αιφνίδιος δυνατός ήχος όπως ο κρότος μιας έκρηξης, ή μια συνεχής έκθεση σε θόρυβο όπως η πολύωρη ακρόαση μουσικής με ακουστικά σε υψηλή ένταση, μπορεί να προκαλέσει ακουστικό τραύμα και μερική απώλεια ακοής, αίσθημα "βουλώματος" στο αυτί και εμβοές, συχνά και με σημαντικές μακροχρόνιες επιπτώσεις.

Ο κ. Γεώργιος Ψύλλας (φωτογραφία), καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας στην Α ΩΡΛ Κλινική του ΑΠΘ, στο νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ, μιλά στο iatronet.gr για το ακουστικό τραύμα και την θορυβογενή απώλεια ακοής, τους τρόπους  αντιμετώπισης, ενώ προτείνει έναν μνημονικό κανόνα πρόληψης, που θα φανεί χρήσιμος σε νέους, αλλά και μεγαλύτερους χρήστες ακουστικών.

Ένας στους πέντε νέους με ακουστικό τραύμα

Τα ευρήματα έρευνας που διεξήχθη το 2011-2012 στις ΗΠΑ, (National Health and Nutrition Examination Survey), αποκάλυψαν πως περίπου 1 στους 5 νέους και νέες ηλικίας 20 ως 29 ετών έχει ακουστικό τραύμα.

Συγκεκριμένα, κάποια βλάβη ακοής λόγω επίδρασης θορύβου είχε

• το 22,9% της ομάδας νέων που ήταν εκτεθειμένοι σε θόρυβο στο περιβάλλον εργασίας τους (στο 17,2% ανιχνεύτηκε ακουστικό τραύμα στο ένα αυτί στο 5,7% και στα δύο αυτιά),
• αλλά και το 17,6% όσων εργάζονταν σε περιβάλλον χωρίς θόρυβο (14% στο ένα αυτί, 3,6% και στα δύο).

Τι είναι ακουστικό τραύμα

"Ως ακουστικό τραύμα ορίζεται η βλάβη στο έσω αυτί μετά από αιφνίδια ή και μακρόχρονη έκθεση σε θόρυβο υψηλής έντασης", αναφέρει ο κ. Ψύλλας, προσθέτοντας, σε ό,τι αφορά τα συμπτώματα: "Μετά την έκθεση ο ασθενής αισθάνεται αιφνίδιο αίσθημα πληρότητας όπως το λέμε ιατρικά, ένα αίσθημα βουλώματος πιο λαϊκά, με απώλεια ακοής και συνοδές εμβοές, συχνά και αίσθημα ζάλης".

Ιστολογικά, σε μικροσκοπικό επίπεδο, το ακουστικό τραύμα προκαλεί μη αναστρέψιμη καταστροφή των τριχωτών κυττάρων του κοχλία, όπου εδράζει το αισθητήριο κέντρο - υποδοχέας της ακοής. "Όταν αυτά καταστρέφονται δεν υπάρχει μέσο αποκατάστασης, συντηρητικό ή χειρουργικό - δεν μπορούμε για παράδειγμα να κάνουμε μια μεταμόσχευση- με αποτέλεσμα να παραμένουν κατεστραμμένα και η βλάβη να είναι μη αναστρέψιμη", σημειώνει ο καθηγητής.

Η θεραπευτική παρέμβαση με κορτιζόνη γίνεται με στόχο να αντιμετωπιστεί το οίδημα που προκαλείται με τη μηχανική βλάβη του ακουστικού τραύματος και να προληφθεί η ρήξη. Το άτομο που έχει υποστεί ακουστική βλάβη συνιστάται να μην εκτίθεται στο εξής σε δυνατούς θορύβους, καθώς η βλάβη είναι αθροιστική, και να χρησιμοποιεί μέσα όπως οι ωτοασπίδες όταν χρειάζεται να εκτεθεί.

Μακροχρόνιες επιπτώσεις

Η συνεχής επίδραση του θορύβου προκαλεί σημαντικές μακροχρόνιες επιπτώσεις, όπως:

• Δυσκολία ακρόασης ήχων υψηλών και χαμηλών συχνοτήτων.
• Δυσκολία διάκρισης λέξεων ή προτάσεων ιδίως σε περιβάλλοντες χώρους με θόρυβο. Το άτομο αρχίζει να ζητά να επαναλάβουμε λέξεις ή προτάσεις.
• Δυσκολίες στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας, κυρίως στην εκφορά συμφώνων.
• Διαταραχές προσοχής, μνήμης και ικανότητας επίλυσης προβλημάτων.
• Επιπτώσεις στη σχολική επίδοση.
• Εμφάνιση ευερεθιστότητας, επιθετικότητας και άγχους, λόγω της συνεχούς επίδρασης του θορύβου.
• Διαταραχές ύπνου, κούρασης και υπνηλίας στη διάρκεια της ημέρας.

Ασφαλή ντεσιμπέλ και ο κανόνας 60 - 60

Στα 20 ντεσιμπέλ κυμαίνεται ο ήχος από το θρόισμα φύλων. Ένας ψίθυρος εκπέμπει ήχο 30 ντεσιμπέλ, η καθημερινή συνομιλία 60, ο ήχος της ήπιας βροχής 40, η ηλεκτρική σκούπα 70, το μπλέντερ 80 - 90, ενώ από 100 και πάνω κυμαίνονται οι ήχοι που προέρχονται από τα μεγάφωνα μιας συναυλίας οι σειρήνες ενός ασθενοφόρου, η απογείωση ενός αεροπλάνου ή ένα πυροτέχνημα που θα σκάσει κοντά μας.

"Περίπου στα 85 ντεσιμπέλ βρίσκεται το ασφαλές όριο ακουστότητας. Από εκεί και πάνω αρχίζει και γίνεται επικίνδυνο, ο ήχος μπορεί να οδηγήσει σε ακουστικό τραύμα, πόνο, ακόμα και ρήξη του τυμπάνου", λέει ο καθηγητής. Και επειδή ο καθένας δεν έχει την δυνατότητα να μετράει σε ντεσιμπέλ την ένταση του ήχου, προτείνει τον "χρυσό" κανόνα 60 - 60: "Είναι ασφαλές να ακούει κάποιος μουσική από τα ακουστικά του στο 60% της μέγιστης έντασης για όχι περισσότερο από 60 λεπτά της ώρας. Αυτός είναι ένας μνημονικός κανόνας, τον οποίο μπορεί εύκολα κανείς να θυμάται για να προστατεύεται», σημειώνει, προσθέτοντας: «Από εκεί και πέρα, όσο αυξάνεται η ένταση, τόσο πρέπει να λιγοστεύει ο χρόνος ακρόασης, διότι η επίδραση αυξάνεται γεωμετρικά. Συχνά διαλείμματα των 15 λεπτών προτείνονται όταν ο ήχος ξεπερνάει αυτό το όριο".

Ως προς τα είδη ακουστικών ("ψείρες", in ear buds, headphones κ.ά.), ο καθηγητής αναφέρει πως όλα παρέχουν ένα επίπεδο ασφάλειας όταν χρησιμοποιούνται στη σωστή ένταση. Όπως επισημαίνει, η "παγίδα" κρύβεται όταν αυτά δεν απομονώνουν επαρκώς τους ήχους του περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα ο χρήστης να δυναμώνει τον ήχο όταν βρίσκεται σε μέρος με αυξημένο θόρυβο.