Τρία στα χίλια βρέφη έχουν σημαντική απώλεια ακοής κατά τη γέννησή τους, ενώ διάφοροι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ακουστική ικανότητα αυτών που θα γεννηθούν με φυσιολογική ακοή.

"Τα παιδιά δεν ακούν όπως οι ενήλικες γιατί τα κέντρα ακοής του εγκεφάλου δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένα. Ο βρεφικός - παιδικός εγκέφαλος έχει νευροπλαστικότητα και οι χίλιες πρώτες μέρες ζωής είναι καθοριστικές για την ανάπτυξή του", επισημαίνει η παιδίατρος, διδάκτωρ του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ, Όλγα Τζέτζη (φωτογραφία).

Με αφορμή την παρέμβασή της σε ημερίδα του Εθνικού Ιδρύματος Κωφών στη Θεσσαλονίκη για την έγκαιρη παρέμβαση σε οικογένειες με κωφά/βαρήκοα βρέφη και νήπια, μιλάει στο iatronet.gr για τα ακουστικά ορόσημα και τα σημεία υποψίας του γονέα για κάποιο ακουστικό έλλειμμα, για τις παθήσεις που μπορεί να επηρεάσουν την ακοή του παιδιού, για τον ρόλο του παιδιάτρου, καθώς και για τη σημασία της διεπιστημονικής παρέμβασης, που θα έχει ως επίκεντρο την οικογένεια του κωφού/βαρήκοου παιδιού.

Ωτίτιδες

Τέσσερα στα πέντε παιδιά θα εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο μέσης ωτίτιδας. "Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συγκέντρωση υγρού πίσω από το τύμπανο, με πιθανή συνέπεια την παροδική πτώση της ακουστικής ικανότητας", σημειώνει η κ. Τζέτζη, προσθέτοντας, ωστόσο πως "επαναλαμβανόμενες ωτίτιδες μπορεί να έχουν επιπλοκές, μεταξύ άλλων την παροδική ή και μόνιμη μείωση της ακουστικής ικανότητας, ειδικά όταν συνυπάρχει ιατρικό ΩΡΛ ιστορικό, π.χ. υπερτροφία αδενοϊδών, τα λεγόμενα ‘κρεατάκια’".

Όπως υπογραμμίζει, οι διαταραχές της ακοής επηρεάζουν όλες τις λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως την ανάπτυξη ομιλίας και γλώσσας, τις διανοητικές και αντιληπτικές ικανότητες, τις κοινωνικές δραστηριότητες, τη σχολική επίδοση κ.ά.

Ακουστικά ορόσημα και υποψία γονέων

Σύμφωνα με τα ακουστικά ορόσημα, τα οποία παρακολουθεί ο παιδίατρος, αλλά πρέπει να έχει υπόψη του και ο γονέας, ένα βρέφος:

  • Σε ηλικία 3 μηνών τρομάζει σε δυνατούς θορύβους και ηρεμεί με οικείους ήχους.
  • "Μπαμπαλίζει" στο 6μηνο.
  • Στους 9 μήνες ανταποκρίνεται στο όνομα του και μιμείται ήχους του περιβάλλοντος.
  • 12 μηνών λέει τις πρώτες λέξεις με νόημα.
  • 18 μηνών έχει λεξιλόγιο 20 ή περισσότερων λέξεων.
  • 24 μηνών μπορεί να συνθέσει μικρές προτάσεις.

Πέρα από τα παραπάνω, οι γονείς μπορεί να υποψιαστούν κάποιο ακουστικό έλλειμμα και να ενημερώσουν τον παιδίατρο αν:

Α) Το βρέφος

  • δεν μιμείται ήχους ή καθυστερεί στην ομιλία,
  • δεν ανταποκρίνεται όταν το φωνάζουμε,
  • δεν ακολουθεί απλές εντολές.

β) Το παιδί άνω των 3 ετών

  • παρουσιάζει καθυστερημένη ή δυσνόητη ομιλία,
  • ανεβάζει υπερβολικά την ένταση στην τηλεόραση,
  • δυσκολεύεται να καταλάβει όταν του μιλούν από απόσταση,
  • χρησιμοποιεί συχνά την ερώτηση "τι είπες;",
  • κλείνει το ένα αυτί ή γέρνει το κεφάλι για να ακούσει καλύτερα.

Η διάγνωση γίνεται με ωτοσκόπηση, κλινική εξέταση για συνδρομικά χαρακτηριστικά, τεστ ακοής από ΩΡΛ, άλλες εργαστηριακές ή απεικονιστικές εξετάσεις και συνεργασία με άλλες ιατρικές ειδικότητες

Ο παιδίατρος που θα ανιχνεύσει πρώιμα κάποια δυσκολία και θα διαγνώσει τη διαταραχή ακοής, λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό, την ηλικία του παιδιού και τον αναπτυξιακό έλεγχο, θα ενημερώσει την οικογένεια για τις διαθέσιμες στρατηγικές και θα την παραπέμψει σε διεπιστημονική ομάδα που περιλαμβάνει ΩΡΛ, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή και ψυχολόγο, για την αναγκαία πρώιμη παρέμβαση και την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας. Παράλληλα, θα διατηρεί διαρκή συνεργασία με την οικογένεια, παρέχοντας υποστήριξη και ενδυνάμωση σε όλα τα επίπεδα, προς όφελος του παιδιού. Μεταξύ άλλων, θα εκπαιδεύσει τους γονείς για την πρόληψη ωτίτιδων σε παιδιά με βαρηκοϊα, μέσω:

  • της καλής ρινικής υγιεινής,
  • της αποφυγής έκθεσης σε καπνό και κλειστούς χώρους,
  • του στεγνώματος των αυτιών μετά από μπάνιο ή πισίνα και χρήσης ωτοασπίδων,
  • του εμβολιασμού (πνευμονιόκοκκος, αιμόφιλος, γρίπη, μηνιγγιτιδόκοκκος),
  • της εκτίμησης από ΩΡΛ κάθε 3 - 6 μήνες.

Στο επίκεντρο η οικογένεια

"Επιλέγοντας τις σύγχρονες θεραπευτικές μεθόδους, το παιδί έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες να εξελιχθεί σε ένα σχεδόν φυσιολογικά ακούοντα έφηβο ή ενήλικα και να συνεχίσει τη ζωή του κανονικά", επισημαίνει η κ. Τζέτζη, προσθέτοντας πως η διεπιστημονικότητα, η συνεργασία μεταξύ των θεραπευτών και η υποστήριξη της οικογένειας είναι το τρίπτυχο πάνω στο οποίο πρέπει να βασιστεί μια αποτελεσματική παρέμβαση. "Λέξη κλειδί είναι η οικογένεια. Η προσέγγιση πρέπει να έχει οικογενειοκεντρικό χαρακτήρα με επίκεντρο το κωφό/βαρήκοο παιδί, μέσα από την τεκμηριωμένη πληροφόρηση, την πρώιμη διάγνωση και έγκαιρη παρέμβαση, την ενσυναίσθηση, την κατανόηση και τη δράση", καταλήγει.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Νοσοκομείο Γουμένισσας: "Επί έξι μέρες ανεβάζαμε ασθενείς με τα χέρια"
Αναρτήθηκαν οι οριστικοί πίνακες για δράση απασχόλησης 500 τραυματιοφορέων
Στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών η CSO της Philip Morris International