Πώς προετοιμάζουμε ένα ασφαλές γεύμα

Τα τροφιμογενή νοσήματα (σαλμονέλλωση, γαστρεντερίτιδες, αλλαντίαση, τυφοειδής πυρετός κ.ά.) προκαλούνται κυρίως από μικροοργανισμούς (βακτήρια και ιούς) και τις τοξίνες τους, που έχουν επιμολύνει τα τρόφιμα που καταναλώνουμε. Βασικές αιτίες των τροφιμογενών νοσημάτων είναι η μη τήρηση κανόνων υγιεινής, το ανεπαρκές μαγείρεμα και η μη τήρηση ορθών πρακτικών παραγωγής και συντήρησης των τροφίμων.

Ως καταναλωτές είμαστε ο τελευταίος, αλλά πολύ σημαντικός κρίκος στην ασφάλεια των τροφίμων.

Μερικές απλές καθημερινές πρακτικές που πρέπει να τηρούμε κατά το χειρισμό και την αποθήκευση των τροφίμων, ώστε να αποφύγουμε τα τροφιμογενή νοσήματα είναι οι ακόλουθες:

• Τηρούμε τους κανόνες ατομικής υγιεινής με βασικότερο το σχολαστικό πλύσιμο των χεριών: πριν ξεκινήσουμε να δουλεύουμε στην κουζίνα, πριν το χειρισμό μαγειρεμένων έτοιμων προς κατανάλωση τροφίμων, μετά το χειρισμό ωμών κρεάτων, πουλερικών, θαλασσινών και αυγών, μετά την τουαλέτα.
• Δεν αποψύχουμε τρόφιμα σε θερμοκρασία δωματίου. Η απόψυξή τους γίνεται στη συντήρηση του ψυγείου (κατώτερο μέρος) ή κάτω από άφθονο τρεχούμενο κρύο νερό.
• Δεν επανακαταψύχουμε αποψυγμένα τρόφιμα.
• Αποφεύγουμε το μαγείρεμα τροφίμων που δεν έχουν ξεπαγώσει καλά.
• Αποθηκεύουμε τα κατεψυγμένα τρόφιμα σε θερμοκρασία κάτω των -15°C.
• Αποθηκεύουμε τα νωπά τρόφιμα όπως τυριά, αλλαντικά, κρέατα, γαλακτοκομικά κ.ά. σε θερμοκρασίες 0-5°C.
• Διατηρούμε τα τρόφιμα στο ψυγείο πάντα καλυμμένα.
• Τοποθετούμε τα ωμά κρέατα στο κάτω μέρος του ψυγείου, ώστε να μην ακουμπούν ή να μη στάζουν στα άλλα τρόφιμα.
• Το φρέσκο κρέας, το ψάρι και τα πουλερικά διατηρούνται στη συντήρηση του ψυγείου για 2-3 ημέρες. Αν τοποθετηθούν στην κατάψυξη, μπορούν να διατηρηθούν μέχρι και 2 μήνες. Αφού βγουν από την κατάψυξη, θα πρέπει να καταναλωθούν άμεσα. Μαγειρεμένα διατηρούνται στο ψυγείο για 3-4 ημέρες. Τα περισσότερα φαγητά θα πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο και, πριν σερβιριστούν πάλι, να ξαναζεσταίνονται αρκετά, ώστε να εξουδετερωθούν οι μικροοργανισμοί που τυχόν περιέχουν.
• Δεν τοποθετούμε τα ζεστά τρόφιμα κατευθείαν στο ψυγείο.
• Δεν αφήνουμε τα μαγειρεμένα φαγητά σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερο από 2 ώρες.
• Διατηρούμε ζεστό το έτοιμο φαγητό σε θερμοκρασία πάνω από 60°C, γιατί πάνω από αυτή τη θερμοκρασία η ανάπτυξη των μικροοργανισμών καθυστερεί ή και σταματά. Αντίθετα, οι μικροοργανισμοί πολλαπλασιάζονται με γρήγορο ρυθμό σε θερμοκρασίες 5-60°C.
• Δεν αναθερμαίνουμε μαγειρεμένα τρόφιμα περισσότερο από μία φορά.
• Όταν αναθερμαίνουμε το φαγητό, βεβαιωνόμαστε πως είναι καυτό.
• Ψήνουμε επαρκώς το κρέας, τα πουλερικά και τα ψάρια ώστε να είναι μαγειρεμένα στο εσωτερικό τους. Τρόφιμα που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή στο ψήσιμο είναι ο κιμάς, τα ρολά κρέατος και πουλερικών, καθώς και οι μεγάλες μάζες, ιδίως γύρω από τις αρθρώσεις του κρέατος. Το καλό μαγείρεμα εξουδετερώνει σχεδόν όλους τους επικινδύνους μικροοργανισμούς.
• Αποφεύγουμε την επαφή ωμού κρέατος πουλερικών, θαλασσινών και αυγών με μαγειρεμένα, έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.
• Δεν χρησιμοποιούμε το ίδιο μαχαίρι για τεμαχισμό ωμού κρέατος πουλερικών και τροφίμων που πρόκειται να καταναλωθούν νωπά, π.χ. φρούτα, λαχανικά, τυρί κ.ά.
• Δεν χρησιμοποιούμε την ίδια επιφάνεια για τεμαχισμό ωμού κρέατος και πουλερικών και τροφίμων που πρόκειται να καταναλωθούν νωπά, π.χ. φρούτα, τυρί, ψωμί κ.ά.
• Δεν πιάνουμε αυγά, ωμά κρέατα, πουλερικά και λαχανικά και αμέσως μετά έτοιμα φαγητά χωρίς να πλύνουμε πρώτα πολύ καλά τα χέρια μας
• Πλένουμε πολύ καλά με ζεστό νερό και σαπούνι τις επιφάνειες κοπής και τα εργαλεία κοπής τροφίμων (μαχαίρια κ.ά.) μετά από κάθε χρήση.

Τα ωμά τρόφιμα, ιδίως τα κρέατα, τα πουλερικά και τα αυγά, μπορεί να περιέχουν κάποιους επικίνδυνους μικροοργανισμούς, οι οποίοι μπορούν να μεταφερθούν σε άλλα τρόφιμα κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας ή της συντήρησης των τροφίμων. Έτσι, μπορεί να μην πάθουμε σαλμονέλλα από το κοτόπουλο γιατί θα το καταναλώσουμε ψημένο και το βακτήριο της σαλμονέλλας που τυχόν περιείχε έχει θανατωθεί με τη θερμοκρασία, αλλά να νοσήσουμε από το τυρί που ακούμπησε στο ωμό κοτόπουλο και το καταναλώνουμε νωπό ή από τα χέρια μας που έπιασαν τα αυγά και μετά έπιασαν χωρίς να τα πλύνουμε το ψωμί (διασταυρούμενη επιμόλυνση)!

• Πλένουμε πολύ καλά τα φρούτα και τα λαχανικά πριν τα καταναλώσουμε.
• Δεν καταναλώνουμε τρόφιμα που έχουν λήξει ή αλλοιωθεί.

Πηγές:
Άννα Τιμοθέου, Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Επιστ. Συνεργάτις ΛΗΤΩ