Πώς επηρεάζει η διατροφή τη γονιμότητα

Τα τελευταία χρόνια, τα ποσοστά υπογονιμότητας παγκοσμίως αυξάνονται. Η αύξηση του ποσοστού των γυναικών που εργάζονται και αναβάλλουν την έναρξη της μητρότητας μετά την ηλικία των 30 και πιθανότατα προς το τέλος αυτής της δεκαετίας, και αναλόγως από τους άνδρες, αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο κοινωνιολογικό παράγοντα για το υψηλό ποσοστό του 12% υπογονιμότητας που παρατηρείται στις μέρες μας.

Επίσης, στρες, κακές διατροφικές συνήθειες, αύξηση παχυσαρκίας, μειωμένη φυσική δραστηριότητα στοιχειοθετούν το πλαίσιο των αιτίων που ολοένα και περισσότερα ζευγάρια σήμερα καταφεύγουν σε εναλλακτικές μεθόδους σύλληψης.

Παχυσαρκία και υπογονιμότητα

Σε μια μεγάλη μελέτη που έγινε στο τμήμα επιδημιολογίας και δημόσιας υγείας στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου και δημοσιεύτηκε στο τελευταίο τεύχος του 'American  Journal of  Clinical Nutrition' (Oct 2008) επιβεβαιώθηκε η σχέση υπογονιμότητας και παχυσαρκίας.

Συγκεκριμένα, παρακολούθησαν περίπου 12.000 νέους 17-24 ετών, από το 1981 έως το 2004, μελετώντας την πορεία του βάρους τους σε σχέση με τη γονιμότητά τους.

Βρήκαν ότι οι παχύσαρκοι, τόσο άνδρες όσο και γυναίκες, είχαν χαμηλότερα ποσοστά τεκνοποίησης από τα άτομα με φυσιολογικό βάρος (ΔΜΣ 20-25) και αν έκαναν παιδιά έμεναν στο ένα και σπάνια συνέχιζαν, σε αντίθεση με τα άτομα με φυσιολογικό βάρος που εμφάνισαν υψηλότερα ποσοστά πολυτεκνίας.

Στους παχύσαρκους άνδρες, τα υψηλά ποσοστά λίπους στο σώμα σχετίζονται με αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων και μειωμένα ανδρογόνων, αλλάζοντας κυρίως την ποιότητα του σπέρματος. Επίσης, η υπερθέρμανση των όρχεων λόγω τους αυξημένου λίπους σε εκείνη την περιοχή σχετίζεται με ελαττωματική σπερματογένεση.

Παράλληλα, έχουν μειωμένο όγκο σπερματικού υγρού και αυξημένο ποσοστό αλλοιωμένων μορφολογικά σπερματοζωαρίων, ενώ δεν παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στην κινητικότητα.

Επίσης, η παχυσαρκία της γυναίκας διαταράσσει τον ορμονικό κύκλο, μειώνοντας τις πιθανότητες γονιμότητας. Τα παραπάνω κιλά στη γυναίκα επηρεάζουν σημαντικά και τον μεταβολισμό του εμβρύου της, το οποίο έχει μεγαλύτερο κίνδυνο για εμφάνιση διαβήτη και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Και φυσικά, τα παιδιά των παχύσαρκων γυναικών είναι περισσότερο επιρρεπή να γίνουν κι αυτά παχύσαρκα.

Επίσης, εξαιτίας του υπερβολικού βάρους μπορεί να έχουμε επιπλοκές και για το έμβρυο και για τη γυναίκα: το σακχαρώδη διαβήτη της εγκυμοσύνης και την εκλαμψία. Τέλος, οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσιάζουν τέσσερις φορές μεγαλύτερο κίνδυνο αποβολής από τις γυναίκες με φυσιολογικό βάρος, ειδικά στο 1ο τρίμηνο.

Συστάσεις

• Επιστροφή στα μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Η χρήση φυτοφαρμάκων και χημικών, επηρεάζει τη γονιμότητα. Οι ουσίες αυτές ονομάζονται ξενοοιστρογόνα (xenoestrogens) και έχουν όμοια δομή με τα οιστρογόνα του σώματός μας, επηρεάζοντας τη φυσιολογική ορμονική μας λειτουργία. Τη δεκαετία του 70, όπου έγινε η περίφημη 'πράσινη επανάσταση' καθώς εφευρέθηκαν τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα, αυξάνοντας την αγροτική παραγωγή καθώς μείωναν τις ασθένειες των φυτών (προεξάρχοντος του γνωστού DDT), παρατηρήθηκε αύξηση κατά 400% των εκτοπικών κυήσεων, που αποδόθηκε στη χημική σύσταση των ουσιών αυτών. Ας χρησιμοποιούμε λοιπόν ανεπεξέργαστα προϊόντα, να προτιμούμε τα βιολογικά, και να πλένουμε όσο καλύτερα γίνεται τα φρούτα και τα λαχανικά που χρησιμοποιούμε.
  Επίσης, όμοια δράση φαίνεται να έχουν και τα φυτοοιστρογόνα, όσον αφορά τη σχέση τους με την υπογονιμότητα. Κύρια πηγή φυτοοιτρογόνων είναι η σόγια και τα προϊόντα της. Προσοχή λοιπόν και στην τροφή των fast-food, που χρησιμοποιούν ως υποκατάστατο κρέατος προϊόντα σόγιας.
• Περιορίστε την ποσότητα του αλκοόλ. Το αλκοόλ μειώνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων και περιορίζει τον αριθμό τους. Παράλληλα, μειώνει την απορρόφηση πολύτιμων και ευεργετικών στοιχείων για τη γονιμότητα, όπως είναι ο ψευδάργυρος και το σελήνιο.
• Περιορίστε τη ζωϊκή πρωτεΐνη, κυρίως τα επεξεργασμένα κρέατα (λουκάνικο, μπέικον, ζαμπόν).
• Αυξήστε την κατανάλωση θαλασσινών (στρείδια), κόκκινου κρέατος, και ξηρών καρπών, που είναι πλούσιες πηγές ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος συμμετέχει στη δημιουργία ενζύμων, απαραίτητων για τη σπερματογένεση.
• Αυξήστε την κατανάλωση φρούτων (φράουλες, πεπόνι, καρπούζι) και λαχανικών (πιπεριές), που είναι καλές πηγές βιταμίνης C. H βιταμίνη C αυξάνει την κινητικότητα των σπερματοζωαρίων. Παράλληλα, τα φρούτα και τα λαχανικά είναι εξαιρετικές πηγές αντιοξειδωτικών βιταμινών (Α και Ε), καθώς και άλλων αντιοξειδωτικών συστατικών (λυκοπένιο, β-καροτίνη), που διατηρούν την ακεραιότητα των σπερματοζωαρίων από τη βλαπτική δράση των επικίνδυνων ελευθέρων ριζών.
• Επίσης, σημαντικό ιχνοστοιχείο είναι το σελήνιο, που έχει επίσης ισχυρή αντιοξειδωτική δράση και βρίσκεται κυρίως στο κόκκινο κρέας και στα θαλασσινά.

Πηγές:
www.nutrimed.gr