Διαχείριση 1,5 δισ. υπερτασικών ασθενών παγκοσμίως

Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσιούφης, Γενικός Γραμματέας ΕΚΕ, Επίκουρος Καθηγητής Καρδιολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Το 2000 ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας υπολόγισε πως 1 δισ. άτομα παγκοσμίως είχαν υπέρταση, αλλά ο αριθμός θα αυξηθεί σε 1.56 δισ. το 2025. Οι συνέπειες αυτής της αύξησης της επίπτωσης της υπέρτασης θα μεταφρασθούν σε ένα διαρκώς αυξανόμενο κατάλογο καρδιαγγειακών θανάτων.

Σήμερα υπολογίζεται ότι έχουμε παγκοσμίως 7 εκατομμύρια θανάτους κάθε χρόνο από έμφραγμα του μυοκαρδίου και 5 εκατομμύρια από εγκεφαλικό επεισόδιο, με το 50% και το 70% αυτών, αντίστοιχα, να αποδίδονται άμεσα στην υπέρταση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία για το όφελος από τη μείωση της αρτηριακής πίεσης κάτω από τον στόχο του 140/90 mmHg. Το όφελος είναι πραγματικό ανεξάρτητα από εθνικότητα, φύλο, ηλικία ή άλλες κλινικές καταστάσεις. Αλλά δυστυχώς, σήμερα, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης είναι μη επαρκής και μόνο το ένα τρίτο των υπερτασικών επιτυγχάνει επίπεδα αρτηριακής πίεσης εντός του στόχου.

Η αξία των υγιεινοδιαιτητικών μέτρων για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης είναι αποδεδειγμένη αλλά είναι «πολύ δύσκολο να ακολουθηθούν» για τους περισσότερους ασθενείς. Τα οφέλη από την απώλεια βάρους, τη διακοπή του καπνίσματος, την άσκηση και την υγιεινή διατροφή είναι σημαντικά και αδιαμφισβήτητα.

Αλλά για πολλούς ανθρώπους παραμένουν θεωρητικές φιλοδοξίες, που δεν δύνανται να τις πραγματοποιήσουν. Συνεπώς, θα χρειαστούμε νέες στρατηγικές σχετικά με το κάπνισμα και την κατανάλωση άλατος.

Όσον αφορά τα φάρμακα, υπάρχει συμφωνία ότι η θεραπεία με συνδυασμούς έχει καλύτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με τη μονοθεραπεία – διότι η υπέρταση δεν εξαρτάται από ένα μόνο μηχανισμό, αλλά είναι πολυπαραγοντική νόσος. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι είναι η μείωση της αρτηριακής πίεσης αυτή καθαυτή που ωφελεί, και όχι απαραίτητα τα φάρμακα που προκαλούν την πτώση της πίεσης.

Πρέπει απλά να δράσουμε καλύτερα με ό,τι ήδη διαθέτουμε, θα χρειαστούμε νέες στρατηγικές για τη βελτίωση της συμμόρφωσης, πιθανώς εμπλέκοντας νοσηλευτικό προσωπικό σε μεγαλύτερο βαθμό και διευρύνοντας την εκπαίδευση ασθενών και ιατρών.

Τι νεώτερες θεραπείες έχουμε για την αντιμετώπιση της υπέρτασης; Τι είναι η Απονεύρωση του νεφρού; Εφαρμόζεται στη χώρα μας;

Η κατάλυση της συμπαθητικής νεύρωσης του νεφρού (renal nerve ablation-RNA) με διαδερμική εισαγωγή ειδικού καθετήρα στις νεφρικές αρτηρίες και χρήση υψίσυχνου είναι μία αποτελεσματική μέθοδος για τη θεραπεία της ανθεκτικής υπέρτασης παρά τη λήψη πολλών φαρμάκων.

Ο πρώτος στόχος στην περίπτωση αυτή είναι η μείωση της πίεσης και όχι ο περιορισμός των φαρμάκων που ο ασθενής λαμβάνει. Στο μέλλον, πιθανά να εφαρμοσθεί και σε πρωιμότερα στάδια υπέρτασης με στόχο μαζί με την μείωση της πίεσης να μειωθεί και ο αριθμός των λαμβανομένων φαρμάκων

Στον ελληνικό χώρο είναι διαθέσιμη στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Αθηνών η κατάλυση της συμπαθητικής νεύρωσης του νεφρού, η σύγχρονη αυτή μέθοδος θεραπείας της υπέρτασης, από την ομάδα μας. Μέχρι σήμερα η απονεύρωση έχει εφαρμοσθεί στο Ιπποκράτειο σε 28 ασθενείς με υψηλή πίεση, πάνω από 160 η μεγάλη παρά τη λήψη 4ή5΄6 φαρμάκων με πολύ καλά αποτελέσματα.

Το 80% των ασθενών μείωσαν την πίεσή τους έως και 35mmHg. H μέθοδος γίνεται με τοπική αναισθησία, απαιτείται μία ημέρα νοσηλεία, δεν επηρεάζεται η νεφρική λειτουργία και σε καλά οργανωμένα αιμοδυναμικά εργαστήρια με έμπειρους επεμβατικούς γνώστες της μεθόδου δεν αναφέρονται επιπλοκές.

Φυσικά η επιλογή αυτής της μεθόδου για τη μείωση της πίεσης γίνεται μετά από ειδικό έλεγχο από το γιατρό σε ιατρείο υπέρτασης, καθώς μέχρι σήμερα έχει ένδειξη για ένα μικρό ποσοστό των υπερτασικών ασθενών που δεν μπορούν να ρυθμίσουν την πίεσή τους με φάρμακα.