Τσιγάρο: Καθαρός ουρανός πίσω από τα νέφη καπνού

Θετικά σημάδια διακρίνονται πίσω από τον πυκνό καπνό του τσιγάρου, που καλύπτει την Ελλάδα.

Αν και ως λαός είμαστε οι πιο… θεριακλήδες στην Ευρώπη, έχουμε και μία θετική πρωτιά αναφορικά με το κάπνισμα. Παρά το ότι καπνίζουμε τα περισσότερα τσιγάρα και έχουμε μεγαλύτερο βαθμό εξάρτησης στη νικοτίνη, εμφανίζουμε τις καλύτερες 'επιδόσεις' και στην απεξάρτηση.

Πανευρωπαϊκή μελέτη που έγινε για να αξιολογηθούν τα προγράμματα απεξάρτησης από το κάπνισμα, κατέταξε την Ελλάδα στην πρώτη θέση ως προς την αποτελεσματικότητα της θεραπείας. Η επίδοση είναι αξιοθαύμαστη, αν αναλογιστούμε ότι η χώρα μας έχει μία 'πανδημία' καπνίσματος.

Στις ηλικίες 35 έως 44 ετών, καπνιστές είναι το 57,9% των Ελλήνων και το 30% των Ελληνίδων.

Τα παραπάνω ανακοίνωσαν την Πέμπτη οι κ.κ. Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης, πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), πρύτανης της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Παρασκευή Αργυροπούλου – Πατάκα, καθηγήτρια Πνευμονολογίας Α.Π.Θ και Χριστίνα Γκράτζιου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, σε Συνέντευξη Τύπου με θέμα 'Το Κάπνισμα και τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος', με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος.

Ο Πρόεδρος της Ε.Π.Ε, Πρύτανης της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Καθηγητής κος Κωνσταντίνος Γουργουλιάνης στο πλαίσιο χαιρετισμού της εκδήλωσης, έκανε λόγο για τo έργο της ΕΠΕ σχετικά με τη διακοπή του καπνίσματος.

Στο πλαίσιο αυτό είναι η δημιουργία των ειδικών Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος, η διοργάνωση σεμιναρίων σε όλη τη χώρα με τη συμμετοχή ειδικών και ειδικευομένων Πνευμονολόγων, καθώς επίσης και η σύσταση επιτροπής πιστοποίησης Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος.

'Σκοπός μας, είναι να προσφέρεται η δυνατότητα πρόσβασης σε κάθε καπνιστή που θέλει να απαλλαγεί από τη βλαβερή συνήθεια του καπνίσματος, σε καλά οργανωμένα ειδικά πνευμονολογικά ιατρεία, όχι μόνο σε νοσοκομεία αλλά και στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας', ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ως ιδιαίτερο παράδειγμα Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος, ο κ. Γουργουλιάνης ανέφερε το Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος που λειτουργεί στις φυλακές Κασσαβέτειας του νομού Μαγνησίας, όπου αρκετοί κρατούμενοι, με επιστολές τους, εκφράζουν τη θετική τους άποψη για χώρους στις φυλακές χωρίς τσιγάρο, και για την πρόθεσή τους να χρησιμοποιήσουν εποικοδομητικά για την υγεία τους, το διάστημα έκτισης της ποινής τους.

'Περαιτέρω', συμπλήρωσε κλείνοντας την ομιλία του, 'το έτος 2010 είναι αφιερωμένο στους πνεύμονες. Όλοι ως φορείς και ως άτομα, πρέπει να δραστηριοποιηθούμε για ένα καθαρότερο περιβάλλον στον εσωτερικό και εξωτερικό χώρο'.

Η Διευθύντρια του ειδικού Κέντρου Διακοπής Καπνίσματος στο 'Ευγενίδειο' Θεραπευτήριο, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών κα Χριστίνα Γκράτζιου, τόνισε ότι το 70% των καπνιστών επιθυμούν να διακόψουν την επιβλαβή αυτή συνήθεια, αλλά μόνο το 20 - 30% προσπαθούν.

Από αυτούς, μόλις το 3 -5% το επιτυγχάνουν μόνο με τη δύναμη της θέλησης και αρκετοί «ξανακυλούν» στη νικοτίνη λίγα χρόνια αργότερα.

'Το κάπνισμα, προκαλεί μία χρόνια εξάρτηση στη νικοτίνη, η οποία είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Για το λόγο αυτό, η διακοπή του καπνίσματος και η χρόνια εξάρτηση από τη νικοτίνη χρειάζεται πλέον να αντιμετωπίζεται συστηματικά και με ιατρική βοήθεια παρέμβασης', αναφέρει χαρακτηριστικά η κα Γκράτζιου.

Στα Ειδικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία, σύμφωνα με τις επιστημονικές μεθόδους και τις διεθνείς οδηγίες για τη θεραπευτική παρέμβαση. Τα Ιατρεία λειτουργούν με προγραμματισμένα ραντεβού και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στη γραμμή 800 801 80 80.

Αρκετοί από τους καπνιστές παρακινούνται από τα παιδιά τους, τα οποία απαιτούν από τους γονείς να διακόψουν το κάπνισμα. Δεν ανέχονται τη μυρωδιά και τον καπνό του τσιγάρου στο σπίτι και στα ρούχα των γονέων τους. Ακόμη και σε τόσο μικρή ηλικία, αντιμετωπίζουν το θέμα του καπνίσματος σοβαρά και ζητούν από τους γονείς τους να κάνουν το ίδιο.

Ιατρεία

Σύμφωνα με την κα Γκράτζιου, στα Ιατρεία έχουν καταφύγει περισσότεροι από 18.000 Έλληνες, ηλικίας 40 - 45 ετών. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, προσέρχονται για βοήθεια άτομα όλο και πιο μικρής ηλικίας, ακόμη και κάτω των 30 ετών.

Σχετικά με τα αποτελέσματα, αναφέρει πως περισσότεροι από το 60% των καπνιστών επιτυγχάνουν τη διακοπή έπειτα από ένα πρόγραμμα βοήθειας. Η επιτυχία εξαρτάται από τη λήψη της θεραπευτικής αγωγής και την παρακολούθηση του προγράμματος.

Οι σύγχρονες θεραπείες με βαρενικλίνη, έδειξαν ότι τρεις στους τέσσερις καπνιστές (75%) κατάφεραν να διακόψουν το κάπνισμα αμέσως έπειτα από το πρόγραμμα. Έξι μήνες αργότερα, το 51% συνεχίζουν να μην καπνίζουν, ποσοστό το οποίο φτάνει στο 45% ένα έτος έπειτα από το τέλος της θεραπείας.

Η μεγάλη επιτυχία της διακοπής του καπνίσματος μέσω των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος, επιβεβαιώθηκε και σε μία πανευρωπαϊκή μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 10 κέντρα από όλη την Ελλάδα. Η χώρα μας κατέλαβε την πρώτη θέση σε αποτελεσματικότητα της θεραπείας με βαρενικλίνη, με το 71% των καπνιστών να κατορθώσουν να κόψουν εύκολα το κάπνισμα.

Σημαντικός παράγοντας επιτυχίας, θεωρείται από τους ειδικούς η προσωπική βούληση και θέληση του καπνιστή.

Γυναίκες

Η Καθηγήτρια Πνευμονολογίας Α.Π.Θ κα Παρασκευή Αργυροπούλου – Πατάκα με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος που είναι φέτος αφιερωμένη στη γυναίκα καπνίστρια, υπογράμμισε ότι οι γυναίκες ενδίδουν όλο και πιο εύκολα στην καπνιστική συνήθεια και πως ο αριθμός των καπνιστριών εκτιμάται ότι θα αυξηθεί κατά 20% τα επόμενα 15 χρόνια.

Σήμερα, στην Ελλάδα, ο αριθμός των ενήλικων γυναικών καπνιστών, ανέρχεται στο 41% του γυναικείου πληθυσμού αυτής της ηλικίας (1.945.808 γυναίκες).

Η κα Πατάκα, αναφέρει σχετικά 'Το υψηλό αυτό ποσοστό, αποδίδεται από την επικοινωνία του καπνίσματος και στη χώρα μας, ήδη από τις αρχές του 20^ου αιώνα, ως μίας νέας μόδας η οποία ακολουθεί τις ευρωπαϊκές επιταγές του life style.

Για δύο αιώνες όλες οι διαφημιστικές προσπάθειες έχουν ως αντικείμενο και ως στόχο, τη γυναίκα'. Αποτελέσματα έρευνας που υλοποιήθηκε από την YouGov, αναφέρουν πως το 81% των γυναικών της Ελλάδας, βλέπει το κάπνισμα ως επιλογή lifestyle.

Η κα Πατάκα προειδοποίησε ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν σημαντικό κίνδυνο από το κάπνισμα. Οι καπνίστριες που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών χαπιών διατρέχουν κίνδυνο να πάθουν καρδιαγγειακό επεισόδιο. Ο καπνός έχει συνδεθεί με σακχαρώδη διαβήτη αλλά και προβλήματα γονιμότητας, είτε αυτό είναι αδυναμία της γυναίκας να συλλάβει είτε να εξελιχθεί ομαλά μια εγκυμοσύνη.

Έρευνες επίσης έχουν δείξει πως το κάπνισμα μπορεί να βλάψει τις ωοθήκες των γυναικών, με την έκταση της βλάβης να εξαρτάται από την ποσότητα των τσιγάρων που καπνίζουν.

Σε αυτά τα δεδομένα έρχεται να προστεθεί ο ρόλος της νικοτίνης και πώς αυτή επηρεάζει την ανάπτυξη του εμβρύου, την πορεία της εγκυμοσύνης αλλά και του τοκετού. Με τη διακοπή του καπνίσματος πριν την έναρξη της κύησης ή κατά τους τρεις πρώτους μήνες, μειώνεται ο κίνδυνος αποβολής, πρόωρου τοκετού και άλλων επιπλοκών, όπως είναι το χαμηλό βάρος του νεογνού.

Οι καπνίστριες σε εμμηνόπαυση, έχουν μικρότερη οστική μάζα και διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αν πέσουν και χτυπήσουν, για παράδειγμα στην λεκάνη, να έχουν μερική ανάρρωση ή να αργήσουν να γίνουν εντελώς καλά.

Η οστεοπόρωση είναι επίσης συνδεδεμένη με το κάπνισμα. Γυναίκες που καπνίζουν έστω και ένα πακέτο τη μέρα, συχνά βιώνουν μείωση της οστικής τους μάζας 5 - 10% περισσότερη από τις γυναίκες που δεν καπνίζουν.

Καπνίστριες όλων των ηλικιών είναι πιο επιρρεπείς και στον καρκινογόνο χαρακτήρα του καπνίσματος για αυτό και διατρέχουν κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, ήπατος και παχέος εντέρου.

Παρά τις συνεχείς συστάσεις, οι περισσότερες γυναίκες δυσκολεύονται να σταματήσουν το κάπνισμα και συνήθως δεν το επιθυμούν οι ίδιες αλλά το αποφασίζουν γιατί «έτσι πρέπει».

Ο γυναικείος πληθυσμός που επισκέπτεται το Ιατρείο Απεξάρτησης Καπνίσματος του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου 'Γ. Παπανικολάου' Θεσσαλονίκης ηλικίας 25 - 64 ετών επιβεβαιώνει στο σύνολο την υπεροχή του 'πρέπει' έναντι του 'θέλω'.

Με άλλα λόγια, δεν θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα, αλλά ξέρουν πως πρέπει να το κάνουν για το καλό της υγείας τους. Οι καπνίστριες απαντούν καταφατικά όταν ρωτώνται αν νιώθουν ευχαρίστηση όταν καπνίζουν και δείχνουν δισταγμό και άγχος σχετικά με την πρόθεση τους να διακόψουν.