Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος-Κάπνισμα STOP!

Της ΣΟΦΙΑΣ ΝΕΤΑ

Σύμφωνα με διεθνή επιδημιολογικά δεδομένα, 3-4 θάνατοι σε άτομα ηλικίας 35-69 ετών οφείλονται στο κάπνισμα, ενώ αντίστοιχο ποσοστό θανάτων που προκαλείται από καρκίνους (30%) οφείλεται στην ίδια αιτία. Και εάν όλα αυτά δεν φτάνουν για να πείσουν και τους πλέον αισιόδοξους για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος, η διαπίστωση των ειδικών ότι οι καπνιστές ζουν 13-14 χρόνια λιγότερα από τους μη καπνιστές λέει όλη την αλήθεια.

Σε συνέντευξη Τύπου της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρίας, που δόθηκε χτες με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Μέρα κατά του καπνίσματος, μίλησαν ο πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Καθηγητής Καρδιολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών Δ.

Κρεμαστινός, ο Τέως Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Καθηγητής Χ. Μπουντούλας και ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας, Διευθυντής της Καρδιολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου Κορίνθου και Πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κορινθίας Β.

Πυργάκης.

Όπως εξομολογήθηκε ο ακαδημαϊκός-καθηγητής Κώστας Στεφανής, αποτελεί ζωντανό παράδειγμα των συνεπειών του τσιγάρου.Εδώ και δύο χρόνια πάσχει από καρκίνο του πνεύμονα. Μανιώδης καπνιστής, όπως ανέφερε, κάποια στιγμή ‘πλήρωσε’ την ολέθρια αυτή συνήθεια: αρχικά υπέστη έμφραγμα του μυοκαρδίου και στη συνέχεια παρουσίασε χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

Αναφερόμενος στο τεράστιο πρόβλημα του καπνίσματος, ο κ. Κρεμαστινός τόνισε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κάθε χρόνο πεθαίνουν περί τα 5 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο εξαιτίας του καπνίσματος.

Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι περίπου 20.000 καπνιστές πεθαίνουν κάθε χρόνο από νοσήματα που έχουν σχέση με το κάπνισμα. Επιπλέον, άλλοι 1.000 πεθαίνουν από το παθητικό κάπνισμα, ενώ τουλάχιστον 1.000 συμπατριώτες μας σε ετήσια βάση παθαίνουν έμφραγμα του μυοκαρδίου εξαιτίας του καπνίσματος!

Ο πρόεδρος της Εταιρείας Καθηγητής κ. Κρεμαστινός επεσήμανε ιδιαιτέρως τα εξής: ‘Έφθασε πλέον ο χρόνος για τη λήψη σοβαρών αποφάσεων. Όλος ο πολιτισμένος κόσμος, εκτός από την ενδελεχή ενημέρωση, προχωρεί στο θέμα απαγορεύσεων του καπνίσματος σε ευρύτατη κλίμακα μαζί με την εισαγωγή μαθήματος στα σχολεία ‘Αγωγή Υγείας κατά του Καπνίσματος’.

Πολλές χώρες προχωρούν ακόμη και σε επιβολή προστίμου ανάλογου με την υπερβολική ταχύτητα, τη λήψη αλκοόλ κατά την οδήγηση κλπ. Πόσο άραγε είναι ώριμη η Ελληνική Πολιτεία και η Κοινωνία να αποδεχθούν τέτοια μέτρα;

Ο κ. Κρεμαστινός τόνισε επίσης ότι οι συνέπειες του καπνίσματος είναι ολέθριες για όλες τις ηλικίες και αναφέρθηκε σε τέσσερις πρόσφατες μεγάλες διεθνείς μελέτες, οι οποίες τεκμηριώνουν αυτή την άποψη με τα πλέον αδιάσειστα στοιχεία.

Τα αποτελέσματα του μακροχρόνιου παθητικού καπνίσματος σε υγιείς ενήλικες εξήτασε ομάδα γιατρών του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Γενεύης στην Ελβετία. Η 12μελής ομάδα παρακολούθησε για 11 χρόνια την υγεία 1.661 ατόμων που δεν κάπνιζαν και δεν είχαν ποτέ καπνίσει.

Σύμφωνα με το άρθρο τους το οποίο δημοσιεύεται στην επιθεώρηση’ American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine’ (Νοέμβριος 2006), τα άτομα εκείνα τα οποία ήταν εκτεθειμένα στο παθητικό κάπνισμα είχαν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν χρόνια αναπνευστικά προβλήματα (όμοια με αυτά των καπνιστών) ενώ οι σπειρομετρικές ενδείξεις τους καθώς επίσης και η ύπαρξη βήχα και βρογχίτιδων ήταν ενδεικτικές της επερχόμενης επιδείνωσης της υγείας τους.

Νήπια τα οποία εξετέθησαν στον καπνό τσιγάρου κατά την διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής τους, εμφανίζουν μεγαλύτερα προβλήματα συμπεριφοράς σε σχέση με τους συνομήλικούς τους που δεν είχαν την ίδια ‘τύχη’. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε ομάδα ερευνητών από τα Πανεπιστήμια του Ιλινόϊ και της Βοστώνης των ΗΠΑ καθώς και από το Πανεπιστήμιο του Γιόρκ της Αγγλίας.

Οι ερευνητές παρακολούθησαν 93 νήπια από τα πρώτα μέχρι τα δεύτερα γενέθλιά τους. Από αυτά, το 47% είχε εκτεθεί σε καπνό τσιγάρου κατά την εμβρυϊκή ζωή του. Σύμφωνα με το άρθρο των επιστημόνων το οποίο δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση ‘Child Development’ (τεύχος Ιουλίου/Αυγούστου 2006), τα εκτεθειμένα στον καπνό παιδιά είχαν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες για επιθετική συμπεριφορά, ενώ αντίθετα είχαν πολύ λιγότερες πιθανότητες να αναζητήσουν ευχάριστα παιχνίδια και κοινωνικές συναναστροφές.

Ανάλυση των δεδομένων 22 ανεξάρτητων μελετών κατέδειξε ότι το παθητικό κάπνισμα στην εργασία αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα, σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο στην επιθεώρηση ‘American Journal of Public Health’ (Mάρτιος 2007).

Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Ιλινόι των Η.Π.Α και κατέδειξε ότι κατά μέσο όρο η αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του πνεύμονα ήταν της τάξεως του 24%. Ωστόσο, στα άτομα με υψηλή έκθεση το ποσοστό της αύξησης ήταν 100% (διπλασιασμός του κινδύνου), ενώ στα άτομα με ήπια αλλά μακροχρόνια έκθεση το ποσοστό αύξησης ήταν της τάξεως του 50%.

Το κάπνισμα επιταχύνει την έκπτωση των πνευματικών ικανοτήτων των ηλικιωμένων, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση ‘Neurology’ (Μάρτιος 2004). Τη μελέτη πραγματοποίησαν ερευνητές από πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι οποίοι παρακολούθησαν συνολικά την πνευματική υγεία 9.209 ανδρών και γυναικών ηλικίας άνω των 65 ετών για δυόμισι χρόνια.

Κατά την έναρξη της μελέτης κανείς δεν εμφάνιζε άνοια. Οι συμμετέχοντες απαντούσαν σε ερωτηματολόγια προκειμένου να εκτιμηθούν οι πνευματικές τους ικανότητες και ελάμβαναν μια βαθμολογία. Κατά μέσο όρο, η πτώση των επιδόσεων όσων δεν είχαν καπνίσει ποτέ ήταν της τάξεως των 0,03 μονάδων ανά έτος.

Μεταξύ εκείνων που είχαν υπάρξει καπνιστές ήταν της τάξεως των 0,05 μονάδων και μεταξύ των καπνιστών έφτανε τις 0,16 μονάδες ανά έτος. Με άλλα λόγια η ταχύτητα έκπτωσης των πνευματικών ικανοτήτων των καπνιστών ήταν πενταπλάσια σε σχέση με εκείνους που δεν είχαν καπνίσει ποτέ στην ζωή τους.

Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας επεσήμανε ότι ‘αποτελεί χρέος κάθε οργανωμένης πολιτείας να εφαρμόσει συγκεκριμένες πολιτικές που θα οδηγήσουν σε μεταβολή του τρόπου ζωής των πολιτών, ούτως ώστε να αναβαθμισθεί ποιοτικά η ζωή τους και να εξυπηρετηθεί ουσιαστικά και όχι φραστικά η πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων.’

Από την πλευρά του ο κ. Μπουντούλας ανέφερε ότι το κάπνισμα ενός τσιγάρου αυξάνει την αδρεναλίνη, την καρδιακή συχνότητα και την πίεση. Κάνει την αορτή και τα υπόλοιπα αγγεία σκληρότερα, αυξάνει τον κίνδυνο για ενδοαγγειακή θρόμβωση και μπορεί να προκαλέσει ασταθή στηθάγχη, έμφραγμα του μυοκαρδίου, εγκεφαλικό επεισόδιο ή και αιφνίδιο θάνατο.

Τριπλασιάζει τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο και αυξάνει 2-4 φορές τον κίνδυνο για αιφνίδιο θάνατο στο έμφραγμα.

Αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία εμφάνισης καρκίνου όχι μόνο των πνευμόνων, αλλά και του λάρυγγος, οισοφάγου, στομάχου, παγκρέατος, νεφρών, ουροδόχου κύστεως, μήτρας, οξείας μυελογενούς λευχαιμίας. Προκαλεί χρόνια πνευμονοπάθεια και συμβάλλει στην πρόωρη γήρανση, εξασθένηση της μνήμης, κυρίως σε μεγαλύτερες ηλικίες, σεξουαλική-στυτική δυσλειτουργία, ελάττωση της γονιμότητας, έλκος στομάχου, κακοσμία του στόματος, ροχαλητό, καθυστέρηση επούλωσης τραυμάτων.

Σε ότι αφορά τη διεθνή πραγματικότητα τα πράγματα είναι πολύ πιο αισιόδοξα σήμερα σχετικά με τη μείωση του καπνίσματος , είπε ο κ. Μπουντούλας. Συγκεκριμένα, στις Η.Π.Α, στην Αγγλία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης ο αριθμός των καπνιστών τις τελευταίες δεκαετίες έχει ελαττωθεί κατά πολύ.

Υπολογίζεται ότι το ποσοστό αυτό στις Η.Π.Α από το 1970 μέχρι σήμερα έχει ελαττωθεί περισσότερο από 70%.

Για πρώτη φορά, στις Η.Π.Α, ο αριθμός αυτών που σταμάτησαν να καπνίζουν υπερβαίνει τον αριθμό αυτών που καπνίζουν.
Το ποσοστό των τελειόφοιτων των πανεπιστημίων των Η.Π.Α που κάπνιζαν το 1999 ήταν 36,5%, ενώ το 2003 κατέβηκε στο 24,4%.

Στην Ελλάδα, το ποσοστό των καπνιστών παραμένει τρομακτικά υψηλό. Αν συνεχίσουμε με αυτούς τους ρυθμούς, οι συνέπειες θα είναι τραγικές. Το θλιβερό είναι ότι στην Ελλάδα καπνίζουν και πολλοί γιατροί.

Στην Αμερική, στις αρχές του 1960, το ποσοστό των γιατρών που κάπνιζαν ήταν περίπου ίδιο με εκείνο του γενικού πληθυσμού. Σήμερα, ασχέτως ειδικότητας, στις Η.Π.Α σχεδόν κανένας γιατρός δεν καπνίζει. Η ενημέρωση του κοινού, ο έλεγχος των βιομηχανιών καπνού που προσπαθούν να παρασύρουν τους εφήβους και η αύξηση της φορολογίας είχαν ως αποτέλεσμα τη μείωση του αριθμού των καπνιστών.

Στη χώρα μας πρέπει να εφαρμόσουμε τα μέτρα που απέδωσαν σε άλλα κράτη.

Δηλαδή η σημερινή πολιτική για την καταπολέμηση του καπνίσματος πρέπει να βασίζεται στην ενημέρωση, στην επιβολή φόρων στα προϊόντα καπνού και στην απαγόρευση του καπνίσματος σε κοινόχρηστους χώρους.

Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που παρέθεσε ο κ. Πυργάκης: η Ελλάδα μαζί με την Κούβα και την Κύπρο κατέχουν τις πρώτες θέσεις παγκοσμίως στην κατά κεφαλήν κατανάλωση τσιγάρων. Είναι, μάλιστα, η μόνη Ευρωπαϊκή χώρα στην οποία παρατηρείται αύξηση του καπνίσματος και στους ενηλίκους, αλλά κυρίως σε αγόρια και κορίτσια της εφηβικής ηλικίας.

Ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας τόνισε επίσης ότι οι θάνατοι που οφείλονται στο κάπνισμα, κάθε χρόνο, είναι περισσότεροι από τους θανάτους που οφείλονται στα ναρκωτικά, το AIDS, το αλκοόλ και τα ατυχήματα μαζί! Τέλος ο κ.

Πυργάκης αναφέρθηκε και στο παθητικό κάπνισμα, το οποίο, όπως είπε, αυξάνει επίσης την πιθανότητα Στεφανιαίας Νόσου (σε ποσοστό περίπου 25%), ενώ σύμφωνα με νεώτερες έρευνες προκαλεί 50 φορές περισσότερους θανάτους ετησίως από τη φωτοχημική ρύπανση (νέφος).

ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

• Απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους κλειστούς χώρους
• Απαγόρευση του καπνίσματος και στις ιδιωτικές επιχειρήσεις (με υψηλά πρόστιμα για τους ιδιοκτήτες τους που δε φροντίζουν για τη συμμόρφωση των εργαζομένων τους.)
• Ενσωματωμένες στο ωρολόγιο πρόγραμμα ώρες για την ανάπτυξη του θέματος σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, αρχίζοντας από το δημοτικό σχολείο
  (αντικαπνιστικές εκστρατείες του Υπουργείου Παιδείας μετά από επιμορφωτικά σεμινάρια των δασκάλων. Αποτελεσματική εκτιμάται η συστράτευση προσωπικοτήτων, αθλητών, ηθοποιών, τραγουδιστών και άλλων θετικών προτύπων σ’αυτή την προσπάθεια.)
• Δημιουργία ερευνητικών ομάδων στα Πανεπιστήμια για την έρευνα της αποτελεσματικότητας των μέτρων με στατιστικές μελέτες
  (Με χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υγείας να διεξάγουν έρευνες, να καταγράφουν και να εκτιμούν τα αποτελέσματα των προγραμμάτων και πολιτικών δημόσιας υγείας που στοχεύουν να εξαλείψουν τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το κάπνισμα.)
• Ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή υποστήριξης όσων επιθυμούν να σταματήσουν το κάπνισμα.
  (Τμήμα πλαισιωμένο με γιατρούς, ψυχολόγους κλπ.)
• Απαγόρευση του καπνίσματος στους οδηγούς στα μέσα συγκοινωνίας και φυσικά στα ταξί
  (αυστηρά πρόστιμα)
• Απαγόρευση του καπνίσματος και σε ημι-ανοιχτούς χώρους, όπως σταθμοί τρένων, λεωφορείων, μεγάλα εμπορικά κέντρα
• Αναγκαία η ουσιαστική παρέμβαση του Εθνικού Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου για να ξεκαθαρίσει από τον καπνό -τουλάχιστον αυτού του είδους- η τηλεοπτική μας πραγματικότητα
  (νομοθετικό πλαίσιο αν κριθεί απαραίτητο)
• Οι καταναλωτικές οργανώσεις πρέπει να αναλάβουν ρόλο στην πάλη κατά του καπνίσματος
• Απαγόρευση του καπνίσματος και στις παραλίες μας
  (Όπου εκτός από τα οφέλη για την υγεία θα γλιτώσουμε κι από το αντιαισθητικό θέαμα από χιλιάδες γόπες στην αμμουδιά... )