Νέα στοιχεία για το erenumab στην πρόληψη της ημικρανίας

Η Νovartis ανακοίνωσε στο New England Journal of Medicine (NEJM) τη δημοσίευση των θετικών αποτελεσμάτων για τη διάρκειας έξι μηνών μελέτη STRIVE Φάσης ΙΙΙ, η οποία αξιολογεί το erenumab ως προς την πρόληψη της επεισοδιακής ημικρανίας (στην μελέτη  STRIVE η επεισοδιακή  ημικρανία ορίζεται ως 4 έως 14 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα). Το erenumab παρουσίασε κλινικά και στατιστικά σημαντικές  διαφορές σε  σχέση με το εικονικό φάρμακο σε όλα τα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία της κλινικής μελέτης, συμπεριλαμβανομένων αυτών που μετρήθηκαν βάσει του καινοτόμου και έγκυρου Ημερολογίου Επίδρασης της Ημικρανίας στη Σωματική Λειτουργικότητα (MPFID). Η θεραπεία με το erenumab ήταν καλά ανεκτή, με προφίλ ασφάλειας συγκρίσιμο με εκείνο του εικονικού φαρμάκου. Το erenumab είναι το πρώτο και το μοναδικό του είδους του πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα, σχεδιασμένο ειδικά για τον αποκλεισμό του υποδοχέα του πεπτιδίου που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP)και ο οποίος διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην έκλυση της ημικρανίας.

Στην STRIVE συμμετείχαν 955 ασθενείς, οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε το εικονικό φάρμακο είτε erenumab των 70mg ή των 140mg με υποδόρια χορήγηση άπαξ μηνιαίως, για έξι μήνες. Οι ασθενείς που έλαβαν erenumab στην υψηλότερη δόση παρουσίασαν σημαντική μείωση 3,7 ημερών των μηνιαίων ημερών με ημικρανία από την αρχική τιμή των 8,3 ημερών (μείωση 3,2 ημερών με τη δόση των 70mg, 1,8 ημερών με το εικονικό φάρμακο, αμφότερα p<0,001). Πενήντα τοις εκατό των ασθενών που έλαβαν erenumab των 140mg παρουσίασαν μείωση των ημερών με ημικρανία τουλάχιστον  κατά το ήμισυ, επομένως παρουσίασαν σημαντικά υψηλότερη πιθανότητα επίτευξης αυτής της ανταπόκρισης σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο (43,3% με τη δόση των 70mg· 26,6% με το εικονικό φάρμακο, αμφότερα p<0,001· λόγος σχετικών πιθανοτήτων 2,8 και 2,1 αντίστοιχα για τις δόσεις των 140mg και 70mg). Τα καταληκτικά σημεία της STRIVE αξιολογήθηκαν από την έναρξη έως τον μέσο όρο των τελευταίων τριών μηνών (μήνες 4, 5, 6).

Ο κύριος ερευνητής Peter Goadsby, M.D., Ph.D., FAHS, διευθυντής του NIHR-Wellcome Trust King’s Clinical Research Facility και καθηγητής νευρολογίας στο King’s College Hospital του Λονδίνου, εξέφρασε την άποψή του σχετικά με το τι μπορεί να σημαίνουν τα ευρήματα για τους πάσχοντες από ημικρανία: «Η STRIVE είναι η πρώτη πλήρως αναφερόμενη μελέτη φάσης III των μονοκλωνικών αντισωμάτων του μονοπατιού του CGRP, και δείχνει ξεκάθαρα ότι ο αποκλεισμός αυτού του μονοπατιού μπορεί να μειώσει τον αντίκτυπο της ημικρανίας». Ο καθηγητής Goadsby δήλωσε: «Τα αποτελέσματα της STRIVE αντιπροσωπεύουν μια πραγματική μετάβαση για τους πάσχοντες με ημικρανία από ανεπαρκώς κατανοητές και  προερχόμενες από άλλες ενδείξεις αγωγές, σε μια θεραπεία ειδικά σχεδιασμένη για την ημικρανία.  Η STRIVE, όπως και οι εξελίξεις στα μονοκλωνικά αντισώματα γενικότερα, αποτελούν ένα απίστευτα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση της κατανόησης και της αντιμετώπισης της ημικρανίας».

«Τα αποτελέσματα της μελέτης STRIVE προστίθενται στα στοιχεία για τα σημαντικά και  σταθερά οφέλη του erenumab που παρατηρούνται σε ολόκληρο το φάσμα της χρόνιας και της επεισοδιακής ημικρανίας, συμπεριλαμβανομένων των ασθενών που είχαν αποτύχει με  προηγούμενες προφυλακτικές  θεραπείες για  την ημικρανία », δήλωσε ο Vas Narasimhan, Global Head of Drug Development και Chief Medical Officer της Novartis. «Οι άνθρωποι με ημικρανία χάνουν στιγμές από τη ζωή τους λόγω αυτής της εξουθενωτικής νευρολογικής πάθησης και χρειάζονται ασφαλείς, ανεκτές και αποτελεσματικές προληπτικές θεραπείες. Δεσμευόμαστε να προσφέρουμε αυτή την τόσο αναγκαία θεραπευτική επιλογή στους ασθενείς το συντομότερο δυνατό».

Κάποια από τα υπόλοιπα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία της  μελέτης είναι τα εξής:

• Οι ασθενείς που έλαβαν erenumab είχαν σημαντική μείωση του αριθμού ημερών ημικρανίας ανά μήνα στις οποίες χρησιμοποιούσαν φάρμακο για την οξεία φάση της ημικρανίας ή φάρμακο «διάσωσης» (1,6 ημέρες για την ομάδα των 140mg και 1,1 ημέρες για το σκέλος των 70mg σε σύγκριση με τη μείωση 0,2 ημερών στο εικονικό φάρμακο· αμφότερα p<0,001).
• Τα αποτελέσματα από το MPFID έδειξαν ότι το erenumab παρείχε σημαντικά οφέλη με μείωση του αντίκτυπου της ημικρανίας στις καθημερινές δραστηριότητες των ασθενών, όπως η προετοιμασία για την ημέρα, η πραγματοποίηση οικιακών εργασιών ή οι δραστηριότητες που απαιτούν συγκέντρωση (5,9 βαθμοί, δόση των 140mg· 5,5 βαθμοί, δόση των 70mg· 3,3 βαθμοί, εικονικό φάρμακο· αμφότερα p<0,001).
• Οι βαθμολογίες MPFID για τη σωματική δυσλειτουργία, όπως το να σηκωθεί κάποιος από το κρεβάτι ή οι δραστηριότητες που απαιτούν σωματική προσπάθεια, μειώθηκαν επίσης σημαντικά με το erenumab (4,8 βαθμοί, δόση των 140mg· 4,2 βαθμοί, δόση των 70 mg· 2,4 βαθμοί, εικονικό φάρμακο· αμφότερα p<0,001).

Στην STRIVE, περισσότεροι από 90% των ασθενών που έλαβαν erenumab ολοκλήρωσαν τη μελέτη. Ανεπιθύμητες αντιδράσεις που οδήγησαν στη διακοπή της θεραπείας προέκυψαν στο 2,2% των ασθενών που ακολούθησαν αγωγή με το erenumab και στο 2,5% των ασθενών που έλαβαν το εικονικό φάρμακο. Η STRIVE προστίθεται σε ένα πλήθος δεδομένων  που υποστηρίζουν το προφίλ αποτελεσματικότητας, ασφάλειας και ανεκτικότητας του erenumab, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων ελεγχόμενων με εικονικό φάρμακο κλινικών μελετών Φάσης II και Φάσης III, στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 2.600 ασθενείς, καθώς και μιας υπό εξέλιξη επέκτασης,  ανοικτής επισήμανσης μελέτη, διάρκειας έως και πέντε ετών.

Το erenumab είναι η πρώτη υπό έρευνα θεραπεία στόχευσης του μονοπατιού του CGRP που λαμβάνει ρυθμιστική έγκριση από τον FDA και τον EMA, έχουν υποβληθεί σχετικά έγγραφα για αυτό. Η μελέτη STRIVE είναι μία από τις πιλοτικές μελέτες  που συμπεριλήφθηκαν στις υπό εξέταση ρυθμιστικές αιτήσεις για το erenumab στις ΗΠΑ και την ΕΕ. Εάν δοθεί έγκριση, η Novartis και η Amgen θα κυκλοφορήσουν από κοινού το erenumab στην αγορά των ΗΠΑ. Η Amgen έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα εμπορικής διάθεσης του φαρμάκου στην Ιαπωνία, ενώ η Novartis διατηρεί τα αποκλειστικά εμπορικά δικαιώματα στον υπόλοιπο κόσμο.

Σχετικά με την STRIVE

Η STRIVE (NCT02456740) είναι μια διεθνής, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή, ελεγχόμενη με εικονικό φάρμακο μελέτη Φάσης ΙΙΙ, διάρκειας 24 εβδομάδων, η οποία αξιολογεί την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα του erenumab στην πρόληψη της επεισοδιακής ημικρανίας (4 έως 14 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα). Στη μελέτη, 955 ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν άπαξ μηνιαίως και με υποδόρια χορήγηση εικονικό φάρμακο ή erenumab (70mg ή 140mg) σε αναλογία 1:1:1. Οι ασθενείς είχαν από 4 έως 14 ημέρες ημικρανίας ανά μήνα, κατά μέσο όρο περίπου 8,3 ημέρες με ημικρανία ανά μήνα κατά την έναρξη της  μελέτης. Το πρωτεύον καταληκτικό σημείο ήταν η μεταβολή του μέσου αριθμού ημερών με ημικρανία ανά μήνα από την έναρξη και για  διάστημα των τελευταίων τριών μηνών της διπλά τυφλής φάσης θεραπείας της μελέτης (μήνες 4, 5 και 6).

Τα δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης που αξιολογήθηκαν κατά την ίδια θεραπευτική φάση περιελάμβαναν το ποσοστό των ασθενών οι οποίοι παρουσίασαν μείωση κατά τουλάχιστον 50% στον μέσο αριθμό ημερών με ημικρανία ανά μήνα και τη μεταβολή του  μέσου αριθμού ημερών λήψης φαρμάκου για την οξεία ημικρανία σε μηνιαία βάση. Η επίδραση της ημικρανίας στη σωματική λειτουργικότητα και η επίδραση στις καθημερινές δραστηριότητες αξιολογήθηκαν ξεχωριστά ως δευτερεύοντα καταληκτικά σημεία βάσει του Ημερολογίου Επίδρασης της Ημικρανίας στη Σωματική Λειτουργικότητα (MPFID), μιας κλίμακας που αναπτύχθηκε για τη μέτρηση των δύο αυτών τομέων. Η κλίμακα έχει επικυρωθεί σύμφωνα με τις Οδηγίες Αναφερόμενων από τους Ασθενείς Εκβάσεων του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ.

Σχετικά με το erenumab (AMG 334)

Το erenumab (AMG 334) είναι η μόνη θεραπεία που έχει ειδικά σχεδιασμένη για την πρόληψη της ημικρανίας με αποκλεισμό του υποδοχέα του CGRP, ο οποίος παίζει σημαντικό ρόλο στη ενεργοποίηση της ημικρανίας. Το erenumab έχει μελετηθεί σε διάφορες μεγάλες, παγκόσμιες, τυχαιοποιημένες, διπλά τυφλές κλινικές μελέτες, ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο προκειμένου να αξιολογηθεί η  ασφάλεια και η αποτελεσματικότητά του στην πρόληψη της ημικρανίας. Περισσότεροι από 2.600 ασθενείς έχουν πάρει μέρος στο πρόγραμμα των κλινικών μελετών της εταιρείας, στις τέσσερις ελεγχόμενες με εικονικό φάρμακο κλινικές μελέτες Φάσης II και Φάσης III και τις ανοικτής επισήμανσης,  επεκτάσεις τους.

Σχετικά με την ημικρανία

Η ημικρανία είναι ένα ξεχωριστό νευρολογικό νόσημα. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια μέτριας έως σοβαρής κεφαλαλγίας που συνήθως είναι σφύζουσα, συχνά στη μία πλευρά του κεφαλιού, και συνοδεύεται από ναυτία, έμετο και ευαισθησία στο φως, τους ήχους και τις οσμές. Η ημικρανία συσχετίζεται με άλγος, ανικανότητα και μειωμένη ποιότητα ζωής για τον ασθενή, καθώς και με οικονομικό κόστος για την κοινωνία. Επιδρά έντονα και περιοριστικά στις ικανότητες ενός ατόμου να πραγματοποιεί τις καθημερινές του δραστηριότητες, ενώ σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, αποτελεί μία από τις δέκα κύριες αιτίες πρόκλησης ετών ανικανότητας στους άνδρες και τις γυναίκες. Εξακολουθεί να τυγχάνει ανεπαρκούς διάγνωσης και θεραπείας. Οι υπάρχουσες προληπτικές θεραπείες προέρχονται από άλλες ενδείξεις και συχνά συσχετίζονται με κακή ανεκτικότητα και έλλειψη αποτελεσματικότητας, κάτι που οδηγεί σε ολοένα και μεγαλύτερα ποσοστά διακοπής της  φαρμακευτικής  αγωγής και δυσαρέσκεια μεταξύ των ασθενών.

Συνεργασία μεταξύ των εταιρειών Amgen και Novartis στον τομέα των νευροεπιστημών

Τον Αύγουστο του 2015, η Amgen προχώρησε σε διεθνή συνεργασία με την Novartis με στόχο την από κοινού ανάπτυξη και διάθεση στην αγορά πρωτοποριακών θεραπειών στον τομέα της ημικρανίας και της νόσου του Alzheimer. Η συνεργασία εστιάζει σε υπό έρευνα φάρμακα της Amgen στο πεδίο της ημικρανίας, συμπεριλαμβανομένου του erenumab (Αίτηση Άδειας Κυκλοφορίας Βιολογικού Σκευάσματος υποβλήθηκε στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ τον Μάιο του 2017) και του AMG 301 (επί του παρόντος σε μελέτη Φάσης I). Τον Απρίλιο του 2017, η συνεργασία επεκτάθηκε για να συμπεριλάβει την από κοινού διάθεση του erenumab στην αγορά των ΗΠΑ. Για το πρόγραμμα της ημικρανίας, η Amgen διατηρεί τα αποκλειστικά δικαιώματα στην αγορά της Ιαπωνίας, ενώ η Novartis έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα για την Ευρώπη, τον Καναδά και τον υπόλοιπο κόσμο. Επίσης, οι εταιρείες συνεργάζονται για την ανάπτυξη και την εμπορική αξιοποίηση ενός προγράμματος αναστολέα της βήτα-σεκρετάσης 1 (BACE) στη νόσο του Alzheimer. Η από του στόματος θεραπεία CNP520 (επί του παρόντος σε μελέτη Φάσης 3 για τη νόσο του Alzheimer) αποτελεί το βασικό μόριο, ενώ θα εξεταστεί το ενδεχόμενο χρήσης άλλων ενώσεων από τα προ-κλινικά προγράμματα αναστολέα BACE ως επακόλουθων μορίων.