Η άγρια τριανταφυλλιά καταπολεμά την αρθρίτιδα

Της Σοφίας Νέτα

Το 1980, ο Erik Hansen, αγρότης στο Lanfeland της Δανίας, υπέφερε από οστεοαρθρίτιδα. Τα φάρμακα που έπαιρνε, λίγο τον είχαν βοηθήσει. Μια φίλη του πρότεινε στον Erik να δοκιμάσει μια μαρμελάδα που είχε φτιάξει από τους καρπούς ενός είδους αγριοτριανταφυλλιάς που φύτρωνε στην περιοχή τους.

Ο Erik αισθάνθηκε αμέσως ανακούφιση από τους πόνους και έστρεψε το ενδιαφέρον του στο φυτό.

Συγκέντρωνε καρπούς, τους αποξήραινε και τους κονιορτοποιούσε, εφοδιάζοντας όσους είχαν παρόμοιο πρόβλημα. Η φήμη της ‘σκόνης’ του εξαπλώθηκε σε όλη την περιοχή. Παράλληλα προσπαθούσε να αναπτύξει μεθόδους παραγωγής. Με 5.000 επιστολές ανθρώπων που είχαν βοηθηθεί από το προϊόν του, ο γιός του Erik Hansen κατόρθωσε να προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων και η συστηματική μελέτη άρχισε, οδηγώντας στην απομόνωση της ουσία gopo.

Σήμερα το σκεύασμα που χορηγείται σε ασθενείς παράγεται από ειδικές για το σκοπό αυτό βιολογικές καλλιέργειες της αγριοτριανταφυλλιάς Rosa Canina L, σε αγροκτήματα της Δανίας και Σουηδίας, με διαδικασία που προστατεύεται από διεθνή πατέντα.

Όπως ανέφερε σε συνέντευξη τύπου-που δόθηκε με αφορμή την κυκλοφορία του σκευάσματος που περιέχει την ουσία και στη χώρα μας-ο αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας Κ. Τέμπος, ‘η oστεοαρθρίτιδα είναι ένα χρόνιο νόσημα που δεν έχει ριζική θεραπεία.

Προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον ασθενή, κυρίως στην ανακούφιση από τον πόνο, συνδυάζοντας παραδοσιακά χημικά και νεότερα φυσικά σκευάσματα’.

Το gopo είναι 100% φυσική ουσία, που παρασκευάζεται στην Δανία, και παράγεται από την σκόνη του φλοιού και των σπόρων του καρπού Rose-hip, της αγριοτριανταφυλλιάς Rosa Canina L. Είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό στην οστεοαρθρίτιδα, ανέφεραν οι ομιλητές, καθώς:

• Ελαττώνει τον πόνο στις αρθρώσεις μετά από 3 εβδομάδες χρήσης
• Μειώνει σημαντικά τη δυσκαμψία των αρθρώσεων
• Βελτιώνει την εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως π.χ. το περπάτημα και την είσοδο-έξοδο από αυτοκίνητο, μετά από 3 μήνες θεραπεία
• Μειώνει πολύ την κατανάλωση αντιφλεγμονωδών και αναλγητικών φαρμάκων
• Είναι ασφαλές στη μακροχρόνια θεραπεία χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες

Υπολογίζεται ότι 20 εκατ. Αμερικανών στις ΗΠΑ και 105 εκατ. Ευρωπαίων (από 15 κράτη-μέλη της ΕΟΚ) πάσχουν από οστεοαρθρίτιδα.

Οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα (κοινώς ‘αρθριτικά’) είναι η συχνότερη πάθηση των αρθρώσεων. Αφορά κυρίως αρθρώσεις που σηκώνουν βάρος (ισχία, γόνατα), αλλά και άλλες αρθρώσεις (χέρια, ώμοι, αγκώνες, πόδια), όπως και τις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης (εκφυλιστική σπον­δυλοαρθροπάθεια ή, κοινώς, ‘άλατα της σπονδυλικής στήλης’).

Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο κυριότερος λόγος φυσικής σωματικής αναπηρίας. Είναι χρόνια, εξελικτική πάθηση, χειροτερεύει με το πέρασμα του χρόνου και μπορεί να οδηγήσει σε κα­ταστροφή της άρθρωσης.
Παθολογοανατομικά χαρακτηρίζεται από ρήξη (φθορά) του αρθρικού χόνδρου και από οστική υπερπλασία στα όρια των αρθρικών επιφανειών.

Οι αρθρώσεις (κυρίως οι μεγάλες) προοδευτικά χάνουν τη φυσιολογική τους αρχιτεκτονική και αποδιοργανώνονται, οδηγώντας σε πόνο, δυσκολία στην κίνηση, δυσκαμψία και γενικά κακή ποιότητα ζωής του πάσχοντος.

Αίτια

Η οστεοαρθρίτιδα διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή.
Τα αίτια που προκαλούν την πρωτοπαθή οστεοαρθρίτιδα, δεν είναι γνωστά.
Η δευτεροπαθής είναι συνέπεια οποιουδήποτε αιτίου που διαταράσσει την αρχιτεκτονική της άρθρωσης,όπως κατάγματα, χειρουργικές επεμβάσεις (π.χ.

αφαίρεση μηνίσκου), συγγενείς δυσπλασίες, σοβαρές κακώσεις με ή χωρίς κατάγματα, κ.ά.
Πιστεύεται ότι η καταστροφή των αρθρώσεων έρχεται σαν απάντηση στη μηχανική πίεση, η οποία επιτρέπει στα κύτταρα να απελευθερώσουν μεγάλες ποσότητες ενζύμων και άλλων χη­μικών ενώσεων στην άρθρωση, οδηγώντας σε καταστροφή του αρθρικού χόνδρου.
Η νόσος εμφανίζεται συνήθως μετά το 35ο έτος της ηλικίας και είναι συχνότερη στις γυναίκες

Συμπτώματα

Η οστεοαρθρίτιδα εξελίσσεται με αργό ρυθμό. Προσβάλλει όλες σχεδόν τις αρθρώσεις του σώματος, κυρίως τα γόνατα, τα ισχία, τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών, τη σπονδυ­λική στήλη και άλλες περιοχές.
Αρχικά ο πόνος εκδηλώνεται μετά από φυσική άσκηση ή κόπωση, καθώς επίσης μετά από πολλή ώρα σε καθιστή θέση ή κατά την πρωινή έγερση από το κρεβάτι.
Με την εξέλιξη της νόσου, ο πόνος στις αρθρώσεις γίνεται συνεχής, με έκδηλη τη δυσκαμ­ψία.

Η διάγνωση γίνεται με το ιστορικό και την κλινική εξέταση, την απλή ακτινογραφία και, σε ορισμένες περιπτώσεις, με τη μαγνητική ή αξονική τομογραφία (όπως στο ισχίο).

Επιπτώσεις

Περιορισμός των καθημερινών δραστηριοτήτων λόγω πόνου και δυσκαμψίας
Αποχή από την εργασία
Άγχος και κατάθλιψη
Παρενέργειες από τη χορήγηση αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
Είναι σημαντικό αίτιο πρόωρης αναπηρικής σύνταξης

Παράγοντες κινδύνου

Ηλικία: Ο κίνδυνος είναι υψηλότερος σε άτομα ηλικίας άνω των 45 ετών
Παχυσαρκία: Ο παχύσαρκος έχει αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσει οστεοαρθρίτιδα του γόνατος
Φύλο: Η οστεοαρθρίτιδα έχει προτίμηση στις γυναίκες
Κληρονομικότητα: Μπορεί να υπάρχει, κυρίως όταν εντοπίζεται στα δάκτυλα των χεριών (‘παραμορφωτική αρθρίτιδα’)
Υπερβολική φόρτιση των αρθρώσεων λόγω επαγγέλματος, όπως είναι οι οι­κοδόμοι, λιμενεργάτες, φορτοεκφορτωτές, κλπ,
Τραυματισμός-Κάκωση άρθρωσης: Η τραυματική κάκωση στο ισχίο ή στο γό­νατο αυξάνει τον κίνδυνο δημιουργίας οστεοαρθρίτιδας
Στενά παπούτσια με ψηλά τακούνια
Άλλες νόσοι, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο σακχαρώδης διαβήτης, συγγενείς ανατομικές βλάβες (π.χ.

σκολίωση) ή σκελετικές δυσπλασίες, κλπ.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η θεραπευτική προσέγγιση περιλαμβάνει συνδυασμό θεραπειών, προσαρμοσμένο στις ανά­γκες, στην υγεία και στο είδος της ζωής κάθε ασθενούς. Στόχοι της θεραπείας είναι:

• Η μείωση του πόνου
• Η βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων
  και περιλαμβάνει

1.Ασκηση (ή ανάπαυση κατά περίπτωση) για ενδυνάμωση των μυών της άρθρω­σης
2.Ελεγχο του σωματικού βάρους για την αποφυγή φόρτισης των αρθρώσεων
3.Φάρμακα για τον έλεγχο του πόνου και της φλεγμονής
4.Χειρουργική αντιμετώπιση (αρθροπλαστική και άλλες διορθωτικές επεμβά­σεις)
5.Φυσικά μέσα (φυσιοθεραπεία, νάρθηκες)

Στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι, κάθε χρόνο, περίπου 103.000 άτομα αναγκάζονται να νοσηλευθούν σε νοσοκομεία για την αντιμετώπιση μια σοβαρής παρενέργειας από χρήση μη στεροειδών αναλγητικών φαρμάκων (ΜΗΣΑΦ) που χρησιμοποιούνται, σήμερα, ευρύτατα τόσο σαν παυσίπονα όσο και σαν αντιφλεγμονώδη, ενώ από αυτά περίπου 17.000 πεθαίνουν.

Τα παραπάνω επισήμανε ο Αναστάσιος Σπαντιδέας παθολόγος, Κλινικός Φαρμακολόγος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, τονίζοντας ότι η γαστρορραγία και η διάτρηση του στομάχου είναι οι πιο συχνές σοβαρές παρενέργειες για τις οποίες τα άτομα μπαίνουν σε νοσοκομείο για νοσηλεία.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία των Ορθοπαιδικών (http://www.orthoinfo.org/) πάνω από το 40% των ατόμων που πάσχουν από εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα περιγράφουν τη ζωή τους σαν ‘φτωχή και ανυπόφορη’ και ότι περίπου το 1/3 γνωρίζει ότι η πάθησή του (και κατά συνέπεια και τα προβλήματά του) θα χειροτερεύσουν τα επόμενα χρόνια χωρίς να μπορεί να κάνει τίποτα.

Επίσης, σύμφωνα με την ίδια πηγή, το 50% των ασθενών με οστεοαρθρίτιδα των κάτω άκρων αδυνατεί να γονατίσει ή να σκύψει, το 30% των ασθενών δεν μπορεί να σηκώσει βάρος μεγαλύτερο των 4,5 περίπου κιλών, ενώ κάθε ασθενής με σοβαρή οστεοαρθρίτιδα παραμένει στο κρεβάτι τουλάχιστον 18 ημέρες το χρόνο και χάνει τουλάχιστον 13 ημέρες από την εργασία του.

Παρά τις σημαντικές εξελίξεις που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια στην αντιμετώπιση τω παθήσεων αυτών, ο πόνος και τα σημεία της φλεγμονής εξακολουθούν βασανιστικά να επηρεάζουν τις καθημερινές δραστηριότητες και γενικά τη ζωή των πασχόντων.

Τα ΜΗΣΑΦ είναι μια κατηγορία φαρμάκων που κατέχουν προεξάρχουσα θέση στην ανακούφιση ιδιαίτερα του πόνου και που βελτιώνουν σημαντικά την κινητικότητα των πασχόντων εξασφαλίζοντάς τους μια πιο υποφερτή ζωή.

Περίπου 500 εκατομμύρια συνταγές ΜΗΣΑΦ γράφοντα παγκοσμίως ετησίως.
Στο 20% των ατόμων άνω των 65 ετών και στο 80% των ατόμων άνω των 75 ετών συνταγογραφείται κάποιο ΜΗΣΑΦ.

Για να αντιληφθεί κανείς το μέγεθος της συνταγογραφίας των ΜΗΣΑΦ αρκεί να αναφερθεί ότι στις ΗΠΑ το 5 % του πληθυσμού λαμβάνει ΜΗΣΑΦ και ότι ετησίως αναγράφονται 100 εκατομμύρια συνταγές ΜΗΣΑΦ και καταναλώνονται 16 τόνοι μόνο ασπιρίνης με κόστος 2 δισεκατομμύρια δολάρια.

Στην Ελλάδα, το 2006, μεταξύ των 20 πρώτων σε πωλήσεις φαρμάκων, τα 8 ανήκαν στην κατηγορία των αναλγητικών και εξ αυτών τα 4 στην κατηγορία των ΜΗΣΑΦ, τα οποία είχαν και πωλήσεις περίπου 19 εκατομμύρια κουτιά.

Δυστυχώς όμως η χρήση των θαυματουργών αυτών φαρμάκων συνοδεύεται από την εμφάνιση αρκετών και πολλές φορές σοβαρών παρενεργειών που όχι σπάνια είναι και θανατηφόρες.

Τα ΜΗΣΑΦ ευθύνονται για το 20-25% του συνόλου των παρενεργειών που αναφέρονται από τη χρήση φαρμάκων, γενικά ένα ποσοστό που τα κατατάσσει πρώτα, στην εκδήλωση παρενεργειών, μεταξύ των πιο συχνά χρησιμοποιουμένων φαρμάκων.

Οι πιο συχνά αναφερόμενες ανεπιθύμητες ενέργειες προέρχονται από το πεπτικό σύστημα και ιδιαίτερα από το στομάχι.

Υπολογίζεται ότι 15-40% των ατόμων που λαμβάνουν κάποιο ΜΗΣΑΦ παρουσιάζει από ελαφρά έως πολύ σοβαρά συμπτώματα από το ανώτερο πεπτικό του σύστημα. To 25% των ατόμων που λαμβάνει ΜΗΣΑΦ παρουσιάζει δυσπεπτικά συμπτώματα, ενώ η πλειονότητα τους εμφανίζει διαβρώσεις στο στομάχι μετά από κάθε λήψη ενός ΜΗΣΑΦ και το 10-25% που λαμβάνει για μεγάλο διάστημα ΜΗΣΑΦ αναπτύσσει σοβαρό έλκος στομάχου.

Το ετήσιο κόστος στις ΗΠΑ για την αντιμετώπιση των παρενεργειών που προκαλούνται από τη χρήση ΜΗΣΑΦ, πολύ συντηρητικά υπολογιζόμενο, ανέρχεται σε 2 δισεκατομμύρια δολάρια !!

Σαν ‘σιωπηλή επιδημία’ χαρακτηρίζονται οι θάνατοι που προκαλούνται από τις παρενέργειες των ΜΗΣΑΦ, αφού αυτοί είναι ίσοι σε αριθμό με αυτούς που προκαλεί η επιδημία του AIDS και σημαντικά περισσότεροι από τους θανάτους που προκαλεί το άσθμα ή ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας.

Ακόμα και τα πιο εξελιγμένα ΜΗΣΑΦ, τα καλούμενα ‘εκλεκτικοί αναστολείς της COX-2’, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα με στόχο να βελτιώσουν την ασφάλεια των παλιών φαρμάκων, πολύ γρήγορα, απεδείχθησαν εξ ίσου επικίνδυνα αυξάνοντας τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακά επεισόδια, με αποτέλεσμα τα περισσότερα από αυτά να αποσυρθούν από την κυκλοφορία χωρίς καλά-καλά να τα γνωρίσουμε.

Τεράστιες αποζημιώσεις καλούνται σήμερα να καταβάλλουν φαρμακευτικές εταιρίες σε άτομα ή στις οικογένειές τους από σοβαρές βλάβες ή θανάτους που προκάλεσαν τα φάρμακα αυτά πριν αποσυρθούν οριστικά από την κυκλοφορία.

Εκτός από το γαστρεντερικό σύστημα, σοβαρές παρενέργειες μπορούν να εκδηλωθούν με τη μορφή αλλεργικών αντιδράσεων, που στην πιο ελαφριά μορφή τους εκδηλώνονται με δερματικό εξάνθημα και στην πιο σοβαρή τους μορφή με βαριά κρίση άσθματος ή με επικίνδυνο για τη ζωή αναφυλακτικό σοκ.

Τα ΜΗΣΑΦ επίσης προκαλούν αύξηση της αρτηριακής πίεσης και επιβάρυνση της καρδιακής, καθώς και της νεφρικής λειτουργίας γι΄αυτό και αντενδείκνυται η χορήγησή τους σε υπερτασικά άτομα και σε ασθενείς με καρδιακή ή νεφρική ανεπάρκεια.

Η νιμεσουλίδη, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται ευρύτατα για την καταπολέμηση του πόνου και της φλεγμονής, απεσύρθη πρόσφατα από σχεδόν όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες, λόγω των θανάτων που προκαλεί λόγω καταστροφής του συκωτιού.

Παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση σοβαρών παρενεργειών είναι:

• Η ηλικία, μια και πρέπει να χορηγείται με πολύ μεγάλη προσοχή στους υπερήλικες
• Το ιστορικό έλκους του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου
• Η γαστρική δυσανεξία ή το ιστορικό γαστρίτιδας, γαστρορραγίας ή διάτρησης του στομάχου
• Η αλλεργία στα ΜΗΣΑΦ
• Σοβαρή καρδιακή, νεφρική ή ηπατική ανεπάρκεια
• Μη ρυθμιζόμενη επαρκώς αρτηριακή υπέρταση
• Αιμορραγική διάθεση
• Η εγκυμοσύνη και γαλουχία
• Η συγχορήγηση με αρκετές κατηγορίες άλλων φαρμάκων όπως π.χ αντιπηκτικά, λίθιο, υδατοϊνη, κυκλοσπορίνη κ.ά

‘Οι σοβαρές λοιπόν παρενέργειες που συνοδεύουν τη χρήση των ΜΗΣΑΦ’, κατέληξε ο κ. Σπαντιδέας, ‘αναγκάζει τους επιστήμονες να αναζητούν ασφαλέστερα φάρμακα και τρόπους αντιμετώπισης του πόνου και της φλεγμονής’.