Κήλη και εγκυμοσύνη: Πρέπει να χειρουργηθώ και πότε;

Η αποκατάσταση της κήλης του κοιλιακού τοιχώματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης με πλέγμα, δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο μαιευτικών επιπλοκών. Ωστόσο, παρότι φαίνεται ασφαλής, η χειρουργική επέμβαση πρέπει να περιορίζεται σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Όσον αφορά δε στις γυναίκες που η εγχείρηση για την αποκατάσταση της κήλης προηγείται της εγκυμοσύνης, ο κίνδυνος επανεμφάνισής της είναι μικρός, αν και τα ράμματα θα πρέπει να αποφεύγονται, δεδομένου του γενικού κινδύνου υποτροπής ακόμα και σε μη έγκυες γυναίκες.

«Η αποκατάσταση της κοιλιακής κήλης είναι μία από τις συχνότερες χειρουργικές επεμβάσεις. Η ανάπτυξη κηλών κοιλιακού τοιχώματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιθανή, δεδομένης της αύξησης του σωματικού βάρους της γυναίκας, της αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης και των ορμονικών αλλαγών που συντελούνται τη συγκεκριμένη περίοδο. Στις περισσότερες ασθενείς τα συμπτώματα εμφανίζονται στο δεύτερο τρίμηνο. Σύμφωνα με στοιχεία, η επίπτωση της ομφαλικής κήλης κατά την εγκυμοσύνη είναι 0,08%. Η συχνότητα της βουβωνοκήλης είναι 1: 1000-3000 και το 75% αυτών εμφανίζεται σε γυναίκες με περισσότερες από μία εγκυμοσύνες», σημειώνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, ιδρυτικό μέλος και πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής, Ερευνητής & Διδάσκων στο εργαστήριο Βιοπληροφορικής & ανθρώπινης ηλεκτροφυσιολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο.

Το θέμα που προβληματίζει ακόμα και τους πιο έμπειρους χειρουργούς είναι η στρατηγική της θεραπείας που πρέπει να ακολουθηθεί για την κήλη κοιλιακού τοιχώματος σε γυναίκες που σχεδιάζουν μια εγκυμοσύνη εάν δηλαδή πρέπει να αποκατασταθεί πριν από την εγκυμοσύνη, ποια χειρουργική τεχνική πρέπει να χρησιμοποιηθεί, εάν θα υποτροπιάσει ή αν θα προκαλεί πόνο και δυσφορία ή  επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Προκειμένου να ρίξουν περισσότερο φως στους ενδεδειγμένους τρόπους διαχείρισης της κοιλιοκήλης που προηγείται της εγκυμοσύνης, ή προκύπτει κατά τη διάρκειά της, ερευνητές έχουν πραγματοποιήσει μελέτες, τα ευρήματα των οποίων δείχνουν ότι η εγκυμοσύνη μετά από αποκατάσταση της κήλης με πλέγμα, είναι ασφαλής και χωρίς αυξημένο κίνδυνο επανεμφάνισής της. Όσον αφορά την εγκυμοσύνη μετά από ράμματα, δεν υπάρχουν συμπεράσματα βάσει της βιβλιογραφίας, αλλά ο γενικός κίνδυνος επανεμφάνισης μετά την αποκατάσταση με ράμματα σε μη έγκυες ασθενείς υποδηλώνει ότι αυτή η προσέγγιση πρέπει να αποφευχθεί.

Για τις περιπτώσεις των γυναικών που η διάγνωση της ύπαρξης κήλης γίνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δεν υπάρχουν στάνταρντ οδηγίες αντιμετώπισης, εξαιτίας των περιορισμένων μελετών που έχουν πραγματοποιηθεί.

Από τα δεδομένα που υπάρχουν για όσες βρίσκονται ήδη σε ενδιαφέρουσα, «η συντηρητική προσέγγιση θα πρέπει να ακολουθείται όταν τα συμπτώματα που εμφανίζονται από μια πρώην ασυμπτωματική κοιλιοκήλη είναι ήπια. Ωστόσο, η επιλογή της παρακολούθησης μπορεί να προκαλέσει μια πιο επίπονη κήλη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή ακόμα και μια περισφιγμένη κήλη, που αναπόφευκτα οδηγεί σε επείγουσα χειρουργική επέμβαση. Εάν η κήλη αποκατασταθεί μόνο με ράμματα, υπάρχει κίνδυνος υποτροπής και συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ενώ η αποκατάσταση κήλης με πλέγμα μπορεί να περιορίσει την ελαστικότητα του κοιλιακού τοιχώματος, προκαλώντας πόνο», επισημαίνει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, Δ/ντης Χειρουργικής Κλινικής Ομίλου Ιατρικό, Ιατρικό Περιστερίου.

Εάν η κήλη δεν είναι περιπλεγμένη αλλά συμπτωματική, θα πρέπει να προταθεί μια προαιρετική χειρουργική αποκατάσταση. Εάν η αποκατάσταση κοιλιοκήλης επείγει, οι ενδείξεις είναι ίδιες με εκείνες για τις μη εγκύους ασθενείς. Μετά τον αποκλεισμό της μαιευτικής παθολογίας, ο πόνος που σχετίζεται με την κήλη του κοιλιακού τοιχώματος χωρίς εντερική επίδραση δεν είναι απόλυτη ένδειξη για χειρουργική επέμβαση. Η διάγνωση της εντερικής απόφραξης που οφείλεται σε οξεία κήλη σε εγκύους ασθενείς του πρώτου τριμήνου είναι δύσκολη, διότι η επικράτηση της ναυτίας και του εμετού είναι υψηλή. Συνεπώς, η ακτινολογική απεικόνιση μπορεί να είναι απαραίτητη, αν και η αξονική τομογραφία και οι ακτινογραφίες πρέπει να αποφεύγονται. Βέβαια, το υπερηχογράφημα πρέπει να συμπεριληφθεί στη διαγνωστική εκτίμηση μιας εγκύου γυναίκας με διόγκωση στη κοιλιακή χώρα.  

Η αποκατάσταση της κοιλιοκήλης που συνοδεύει την καισαρική τομή είναι εφικτή και ωφέλιμη για την ασθενή, καθώς στην τρέχουσα βιβλιογραφία δεν υπάρχουν στοιχεία που υποδηλώνουν αυξημένο κίνδυνο σοβαρών μετεγχειρητικών περιπλοκών. Επιπλέον, ο συνδυασμός των δύο επεμβάσεων σώζει την ασθενή από μια πρόσθετη επεμβατική διαδικασία.

«Η αποκατάσταση της κήλης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να πραγματοποιηθεί με ελάχιστη νοσηρότητα στη μητέρα και χωρίς απώλεια του εμβρύου, ακόμη και σε επείγουσες περιπτώσεις. Εάν μια μικρή κήλη μεγαλώνει και γίνει συμπτωματική, το δεύτερο τρίμηνο είναι η πιο κατάλληλη περίοδος για την αποκατάστασή της. Για τις μικρές κήλες που παραμένουν ασυμπτωματικές κατά την κύηση, δεν υπάρχει ανάγκη χειρουργικής επέμβασης αμέσως μετά τον τοκετό. Ένα διάστημα ενός έτους προσφέρει στην ασθενή μια πολύ ομαλή αναρρωτική περίοδο, συμπεριλαμβανομένης της ορμονικής σταθεροποίησης και της επιστροφής στο φυσιολογικό της σωματικό βάρος. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να αναβληθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ακόμη και μετά από άλλη εγκυμοσύνη, εάν η ασθενής επιθυμεί να κάνει περισσότερα παιδιά», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.