Γιατί χρειαζόμαστε αντηλιακό και τον χειμώνα

Καθώς συνεχίζεται το lockdown και ο υποχρεωτικός περιορισμός των μετακινήσεων, ολοένα περισσότεροι άνθρωποι πηγαίνουν για περπάτημα σε υπαίθριους χώρους, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την φυσική κατάστασή τους. Δυστυχώς όμως λίγοι είναι εκείνοι που θυμούνται να αλείψουν το δέρμα τους με αντηλιακό, πριν βγουν από το σπίτι. Ωστόσο είναι κάτι που όλοι θα έπρεπε να κάνουν γιατί ο ήλιος δεν απειλεί το δέρμα μόνο το καλοκαίρι, αλλά όλο τον χρόνο.

«Η υπεριώδης ακτινοβολία του ηλίου είναι επικίνδυνη χειμώνα-καλοκαίρι, ακόμα και τις μέρες με συννεφιά», λέει ο δρ Μάρκος Μιχελάκης, Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος (Αισθητική Δερματολογία-Δερματοχειρουργική). «Μάλιστα όσο πιο κοντά στις μεσημεριανές ώρες βρίσκεται κάποιος σε υπαίθριους χώρους, τόσο περισσότερο εκτίθεται στην ακτινοβολία αυτή και τόσο περισσότερες βλάβες υφίσταται το δέρμα του. Οι βλάβες μπορεί να φθάσουν μέχρι το ηλιακό έγκαυμα, κυρίως σε όσους εργάζονται σε υπαίθριους χώρους, κατοικούν σε μεγάλο υψόμετρο ή/και παραμένουν σε εξωτερικούς χώρους σε περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη αντανάκλαση της ηλιακής ακτινοβολίας (π.χ. δίπλα στη θάλασσα ή στα χιόνια). Ο ίδιος κίνδυνος απειλεί και τους λάτρεις των χειμερινών σπορ».

Όπως εξηγεί ο κ. Μιχελάκης, υπάρχουν τρία είδη υπεριώδους ακτινοβολίας (UV). Από αυτά, τα δύο (η UVA και η UVB) προκαλούν βλάβες στο δέρμα. Το τρίτο (η UVC) απορροφάται από την στοιβάδα του όζοντος στην ατμόσφαιρα, με αποτέλεσμα να μην φθάνει στην επιφάνεια της γης.

Η UVA έχει μεγαλύτερο μήκος κύματος και εισδύει βαθιά στο δέρμα, όπου μπορεί να αλλάξει τη δομή του κολλαγόνου και των ινών ελαστίνης. Μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στο DNA των δερματικών κυττάρων. Το επακόλουθο των επιδράσεων αυτών είναι η πρόωρη γήρανση του δέρματος που εκδηλώνεται σε κηλίδες και πρόωρες ρυτίδες (φωτογήρανση). Αυξάνεται επίσης ο κίνδυνος αναπτύξεως καρκίνου στο δέρμα.

Η UVB, που έχει μικρότερο μήκος κύματος, εισδύει μόνο στην επιδερμίδα. Είναι όμως υπεύθυνη για τα ηλιακά εγκαύματα που αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο του δέρματος, συμπεριλαμβανομένου του μελανώματος (είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος).

«Οι δερματικές βλάβες που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου αθροίζονται με την πάροδο του χρόνου. Αυτό σημαίνει πως όσο περισσότερο εκτίθεται κάποιος σε αυτήν, τόσο περισσότερες βλάβες συσσωρεύονται. Και αν η έκθεση είναι σημαντική, τόσο ταχύτερα θα αναπτυχθούν βλάβες», λέει ο κ. Μιχελάκης.

Οι πρόωρες ρυτίδες είναι το μικρότερο κακό που μπορεί να συμβεί. Πολλοί άνθρωποι που εκτίθενται χωρίς προστασία στον ήλιο αναπτύσσουν με το πέρασμα του χρόνου προκαρκινικές αλλοιώσεις, όπως οι ακτινικές υπερκερατώσεις. Άλλοι εκδηλώνουν δερματικό καρκίνο. Αν και ο περισσότερος κόσμος γνωρίζει ότι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος είναι το μελάνωμα, είναι ευτυχώς λιγότερο συχνό από άλλες μορφές καρκίνου του δέρματος (υπολογίζεται ότι προσβάλλει 200-300 άτομα στη χώρα μας κάθε χρόνο). Πιο συχνοί είναι δύο άλλοι τύποι καρκίνου του δέρματος, το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.

Υπολογίζεται ότι σε όλο τον κόσμο το σχεδόν 30% των ατόμων της καυκάσιας φυλής θα παρουσιάσουν βασικοκυτταρικό ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα στο δέρμα κάποια στιγμή στη ζωή τους. Οι περισσότεροι πάσχοντες (αλλά όχι όλοι) είναι ηλικίας άνω των 50-60 ετών.

Οι καρκίνοι αυτοί συνήθως δεν είναι ιδιαίτερα επιθετικοί, αλλά σίγουρα δεν μπορούν να θεωρηθούν αθώοι. Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να προκαλέσει παραμορφώσεις, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως και σωστά. Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα προκαλεί μεταστάσεις στο περίπου 5% των περιπτώσεων.

«Αυτό που πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν είναι ότι η υπεριώδης ακτινοβολία, μας απειλεί όλο τον χρόνο. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η διαφορά στην UV μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού είναι μικρή», υπογραμμίζει ο κ. Μιχελάκης. «Ας μην ξεχνάμε επίσης πως ούτε τα σύννεφα παρέχουν κάποια προστασία, γιατί τα διαπερνά το σχεδόν 80% της ηλιακής ακτινοβολίας. Τον χειμώνα, τα χιόνια, ο πάγος και κάθε είδους λείες επιφάνειες (π.χ. θάλασσα) αντανακλούν την UV και έτσι αυτή προσβάλλει υπό διάφορες γωνίες τα ακάλυπτα σημεία του σώματός μας, οπότε αυξάνονται αρκετά οι αρνητικές επιπτώσεις στο δέρμα μας».

Η λύση είναι να αλείφετε τα ακάλυπτα σημεία του δέρματός σας με μια ικανοποιητική δόση αντηλιακού, το οποίο θα έχει δείκτη προστασίας (SPF) τουλάχιστον 30. Το αντηλιακό πρέπει να είναι ευρέος φάσματος, για να απορροφά τόσο την UVA όσο και την UVB.

Καλό είναι επίσης να βγαίνετε για περπάτημα μετά τις 3 το μεσημέρι, όταν πια η ηλιακή ακτινοβολία φθάνει υπό γωνία στην επιφάνεια της γης και δεν εισδύει εύκολα στο δέρμα. Αν εργάζεστε σε υπαίθριο χώρο, φροντίστε ακόμα να φοράτε καπέλο με φαρδύ γείσο.

Όταν βάζετε αντηλιακό, μην αμελείτε να αλείφετε καλά τη μύτη, τα πτερύγια των αυτιών και τον αυχένα σας. Ειδικά οι άνδρες με φαλάκρα, πρέπει να αλείφουν και το κρανίο τους. Μην παραλείπετε, τέλος, να βάζετε ειδικό αντηλιακό και στα χείλη σας.