Κομισιόν: Υπερβάσεις προϋπολογισμού στην Υγεία

Γράφουν: η Μάριον Κοντογιάννη και η Άννα Παπαδομαρκάκη

Την ίδια στιγμή, η έκθεση αναγνωρίζει τις δυσκολίες πρόσβασης των ασθενών στο σύστημα υγείας, εκφράζοντας ανησυχίες πως τείνει αυξανόμενος ο αριθμός ασθενών χωρίς πρόσβαση σε υπηρεσίες και προϊόντα υγείας και επισημαίνοντας πως η μακρόχρονη ανεργία επηρεάζει πολλά νοικοκυριά, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων να μην έχουν πρόσβαση κυρίως στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.

Αναφέρει πάντως, πως ‘η πρόσβαση στην επείγουσα περίθαλψη και φροντίδα για χρόνιες ασθένειες υπάρχει ακόμα’ και ζητά από τις αρχές να προβούν σε λεπτομερή ανάλυση της κατάστασης και να υπολογίσουν τον αριθμό των ατόμων και των υπηρεσιών που δεν καλύπτονται ώστε να διαμορφωθεί ανάλογο σχέδιο δράσης κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Διαπιστώσεις

Η έκθεση διαπιστώνει την συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στην Υγεία, παραδεχόμενη μακρά περίοδο βελτιστοποιήσεων, όπως η συγχώνευση των κλάδων υγείας των Ταμείων μαζί με τα περιουσιακά τους στοιχεία στον ΕΟΠΥΥ και η μείωση του πραγματικού αριθμού των γιατρών του Οργανισμού, επισημαίνεται όμως ότι παρ 'όλα τα μέτρα, τα κεφάλαια που διαχειρίζεται ο οργανισμός δεν επαρκούν, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει πρόβλημα στην κατανομή του ιατρικού προσωπικού ανά τη χώρα, και στην είσπραξη των εισφορών, προβλήματα που μένουν να διευθετηθούν από το υπουργείο Υγείας.

Πληρωμές οφειλών ΕΟΠΥΥ

Σύμφωνα με την έκθεση, η οικονομική κατάσταση του ΕΟΠΥΥ εξακολουθεί να είναι πολύ δύσκολη. Από την πλευρά των δαπανών, παρατηρεί κίνδυνο υπερβάσεων κατά περίπου 475 εκατ. ευρώ, ενώ παραμένουν καθυστερούμενες παλαιές οφειλές ύψους 1,6 δισ. ευρώ, παρά την πληρωμή 300 εκατ. ευρώ για εξόφληση οφειλών ως το τέλος του 2011.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται , η εξόφληση των καθυστερούμενων οφειλών, είναι ζωτικής σημασίας όχι μόνο για την επιβίωση των προμηθευτών στον τομέα της υγείας, αλλά και για τη βελτίωση της διαπραγματευτικής ικανότητας του Οργανισμού απέναντι στους παρόχους του.

Επιπλέον, ο ΕΟΠΥΥ συνεχίζει να πληρώνει τα Νοσοκομεία του ΕΣΥ με πολύ μεγάλη καθυστέρηση και μόνο το 2% των οφειλών πληρώνονται μετρητά, παρότι ο φετινός προϋπολογισμός είναι πιο ρεαλιστικός από τον περσινό. Η καθυστέρηση αυτή, εμποδίζει τα νοσοκομεία να πληρώνουν τους προμηθευτές έγκαιρα, δημιουργώντας νέα χρέη στα νοσοκομεία.

Έλεγχος στην κατανάλωση

Για το λόγο αυτό η Κομισιόν επισημαίνει πως οι αρχές πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για τον έλεγχο της κατανάλωσης υπηρεσιών υγείας και της αγοράς υπηρεσιών υγείας από τις δημόσιες δομές υγείας. Διαπιστώνει πως οι δαπάνες για ιδιωτικά νοσοκομεία, παρακλινικές και διαγνωστικές εξετάσεις βρίσκονται εκτός ελέγχου, και προβλέπει πως αν συνεχιστούν οι δαπάνες με το ρυθμό του πρώτου τετραμήνου, ο ΕΟΠΥΥ θα χρειαστεί τον διπλάσιο προϋπολογισμό από τα 540 εκ. ευρώ που είχαν αρχικά προϋπολογιστεί για το χρόνο ολόκληρο. Αντίστοιχα για διαγνωστικά, θα χρειαστεί 600 εκ. ευρώ, από τα 380 εκ. ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί.

Για το λόγο αυτό, τίθεται ζήτημα ελέγχου της ποσότητας των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται, και προτείνει να ξεκινήσουν αντίστοιχοι έλεγχοι με αυτούς που καθιερώθηκαν στον τομέα των φαρμάκων. Το σύστημα μπορεί να ενισχυθεί με διαδικασίες ελέγχου των προϋπολογισμών και της κοστολόγησης των διαδιασιών, όπως για παράδειγμα με την χρήση των DRGs (κλειστών ενοποιημένων νοσηλίων).

Φάρμακα

Σε ότι αφορά τα μέτρα που έχουν ληφθεί για τα φάρμακα, η Κομισιόν εκτιμά πως τώρα αποδίδουν, και συμπεριλαμβάνει στα θετικά, την e- συνταγογράφιση που καλύπτει πάνω από το 90% της εξωνοσοκομειακής συνταγογράφησης και το σύστημα API που επιτρέπει την ηλεκτρονική καταχώριση των συνταγών σε ποσοστό 80%. Έτσι μπλοκάρονται αυτόματα οι συνταγές επωνύμων φαρμάκων, όταν ξεπεράσουν το όριο του 15% του συνόλου των συνταγών. Το αποτέλεσμα είναι ότι το ποσοστό των επώνυμων (ακριβών) φαρμάκων έχουν περιοριστεί μόλις στο 1% του συνόλου των συνταγών στα εξωτερικά ιατρεία. Πρόοδος διαπιστώνεται και στην αναμονή τιμολόγησης νέων γενοσήμων, καθώς 800 νέα γενόσημα φάρμακα έχουν τιμολογηθεί από τον περασμένο Φεβρουάριο.

Επιπλέον, ο κατάλογος των μη συνταγογραφούμενων σκευασμάτων (OTC) έχει διευρυνθεί και η προηγούμενη σταθερή προσαύξηση του 35% έχει μετατραπεί σε ένα μέγιστο ποσό για να αυξηθεί ο ανταγωνισμός στον τομέα αυτό. Στα θετικά των μεταρρυθμίσεων περνάει και η θετική λίστα που ενημερώθηκε τον Ιούνιο ενώ το σύστημα clawback παραμένει ενεργό.

Ωστόσο, και πάλι επισημαίνεται πως χρειάζεται περαιτέρω στενή παρακολούθηση και τελειοποίηση των πολιτικών που απαιτούνται στον τομέα των φαρμακευτικών προϊόντων για να επιτευχθεί ο στόχος των 2,37 δις μέχρι το τέλος του χρόνου. Σημειώνεται ταυτόχρονα στην έκθεση, ότι παρά την παρατηρούμενη πρόοδο, η φαρμακευτική δαπάνη ήταν πάνω από το μηνιαίο στόχο για την πρώτο τρίμηνο του 2013.

Παρατηρήθηκε μια μείωση από τον Ιανουάριο έως τον Απρίλιο αλλά τελικά βρέθηκε κοντά στο μηνιαίο στόχο, τον Απρίλιο. Πιθανολογείται δηλαδή, να εισπραχθεί ένα μικρό ποσό από τη φαρμακευτική βιομηχανία για το πρώτο εξάμηνο του 2013.

Επισημαίνεται πάντως πως το κομμάτι της διανομής ή η αγορά των επώνυμων φαρμακευτικών προϊόντων εξακολουθεί να είναι πολύ υψηλή.

Σχετικά με το κομμάτι των γενοσήμων, θεωρείται πως η χρήση τους εξακολουθεί να είναι χαμηλή, καταλαμβάνοντας περίπου το 19% της αγοράς τόσο σε όγκο όσο και την αξία και είναι πολύ κάτω από το στόχο που έχει τεθεί. Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία συμπεραίνεται πως οι ασθενείς δεν αγοράζουν το φθηνότερο φάρμακο που είναι διαθέσιμο και συχνά πληρώνουν το 50 τοις εκατό της διαφοράς μεταξύ της τιμής αναφοράς και της πραγματικής τιμής.

Προωθείται μέσα από την έκθεση λοιπόν ότι θα πρέπει να υπάρξει περισσότερη ενημέρωση των ασθενών και να εξασφαλιστεί ότι θα αγοράζονται περισσότερα φθηνότερα φάρμακα με βάση τη δραστική ουσία από τα φαρμακεία. Σχετικά με την τιμολόγηση των γενοσήμων, θεωρείται από τους ελεγκτές πως θα πρέπει να είναι περισσότερο διαφανής για να μειωθεί ο αριθμός των καταγγελιών και την πιθανή σύγχυση που προκαλείται από τις συνεχείς αναθεωρήσεις του ίδιου καταλόγου.

Πρωτόκολλα συνταγογράφησης

Στο σύστημα της e-συνταγογράφησης οι αρχές πρέπει τώρα να επικεντρωθούν στην εισαγωγή και υποχρεωτική εφαρμογή πρωτοκόλλων συνταγογράφησης για ορισμένες θεραπευτικές ομάδες με τη διασφάλιση της σωστής κωδικοποίησης . Ιδιαίτερο βάρος, υποστηρίζεται πως θα πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση του ΕΟΦ για να εξασφαλιστεί η ικανότητα έγκαιρης τιμολόγησης και ασφαλιστικής κάλυψης ώστε να επιτευχθεί μια οικονομικά αποδοτική χρήση των φαρμάκων για τις απαραίτητες οικονομικές μειώσεις του συστήματος.

Στα νοσοκομεία

Στην έκθεση επισημαίνεται πως έχουν γίνει σημαντικά βήματα στον νοσοκομειακό τομέα ώστε να βελτιωθεί η παρακολούθηση των οικονομικών τους και τα δεδομένα δραστηριότητας τους για να διασφαλιστεί πως η αναδιοργάνωση των νοσοκομείων θα γίνει σύμφωνα με τον προϋπολογισμό τους.

Κι ενώ τα στοιχεία για το πρώτο τρίμηνο του 2013 δείχνουν ότι οικονομικά θα είναι εντός του προϋπολογισμού σε δεδουλευμένους όρους, σε χρήμα, ωστόσο, υπάρχει ήδη ένα κενό κυρίως λόγω της σημαντικής καθυστέρηση από τον ΕΟΠΥΥ. Τα περισσότερα νοσοκομεία διαθέτουν σύστημα εσωτερικού ελέγχου και αναλυτικής κοστολόγησης ενώ σταδιακά εισάγεται (σε όλα τα νοσοκομεία) ένας ενιαίος τρόπος λειτουργίας που αναμένεται να οριστικοποιηθεί μέχρι τον Νοέμβριο του 2013.

Η εφαρμογή της DRGs πρόκειται σύμφωνα με το σχέδιο εφαρμογής κεντρικών συμβάσεων, να καλύπτουν περίπου το 25% του συνόλου της αγοράς των νοσοκομείων και να προσφέρουν σημαντική εξοικονόμηση πόρων. Υποστηρίζεται επίσης μία σειρά επιπλέον μέτρων όσον αφορά τον εξορθολογισμό του δικτύου των νοσοκομείων . Αυτά μπορεί να είναι μία καλύτερη κατανομή του προσωπικού και του εξοπλισμού που υπάρχει στα νοσοκομεία. Οι κεντρικές κρατικές προμήθειες πρέπει να επεκταθούν ώστε να καλύπτουν ένα ευρύτερο μερίδιο της αγοράς των νοσοκομείων.

Για άλλη μια φορά επισημαίνεται πως η κινητικότητα του προσωπικού εξακολουθεί να είναι περιορισμένη και κρίνονται απαραίτητα περαιτέρω βήματα που θα πρέπει να ληφθούν για να εξασφαλιστεί ότι το προσωπικό κατανέμεται σε περιοχές με μεγαλύτερες ανάγκες , και κυρίως λιγότερο αστικές.

Επιπλέον, περισσότερες προσπάθειες πρέπει να τεθούν για τη ρύθμιση έκτακτης ανάγκης και ετοιμότητας των δομών για την αύξηση της αποτελεσματικότητας και την ποιότητα της περίθαλψης ώστε να υπάρξει μείωση των υπερωριών. Το μερίδιο των γενόσημων φαρμάκων, στην φαρμακευτική δαπάνη των νοσοκομείων παραμένει κάτω του στόχου για πολλά νοσοκομεία. Τα δεδομένα δείχνουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των νοσοκομείων για ένα ευρύ σύνολο από δείκτες (προσωπικό και κρεβάτια, κόστος λειτουργίας, μέση διάρκεια παραμονής των ασθενών και χειρουργικές επεμβάσεις, ποσοστά πληρότητας σε κρεβάτια,κλπ...).

Μακροχρόνια άνεργοι

Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνει σε σύντομο χρονικό διάστημα της λύση με επαρκή χρηματοδότηση για να επιτραπεί η πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και αγαθών για στους μακροπρόθεσμα ανέργους, καθώς και να εφαρμοστεί μια πιο διαρθρωτικά μακροπρόθεσμη λύση.

Προτείνεται στη φάση αυτή, η διανομή δελτίων υγείας για τους μακροχρόνια ανέργους, τα παιδιά (και τις οικογένειες) και τα άτομα που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ένα τέτοιο πρόγραμμα θα έχει συνολικό προϋπολογισμό ύψους 46 εκατομμυρίων ευρώ σε δύο χρόνια και θα καλύψει περίπου 100.000 άτομα κάθε χρόνο.