Οι προβληματισμοί της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας για το δικαίωμα αλλαγής φύλου από τα 15

Μία σειρά από προβληματισμούς θέτει το προεδρείο της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ) στην προωθούμενη ρύθμιση για δικαίωμα αλλαγής φύλου από τα 15.

Το προεδρείο της ΕΨΕ προσκλήθηκε από την Διαρκή Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής να μετάσχει στην συζήτηση για το νομοσχέδιο “Νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου – Εθνικός Μηχανισμός Εκπόνησης, Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Σχεδίων Δράσης για τα Δικαιώματα του Παιδιού”.

Ακολούθησε διαβούλευση στο διοικητικό συμβούλιο της Εταιρείας και στον κλάδο και υπάρχει σκέψη να αφιερωθεί στο θέμα μία επιστημονική ημερίδα, η οποία θα αξιοποιήσει και την συζήτηση για το παρόν νομοσχέδιο.

Από τον κλάδο Σεξουαλικότητας και Διαπροσωπικών Σχέσεων της ΕΨΕ εκτιμάται πως το νομοσχέδιο κινείται σε σωστή κατεύθυνση για τη διευθέτηση πολλών θεμάτων που αφορούν τους διεμφυλικούς και για την απο - ιατρικοποίηση του θέματος.

Εκφράζεται, ωστόσο, η ανησυχία για τη δυνατότητα που δίνεται σε άτομα με μείζονα ενεργό ψυχοπαθολογία (παρανοική ψύχωση) και που ενδεχομένως δεν βρίσκονται σε ψυχιατρική παρακολούθηση, να μπορούν να κάνουν αίτηση αλλαγής φύλου χωρίς να προηγείται μια εκτίμηση της κατάστασης τους.

Προβλέπεται πως μπορεί ο ενδιαφερόμενος να ξαναζητήσει αλλαγή των στοιχείων του, στο προηγούμενο φύλο του, αν το θελήσει, ως μια φορά.

Στην ουσία ο δικαστής θα πρέπει να συμφωνεί με το αίτημα, εφόσον δεν έχει άλλη πληροφόρηση ή θα ζητάει ψυχιατρική πραγματογνωμοσύνη μόνο αν κρίνει ότι αυτό απαιτείται.

Και, βεβαίως, αφού δεν είναι ο ίδιος επαγγελματίας Ψυχικής Υγείας, δεν μπορεί να το κάνει με τον δέοντα τρόπο.

Το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας θέτει υπόψη της Επιτροπής τα εξής σημεία:

Επιλογή

Το σχέδιο νόμου αποτελεί ενσωμάτωση στο εθνικό νομικό σύστημα ευρωπαϊκών οδηγιών, αποτελεί κοινωνική - πολιτική επιλογή και επιχειρεί να θεσμοθετήσει προβλήματα κοινωνικής αναγνώρισης της ταυτότητας φύλου, των οποίων διεκδικεί την λύση η ΛΟΑΤ κοινότητα, επί της νομικής βάσης των ίσων ατομικών δικαιωμάτων.

Έχει επιλεγεί από τον νομοθέτη η παράκαμψη της ιατρικής εκτίμησης του αιτήματος και του ιατρικού πιστοποιητικού. Αυτό στηρίζεται στο ότι έχει γίνει διεθνώς αποδεκτό ότι το πώς βιώνει ένα άτομο την ταυτότητα φύλου δεν αποτελεί παθολογική κατάσταση, για την οποία απαιτείται ιατρική γνωμάτευση.

Σε κάποιες περιπτώσεις, όμως, όταν συνυπάρχει ενεργή ψυχοπαθολογία (σχιζοφρένεια ή διπολική συναισθηματική διαταραχή), αυτή δεν μπορεί να εκτιμηθεί.

Δικαστής

Το βάρος της εκτίμησης του αιτήματος επωμίζεται ο δικαστής.

• Στη βάση ενός υπομνήματος που θα συνοδεύει την αίτηση και θα περιέχει κοινωνικές και ιατρικές πληροφορίες;
• Στη βάση πραγματογνωμοσύνης που θα διατάξει;

Το δικαστικό σώμα θα χρειαστεί εκπαίδευση και οδηγίες για να διαχειριστεί αυτό το κοινωνικό - νομικό πρόβλημα.

Εκφράστηκε, επίσης, στο διοικητικό συμβούλιο η άποψη ότι πρόκειται για ένα θέμα περισσότερο κοινωνικό που άπτεται των δικαιωμάτων των πολιτών αυτής της χώρας. Οι λίγες ψυχιατρικές αποκλίσεις θα μείωναν και θα αμαύρωναν το κεντρικό μεγάλο θέμα.

Σημαντικότερες

Κάθε θεσμός έχει πάντοτε πολλά θετικά και λίγα αρνητικά. Ας αναλογιστούμε πως πολλά νομοσχέδια που έχουν ψηφιστεί αγνόησαν την ψυχιατρική θεώρηση, επειδή οι υπόλοιπες συνιστώσες ήταν σημαντικότερες.

Ας μη ξεχνάμε – σημειώνουν οι ψυχίατροι – ότι δεν πρόκειται για μια χειρουργική επέμβαση αλλά για μια νομική πράξη, η οποία τουλάχιστον μια φορά μπορεί να αλλάξει.

Σε όσους ασχολούνται με θέματα ψυχοπαθολογίας συνεχίζεται διεθνώς η συζήτηση για το τι σημαίνει η αλλαγή ταυτότητας φύλου ή η δυσφορία του φύλου, αλλά αυτό δεν αφορά άμεσα τα συγκεκριμένα ερωτήματα που θέτει το παρόν νομοσχέδιο.

Κατάθλιψη

Προβληματισμούς για τη σκοπιμότητα της παρέμβασης εκφράζει και η Ελληνική Παιδοψυχιατρική Εταιρεία.

Σε επιστολή της προς τους αρμόδιους υπουργούς επισημαίνει πως υπάρχει υψηλή συννοσηρότητα κατάθλιψης και αυτοκτονικότητας σε περιπτώσεις αλλαγής φύλου στην ηλικία των 15 ετών μέχρι την ενηλικίωση.

Η συννοσηρότητα δεν υποχωρεί με την αλλαγή φύλου μέσω της ιατρικής διαδικασίας αλλαγής φύλου (ιατρικές επεμβάσεις), ενώ στα άτομα αυτά "εγκαθίστανται" υψηλή δυσφορία και πολύ υψηλή ψυχοπαθολογία:

"Θεωρούμε καθήκον μας να εκφράσουμε την αντίθεσή μας για την επέκταση της δυνατότητας αλλαγής φύλου σε άτομα αυτής της ηλικίας (15 μέχρι την ενηλικίωση), ηλικία η οποία χαρακτηρίζεται από ρευστότητα της διαμορφούμενης ταυτότητας φύλου, καθώς και τις ανησυχίες μας ότι η εμπλοκή των εν λόγω νέων στη διαδικασία θα επιβαρύνει παρά θα βελτιώσει την ψυχική αποκατάσταση", τονίζεται στην επιστολή.

Δημ.Κ.