Οι ΤΟΜΥ και η θέση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό χάρτη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας

Σαράντα χρόνια από την ιστορική Διακήρυξη της Άλμα – Άτα, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη αποκτήσει αξιόπιστη πρωτοβάθμια φροντίδα Υγείας.

Η Διακήρυξη είχε υπογραφεί στην ομώνυμη πόλη του Καζακστάν το 1978. Περιλαμβάνει τη δέσμευση των κυβερνήσεων για πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες Υγείας και αναγνώριση του καθοριστικού ρόλου που έχει η Πρωτοβάθμια (εξωνοσοκομειακή) Φροντίδα.

Από τότε μέχρι σήμερα, η χώρα μας εξακολουθεί να πειραματίζεται. Το εγχείρημα των Τοπικών Μονάδων Υγείας (ΤΟΜΥ) επιδιώκει να καλύψει το κενό, με χρήματα από το ΕΣΠΑ.

Κανείς, όμως, δεν γνωρίζει πώς θα συντηρηθεί την επόμενη μέρα, όταν δηλαδή οι κοινοτικοί πόροι θα εκλείψουν. Εκτός αυτού, από τις 239 ΤΟΜΥ που έχουν ανακοινωθεί, λειτουργούν λιγότερες από 100...

Στα χρόνια των Μνημονίων, έχουν γίνει παρεμβάσεις, όπως το Πρωτοβάθμιο Εθνικό Δίκτυο Υγείας (ΠΕΔΥ), οι οποίες απορύθμισαν, αντί να βελτιώσουν την εικόνα. Το έλλειμμα εξωνοσοκομειακής περίθαλψης, φορτώνει περισσότερο τα νοσοκομεία, τα οποία επιτελούν – σε μεγάλο βαθμό – το έργο των δομών Πρωτοβάθμιας Φροντίδας.

“Αντιμετωπίζουμε ακόμη πρόβλημα με την παροχή ποιοτικής φροντίδας, μέσω της Πρωτοβάθμιας”, σχολιάζει η γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Ευρώπης δρ Zsuzsanna Jakab, με αφορμή την 40ή επέτειο από τη Διακήρυξη της Άλμα - Άτα.

Ο ΠΟΥ Ευρώπης έχει καταγράψει σειρά αλλαγών τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, οι οποίες έχουν άμεση επίπτωση στη λειτουργία των συστημάτων Υγείας. Ο πληθυσμός γερνάει, η επίπτωση των χρονίων νοσημάτων αυξάνεται, ενώ μεγάλο είναι το πρόβλημα με τις αναπηρίες.

Την ίδια ώρα, οι ανισότητες στην Υγεία εντείνονται, με την οικονομική κρίση να δίνει τη χαριστική βολή σε χώρες, όπως η Ελλάδα.

Αλλαγές

Σύμφωνα με την κ. Jakab, μία σειρά από αλλαγές έχουν συντελεστεί στα ευρωπαϊκά συστήματα Υγείας, οι οποίες περιλαμβάνουν τα εξής:

• Σε περισσότερες από δέκα ευρωπαϊκές χώρες, νοσοκόμοι και μαίες μπορούν να χορηγήσουν φάρμακα. Παρόμοιες σκέψεις έχουν γίνει και στην Ελλάδα, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από τους γιατρούς.
• Σε χώρες όπως η Βουλγαρία, η Κροατία, η Δανία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Μολδαβία, η Σλοβενία, η Σουηδία, η Ουκρανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ασθενείς έχουν το δικαίωμα επιλογής οικογενειακού γιατρού.
• Στη Δανία, στη Φινλανδία, στη Νορβηγία, στη Σουηδία και αλλού, γίνεται προσπάθεια αναβάθμισης του ρόλου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην παροχή υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών.
• Τόσο σε περιφερειακό επίπεδο, όσο και σε κεντρικό επίπεδο, στην ιταλική περιφέρεια Βένετο και σε περιοχές της Λιθουανίας και της Νορβηγίας, οι χώρες παρέχουν προτεραιότητα στην ολοκληρωμένη παροχή υπηρεσιών δημόσιας Υγείας, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τις συνολικές και τις μεμονωμένες ανάγκες.
• Στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Τουρκία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, παρέχονται στους γιατρούς οικονομικά κίνητρα, προκειμένου να στελεχώσουν μειονεκτούσες περιοχές.
• Σε πολλές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης πολλαπλασιάστηκαν οι πρωτοβουλίες Τηλεϊατρικής, για να καλυφθούν απομακρυσμένες περιοχές με εξειδικευμένες υπηρεσίες, όπως Καρδιολογίας, Πνευμονολογίας και Νευρολογίας.
• Σε χώρες, όπως η Δανία, η Εσθονία, το Ισραήλ και η Ισπανία (Καταλονία), έχουν διαμορφωθεί συστήματα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των παρόχων Υγείας, προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η παρεχόμενη φροντίδα.

Πειραματίζεται

Την ώρα που συντελούνται οι σημαντικές αυτές αλλαγές στην Ευρώπη και στον κόσμο, η χώρα του Ιπποκράτη αναζητεί ακόμη τα πατήματά της και πειραματίζεται με τα μοντέλα παροχής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας.

Το αποτέλεσμα στις πρόσφατες αρχαιρεσίες του Ιατρικού Συλλόγου της Αθήνας (ΙΣΑ) και η αντίδραση από τους γιατρούς του ΣΥΡΙΖΑ, δείχνει πως ένας από τους βασικούς “παίκτες” - οι γιατροί – δεν είναι ικανοποιημένοι από το εγχείρημα των ΤΟΜΥ.

Και το ερώτημα που τίθεται είναι το εξής: Πώς θα υπάρξει μία σύγχρονη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, όταν η πλευρά που την παρέχει δεν καλύπτεται από τους όρους λειτουργίας;

Το δυσάρεστο είναι πως στα χρόνια της κρίσης αναπτύσσονται στην Ελλάδα λογικές του τύπου πως οι άνθρωποι μπορούν να ζήσουν χωρίς χρήματα ή με χρήματα που καλύπτουν οριακά τις υποχρεώσεις τους προς το Κράτος.

Στη Διακήρυξη της Άλμα – Άτα, την οποία συχνά επικαλούνται οι εκπρόσωποι της παρούσας κυβέρνησης, αναφέρεται πως “η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη είναι προϋπόθεση για την επίτευξη της Υγείας για όλους”...