Παράγοντες κινδύνου για πνιγμό

Οι πνιγμοί και οι παρ' ολίγον πνιγμοί αποτελούν σημαντικότατη αιτία θανάτου και νευρολογικών βλαβών στην παιδική ηλικία. Μάλιστα ακόμη και μετά από προσπάθειες καρδιοαναπνευστικής ανάνηψης, πολλά από τα θύματα των πνιγμών μεταφέρονται στα Εξωτερικά Ιατρεία των νοσοκομείων ήδη νεκρά ή με μόνιμη εγκεφαλική βλάβη.

Ο πνιγμός μπορεί να συμβεί σε λίγα δευτερόλεπτα. Το μικρό παιδί βυθίζεται στο νερό και πνίγεται σιωπηλά. ΔΕΝ ΘΑ ΥΠΑΡΞΕΙ ΚΡΑΥΓΗ ΓΙΑ ΒΟΗΘΕΙΑ! Το παιδί μπορεί να πνιγεί σε χρόνο τόσο λίγο όσο είναι το χρονικό διάστημα που χρειάζεστε για να απαντήσετε το τηλέφωνο!
Είναι γεγονός ότι η Ελλάδα, εν αντιθέσει με την κατάσταση που επικρατεί σε άλλα παιδικά ατυχήματα, βρίσκεται σε καλή θέση ανάμεσα στις ανεπτυγμένες χώρες, όσον αφορά τους πνιγμούς στην παιδική ηλικία (πίνακας 1).

Πίνακας 1. Θνησιμότητα ανά 100.000, σε παιδιά 1-14 ετών, από πνιγμό χωρίς πρόθεση, στις 15 πιο μεγάλες χώρες του ΟΟΣΑ, εκτός Τουρκίας (Πηγή: Ανάλυση της WHO Mortality Database από το London School of Hygiene & Tropical Medicine, 1991-1995)

Το γεγονός όμως παραμένει ότι οι πνιγμοί, όπως και τα υπόλοιπα ατυχήματα, μπορούν σε σημαντικό βαθμό να προληφθούν. Και για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε τις διαστάσεις του προβλήματος, θα αντιπαραβάλουμε τα τελευταία διαθέσιμα δεδομένα (1999) για τους θανάτους από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδας.

Όπως φαίνεται στον πίνακα 2, οι θάνατοι από πνιγμό το 1999 για όλες τις ηλικίες ήταν περίπου ίσοι με τους θανάτους από αυτοκτονίες και σχεδόν τριπλάσιοι των ανθρωποκτονιών από πρόθεση. Αν μάλιστα αναφερθούμε στην ηλικιακή ομάδα των 0-19 ετών, τότε οι θάνατοι από πνιγμό ισούνται περίπου με το άθροισμα των δολοφονιών και αυτοκτονιών.

Πίνακας 2. Θάνατοι στην Ελλάδα το έτος 1999 κατά ηλικία του θανόντος (Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της Ελλάδος)

Επειδή οι πνιγμοί αποτελούν το πιο θανατηφόρο ατύχημα, το Κέντρο Έρευνας και Πρόληψης Παιδικών Ατυχημάτων (ΚΕΠΠΑ) σε συνεργασία με κυβερνητικούς και μη φορείς προωθεί μια διετή εκστρατεία ενημέρωσης του ελληνικού κοινού σχετικά με τα ατυχήματα στον υδάτινο χώρο, η οποία εντάσσεται σε διετές πανευρωπαϊκό πρόγραμμα πρόληψης ατυχημάτων στον υδάτινο χώρο.

Στην πρώτη φάση της εκστρατείας διενεργήθηκε ανάλυση των δεδομένων θνησιμότητας και νοσηρότητας από ατυχήματα στον υδάτινο χώρο (με βάση τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Ελλάδας και του Συστήματος Καταγραφής Ατυχημάτων Εξωτερικών Ιατρείων), και συγκριτική ανάλυση των διαθέσιμων δεδομένων από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Με τη συμπλήρωση ειδικά διαμορφωμένων ερωτηματολογίων εκτιμήθηκε το επιπέδο γνώσης των παιδιών όσον αφορά ασφαλείς πρακτικές όταν έρχονται σε επαφή με τον υδάτινο χώρο.

Η αξιολόγηση των απαντήσεων των παιδιών αποτελεί τη βάση για την πρόταση και χάραξη στρατηγικών πρόληψης. Είναι ενδιαφέρον ότι οι απαντήσεις των παιδιών υποδηλώνουν τους δυνητικούς παράγοντες κινδύνου, τους οποίους οι γονείς που ευθύνονται για την ασφάλεια των παιδιών είτε αγνοούν είτε τους υποεκτιμούν.

Πηγές:
Για την Επιστημονική ομάδα ΚΕΠΠΑ, Θέμης Σπυριδόπουλος, Ιατρός