H χρήση των βλαστοκυττάρων στη θεραπεία των αυτοάνοσων ασθενειών

Οι αυτοάνοσες παθήσεις αποτελούν μια μεγάλη κατηγορία χρόνιων ασθενειών, κοινό σημείο των οποίων είναι η ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος και η στροφή του εναντίον των οργάνων του ίδιου του ασθενή.

Όργανα που δέχονται την επίθεση του ανοσοποιητικού συστήματος είναι το πάγκρεας με αποτέλεσμα τον ινσουλινοεξαρτώμενο σακχαρώδη διαβήτη, ο θυρεοειδής με αποτέλεσμα τον υπέρ-υποθυρεοειδισμό, τα νεύρα με αποτέλεσμα τη σκλήρυνση κατά πλάκας, οι αρθρώσεις με αποτέλεσμα τις ρευματοειδούς τύπου αρθρίτιδες, το έντερο με αποτέλεσμα τις φλεγμονώδεις παθήσεις του εντέρου, ελκώδη κολίτιδα και νόσο του Crohn, οι μυς με αποτέλεσμα τις μυοσίτιδες, καθώς και συνδυασμοί μεταξύ τους.

Οι αυτοάνοσες παθήσεις εμφανίζονται με υφέσεις και έντονες εξάρσεις και η αντιμετώπισή τους είναι μακροχρόνια και εξαιρετικά δύσκολη. Πολλές θεραπευτικές μέθοδοι έχουν χρησιμοποιηθεί ξεκινώντας από τις κατηγορίες παυσίπονων -αντιφλεγμονωδών και συνεχίζοντας με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα χωρίς αποτέλεσμα.

Τα τελευταία χρόνια η μέθοδος που φαίνεται ότι έχει τα καλύτερα και με διάρκεια θεραπευτικά αποτελέσματα και θα τύχει εφαρμογής στο μέλλον είναι η χρήση αυτόλογων βλαστοκυττάρων σε συνδυασμό με ήπια χημειοθεραπεία.

Η θεραπεία αυτή αποσκοπεί αφ ενός μεν στην αποτελεσματική καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος και στην εν συνεχεία συνολική αποκατάσταση του αιμοποιητικού συστήματος. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται επανεκκίνηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Τα βλαστοκύτταρα επίσης ασκούν ανοσορυθμιστικό ρόλο και συμβάλλουν στην εξισορρόπηση και ομαλοποίηση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού.

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη μορφή κληρονομικότητας στα αυτοάνοσα νοσήματα, ομάδες ανθρώπων ανήκουν σε ένα συγκεκριμένο τύπο του Μείζονος Συστήματος Ιστοσυμβατότητας (HLA) και αυτοί είναι περισσότερο επιρρεπείς στην εμφάνιση όχι ενός συγκεκριμένου αυτοάνοσου συστήματος, αλλά σε οποιοδήποτε.

Τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί ηπιότερα χημειοθεραπευτικά φάρμακα, με λιγότερες παρενέργειες και για το λόγο αυτόν η θεραπεία αυτή θα κερδίζει συνεχώς έδαφος. Δημοσιευμένα αποτελέσματα μεγάλων κλινικών μελετών ήδη έχουν δείξει ύφεση στην πενταετία και πολλά οργανωμένα κέντρα έχουν αναπτυχθεί σε πολλές χώρες, όπου και καταφεύγουν οι ασθενείς.

Το επόμενο βήμα στη θεραπεία των αυτοάνοσων ασθενειών θα είναι η στοχευμένη και επιλεκτική μείωση του αριθμού των λεμφοκυττάρων, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη δημιουργία των αυτοάνοσων νοσημάτων σε συνδυασμό με τα βλαστοκύτταρα. Η μέθοδος αυτή θα περιορίσει αποτελεσματικά τις επιπλοκές της χημειοθεραπείας, θα κάνει τη θεραπεία πιο απλή, ασφαλή και προσιτή σε ασθενείς όλων των ηλικιών.

Στη χώρα μας πολλοί άνθρωποι διαφόρων ηλικιών πάσχουν από αυτοάνοσο νόσημα και αν και υπάρχει μεγάλη εμπειρία στις μεταμοσχεύσεις και στη διαχείριση των βλαστοκυττάρων, εν τούτοις δεν υπάρχει ανάλογο οργανωμένο κέντρο για αποτελεσματική θεραπεία των ασθενών αυτών, οι οποίοι για χρόνια υποβάλλονται σε θεραπείες χωρίς διαπιστωμένο όφελος και μάλιστα με σοβαρές παρενέργειες.

Σήμερα βρίσκονται σε εξέλιξη εγκεκριμένες από το FDA 18 κλινικές μελέτες οι οποίες χρησιμοποιούν βλαστοκύτταρα για τη θεραπεία της σκλήρυνσης κατά πλάκας.

Πρόσφατα εγκρίθηκε μια πρωτότυπη θεραπεία η οποία χορηγεί τα βλαστοκύτταρα μέσα στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, ενώ μέχρι πρόσφατα η χορήγηση ήταν ενδοφλέβια. Με τον τρόπο αυτόν επιτυγχάνεται άμεσα μεγαλύτερη συγκέντρωση κυττάρων στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στις περιοχές που πάσχουν.