Τριχόπτωση: Τα είδη των θεραπειών

 Λιόσης Γιώργος, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης Νοσοκομείο Α. Συγγρός, Ιατρείο Φυσιολογίας Τριχών

Η τριχόπτωση απασχολεί αρκετούς άνδρες και γυναίκες. Οι κύριοι τύποι τριχόπτωσης είναι δύο. Η εποχική, μία αναστρέψιμη κατάσταση που εμφανίζεται συνήθως την άνοιξη και το φθινόπωρο και δεν αποτελεί παράγοντα ανησυχίας, και η κληρονομική τριχόπτωση ή ανδρογενετική αλωπεκία (ΑΓΑ), η οποία αποτελεί εξελισσόμενη πάθηση και τη συνηθέστερη αιτία τριχόπτωσης σε άνδρες και γυναίκες. Οφείλεται σε γενετικούς παράγοντες και χαρακτηρίζεται από αραίωση ή και μόνιμή απώλεια τριχών στο μέτωπο, στους κροτάφους και στην κορυφή του τριχωτού της κεφαλής.

Στο συγκεκριμένο άρθρο θα εστιάσουμε στην ανδρογενετική αλωπεκία (ΑΓΑ) και στις ενδεδειγμένες θεραπείες για την αντιμετώπισή της. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι όσο πιο νωρίς αρχίσει η θεραπεία της ΑΓΑ τόσο καλύτερα τα θεραπευτικά αποτελέσματα.

Aνδρογενετική αλωπεκία - ορισμός

Πρόκειται για χρόνια εξελισσόμενη αραίωση των τριχών της κεφαλής, εμφανιζόμενη σε άτομα με γενετική προδιάθεση.

Συχνότητα

Προσβάλλει τόσο τους άνδρες όσο και τις γυναίκες. Στους άνδρες η εμφάνισή της είναι πολύ συχνή, τόσο ώστε στην ηλικία των 30 το 30% αυτών να εμφανίζει ΑΓΑ, στην ηλικία των 40 το 40% και αντίστοιχα στα 50, το 50%. Στις γυναίκες μπορεί να εμφανιστεί μετά την εμμηναρχή (σπάνιες , πρώιμες, πιο επιθετικές μορφές) ή μετά την εμμηνόπαυση. Στην ηλικία των 50 ετών το 35-40% των γυναικών πάσχει από ΑΓΑ.

Μηχανισμός ανάπτυξης της ΑΓΑ

Πλέον γνωρίζουμε ότι για την ανάπτυξη της ΑΓΑ συμμετέχουν περισσότερα του ενός γονίδια. Βασικό ρόλο έχει επίσης η 5α-αναγωγάση, η οποία με τη σειρά της ευθύνεται για τη σμίκρυνση των τριχικών θυλάκων και τελικά την πλήρη ατροφία τους. Έτσι οι τρίχες προοδευτικά «λεπταίνουν» σε διάμετρο και τελικά «χάνονται» αφήνοντας έτσι την περιοχή του τριχωτού, και το δέρμα λείο και γυμνό.

Η κατανομή της απώλειας των τριχών διαφέρει σε άνδρες και γυναίκες. Πιο συγκεκριμένα, στους άνδρες παρατηρείται αραίωση στην περιοχή των κροτάφων μέχρι την κορυφή του κεφαλιού. Όσο πιο νωρίς ξεκινάει η απώλεια των τριχών ηλικιακά, τόσο πιο επιθετική είναι η εξέλιξη της ΑΓΑ. Στις γυναίκες αντίθετα παρατηρείται αραίωση στην κεντρική περιοχή του κεφαλιού.

Υπάρχουν άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την ΑΓΑ;

Η αναιμία, οι διαταραχές του θυρεοειδή αδένα, οι ορμονικές ανωμαλίες (κυρίως υπερανδρογοναιμία),η εμμηνόπαυση, είναι δυνατόν να προκαλέσουν εμφάνιση ή επιδείνωση ήδη εκδηλωμένης ΑΓΑ σε άτομα με γενετική προδιάθεση.

Θεραπείες

Η θεραπεία πρέπει να είναι συστηματική και αδιάλειπτη, καθώς η ΑΓΑ είναι εξελισσόμενη αλωπεκία, και φυσικά πρέπει να αρχίζει όσο το δυνατόν νωρίτερα προκειμένου να μεγιστοποιηθούν τα θεραπευτικά αποτελέσματα. Υπολογίζεται ότι ο αριθμός των τριχών που χάνονται ετησίως αγγίζει το 5%. Σκοπός της κάθε αγωγής είναι να μειώσει το ρυθμό απώλειας των τριχών, να βελτιώσει ποιοτικά τις υπάρχουσες τρίχες και να αναπτύξει νέες.

Τοπική θεραπεία

Η μινοξιδίλη σε συγκεντρώσεις διαλύματος 5% και 2% για άνδρες και γυναίκες παραμένει σχεδόν 30 χρόνια μετά την εισαγωγή της στη θεραπεία της ΑΓΑ, μια χρυσή σταθερά (gold standard) και σημείο αναφοράς για την αναστολή της τριχόπτωσης και την ανάπτυξη νέας τριχοφυΐας. Πολυάριθμες μελέτες τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητα, την ασφάλεια καθώς και την υπεροχή της, συγκρινόμενη με άλλους τοπικούς παράγοντες. Μία νέα μορφή, ο αφρός μινοξιδίλης 5%, λόγω της ευκολίας εφαρμογής του βοηθάει τον πάσχοντα στο να εντάξει εύκολα τη θεραπεία στην καθημερινότητά του και ως εκ τούτου στη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων.

Το κλειδί της επιτυχίας είναι η καθημερινή χρήση δύο φορές την ημέρα του προϊόντος Μινοξιδίλης και η αναμονή ρεαλιστικών προσδοκιών. Τα πρώτα σημάδια βελτίωσης γίνονται ορατά μετά από 3-4 μήνες θεραπείας και μεγιστοποίηση αυτών παρατηρείται μεταξύ του 6ου και του 12ου μήνα, άρα χρειάζεται υπομονή και συνέπεια.

Συστηματική θεραπεία (λήψη από το στόμα)

Προς αυτή την κατεύθυνση αποτελεσματική έχει αποδειχθεί η φιναστερίδη, ένας εκλεκτικός αναστολέας της 5-α αναγωγάσης (βασικό ένζυμο υπεύθυνο για την εμφάνιση της ΑΓΑ) η οποία όμως χορηγείται μόνο σε άνδρες έως 41 ετών. Παρά την αξία της, η φιναστερίδη εμφανίζει σημαντικές παρενέργειες στο αναπαραγωγικό σύστημα (π.χ. στυτική δυσλειτουργία) και χρειάζεται ιδιαίτερη εμπειρία και στενή παρακολούθηση από τον ειδικό γιατρό.

Η κετοκοναζόλη, η σπειρονολακτόνη και η φλουταμίδη δεν χρησιμοποιούνται πλέον λόγω των παρενεργειών τους.
Τέλος, πολυάριθμα σκευάσματα shampoo, δερμοκαλλυντικά και συμπληρώματα διατροφής (περιέχουν αμινοξέα, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες), δεν έχουν δράση κατά της τριχόπτωσης αλλά μόνο κοσμητικό ρόλο στην εμφάνιση της τρίχας και χορηγούνται για μικρά χρονικά διαστήματα με οδηγίες του ειδικού και ως κυρίως για την αντιμετώπιση της εποχικής τριχόπτωσης.