Γυναίκα και εμμηνόπαυση

Α. ΒΑΣΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

ΕΡ. Τι είναι η εμμηνόπαυση;
ΑΠ. Η εμμηνόπαυση είναι μία φυσιολογική κατάσταση πού όλες οι γυναίκες περνούν καθώς μεγαλώνουν.

Ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει τις αλλαγές που εμφανίζονται πριν και μετά τη διακοπή της περιόδου που υποδηλώνει και το τέλος της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας.

ΕΡ.

Τι προκαλεί την εμμηνόπαυση;
ΑΠ. Μια γυναίκα γεννιέται με ένα ορισμένο αριθμό ωαρίων που αποθηκεύονται στις ωοθήκες. Οι ωοθήκες παράγουν επίσης τις ορμόνες οιστραδιόλη και προγεστερόνη που ρυθμίζουν την έμμηνο ρύση (περίοδο) και την ωορρηξία.

Η εμμηνόπαυση προκαλείται όταν οι ωοθήκες δεν παράγουν πιά ένα ωάριο κάθε μήνα και η περίοδος σταματά.

Η εμμηνόπαυση όταν εμφανίζεται μετά την ηλικία των 40 θεωρείται φυσιολογική και αποτελεί μέρος της διαδικασίας της γήρανσης. Μερικές γυναίκες όμως μπορεί να εμφανίσουν εμμηνόπαυση ενωρίς όπως μετά χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών (υστερεκτομή), χημειοθεραπεία η από γενετικές η ανοσολογικές διαταραχές.

Αυτή η εμμηνόπαυση ονομάζεται πρόωρη.

ΕΡ. Πως προκαλείται η φυσιολογική εμμηνόπαυση;
ΑΠ. Η φυσιολογική εμμηνόπαυση είναι η οριστική διακοπή της περιόδου που δεν προκαλείται από ιατρική παρέμβαση.

Για τις γυναίκες που περνούν τη φυσιολογική εμμηνόπαυση, η διαδικασία είναι βαθμιαία και διαχωρίζεται σε τρία στάδια.

• Περιεμμηνόπαυση. Η περιεμμηνόπαυση αρχίζει αρκετά χρόνια πριν την εμμηνόπαυση, όταν οι ωοθήκες αρχίζουν και παράγουν προοδευτικά λιγότερα οιστρογόνα και διαρκεί μέχρι την εμμηνόπαυση οπότε οι ωοθήκες σταματούν να παράγουν ωάρια. 1-2 χρόνια πριν την εμμηνόπαυση η μείωση της έκκρισης οιστρογόνων από τις ωοθήκες επιταχύνεται με αποτέλεσμα την εμφάνιση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης.
• Εμμηνόπαυση. Εμμηνόπαυση είναι το σημείο όπυ η γυναίκα έχει τη τελευταία της περίοδο. Σε αυτό το στάδιο οι ωοθήκες έχουν σταματήσει να παράγουν ωάρια και ορμόνες. Η διάγνωση της εμμηνόπαυσης γίνεται όταν η γυναίκα δεν έχει περίοδο για 12 μήνες.
• Μετεμμηνόπαυση. Περιλαμβάνει τα χρόνια μετά την εμμηνόπαυση. Στη περίοδο αυτή τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης υποχωρούν προοδευτικά (όπως οι εξάψεις) αλλά τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την έλλειψη οιστρογόνων με τη πάροδο του χρόνου αυξάνουν.

ΕΡ. Τι προκαλεί τη πρόωρη εμμηνόπαυση;
ΑΠ. Η πρόωρη εμμηνόπαυση μπορεί να προκληθεί από γενετικούς, ανοσολογικούς η ιατρικούς παράγοντες. Μερικά παραδείγματα πρόωρης εμμηνόπαυσης είναι τα ακόλουθα:

• Πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Κανονικά οι ωοθήκες παράγουν οιστρογόνα και προγεστερόνη. Μεταβολές σε αυτές τις ορμόνες προκαλούνται όταν, για άγνωστους ως επί το πλείστον λόγους, διακόπτουν πρόωρα την παραγωγή ωαρίων. Οταν αυτό συμβαίνει πριν την ηλικία των 40, θεωρείται πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Σε αντίθεση με τη πρόωρη εμμηνόπαυση η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια μπορεί να μην είναι μόνιμη.
• Προκλητή εμμηνόπαυση. Αυτή συμβαίνει όταν οι ωοθήκες αφαιρούνται χειρουργικά όπως σε περίπτωση καρκίνου της μήτρας η ενδομητρίωσης. Προκλητή εμμηνόπαυση δημιουργείται επίσης σε περιπτώσεις χημειοθεραπείας η ακτινοβολίας.

ΕΡ. Ποια είναι τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης;
ΑΠ. Οι περισσότερες γυναίκες στην εμμηνόπαυση αισθάνονται εξάψεις ,δηλαδή ένα ξαφνικό αίσθημα θερμότητας που εξαπλώνεται στο πάνω ήμισυ του σώματος που συχνά συνοδεύεται από ερυθρότητα και ιδρώτα.

Η σοβαρότητά του κυμαίνεται από γυναίκα σε γυναίκα. Αλλα συμπτώματα είναι:

• Ανωμαλία στη συχνότητα της περιόδου
• Αυπνία
• Μεταβολές στη διάθεση
• Κόπωση
• Κατάθλιψη
• Ευρεθιστότητα
• Ταχυκαρδίες
• Πονοκέφαλος
• Πόνοι στις αρθρώσεις
• Διαταραχές στη σεξουαλική διάθεση
• Ξηρότητα του κόλπου
• Διαταραχές ούρησης

Τα συμπτώματα αυτά δεν τα αισθάνονται όλες οι γυναίκες .Στη πράξη μόνο το 2% των γυναικών παρουσιάζουν ένταση συμπτωμάτων τέτοιυ βαθμού που να εμποδίζει τις καθημερινές τους ασχολίες.

ΕΡ.

Πως θα ξέρω ότι μπαίνω στην εμμηνόπαυση;
ΑΠ. Όταν νοιώσετε τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, ο γιατρός σας θα σας υποβάλλει σε δυο απλές εξετάσεις για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση. Η μία είναι η μέτρηση της θυλακιοτρόπου ορμόνης στο αίμα, που βρίσκεται πολύ υψηλή, και η άλλη είναι το τεστ Παπανικολάου όπου δείχνει μια ατροφία του κόλπου λόγω της έλλειψης οιστρογόνων.

ΕΡ.

Ποια είναι τα προβλήματα υγείας που συνδέονται μακροχρόνια με την εμμηνόπαυση;
ΑΠ. Η απώλεια των οιστρογόνων συσχετίζεται με ένα αριθμό νοσημάτων που γίνονται πιο συχνά με το πέρασμα του χρόνου. Μετά την εμμηνόπαυση οι γυναίκες μπορεί να εμφανίσουν:

• Οστεοπόρωση
• Καρδιοπάθεια
• Διαταραχές της κύστης και του εντέρου
• Διαταραχές της μνήμης και της αντίληψης
• Ρυτίδωση του δέρματος
• Μείωση της δύναμης και του τόνου των μυών
• Διαταραχές της όρασης (καταρράκτης, εκφύληση της ωχράς κηλίδας)

Β. ΟΔΗΓΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗΣ

ΕΡ. Πόσο διαρκεί η περιεμμηνόπαυση;
ΑΠ. Η μέση διάρκεια είναι 4 χρόνια, αλλά μπορεί να κρατήσει από μερικούς μήνες έως 10 χρόνια.

Τελειώνει με την εμμηνόπαυση (12 μήνες χωρίς περίοδο)

ΕΡ. Ποια είναι τα σημεία της εμμηνόπαυσης;
ΑΠ. Μπορεί να νοιώσετε μερικά από τα ακόλουθα συμπτώματα

• Εξάψεις 
• Ευαισθησία των μαστών
• Επίταση του προεμμηνορυσιακού συνδρόμου
• Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας
• Κόπωση
• Ακανόνιστη περίοδος
• Ξηρότητα κόλπου
• Ακράτεια ούρων
• Μεταβολές ψυχολογικής διάθεσης
• Αϋπνίες

ΕΡ. Πως μπορεί να ξέρω ότι τα συμπτώματα που νοιώθω οφείλονται στη περιεμμηνόπαυση και όχι σε άλλες παθολογικές αιτίες;
Ακανόνιστες περίοδοι είναι συχνό φαινόμενο στην περιεμμηνόπαυση, όμως και άλλα αίτια μπορεί να προκαλέσουν ανωμαλίες στην περίοδο.

Αν παρατηρήσετε τα ακόλουθα πρέπει να συμβουλευθείτε το γιατρό σας.

• Μεγάλη απώλεια αίματος η πήγματα
• Μεγάλη διάρκεια της περιόδου
• Ενδιάμεσες μικροαιμμοραγίες
• Σταγόνες αίματος μετά τη σεξουαλική πράξη
• Συχνές αιμορραγίες

Αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν ανωμαλίες στη περίοδο είναι ινομυώματα, εγκυμοσύνη, διαταραχές της πήξης του αίματος και νεοπλασίες

ΕΡ. Πως γίνεται η διάγνωση της περιεμμηνόπαυσης;
ΑΠ.

Με βάση τα συμπτώματα και ορμονικές εξετάσεις στο αίμα

ΕΡ. Μπορώ να μείνω έγκυος κατά τη περιεμμηνόπαυση;
ΑΠ. Ναι, παρά τη μείωση της γονιμότητας κατά την περιεμμηνόπαυση μπορείτε να μείνετε έγκυος γι’αυτό αν δεν το επιθυμείτε πρέπει να παίρνετε προφυλάξεις.

ΕΡ.

Υπάρχουν θεραπείες που μπορεί να μειώσουν τα συμπτώματα της περιεμμηνόπαυσης;
ΑΠ. Μερικές γυναίκες ανακουφίζονται από τις εξάψεις παίρνοντας αντισυλληπτικά δισκία. Αν αυτό αντενδείκνυται, τα συμπτώματα μπορεί να μειωθούν με τα ακόλουθα:

• Άσκηση
• Διακοπή καπνίσματος
• Κανονικές ώρες ύπνου
• Μείωση της λήψης αλκοολούχων ποτών
• Μείωση του βάρους
• Λήψη βιταμινών και ασβεστίου
• Πίνετε τουλάχιστον 8 ποτήρια νερό την ημέρα

Κολπικές κρέμες σε περίπτωση ξηρότητας του κόλπου και αντικαταθλιπτική θεραπεία από το γιατρό σας, σε περίπτωση κατάθλιψης, επίσης βοηθούν.

ΧΡΥΣΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΗ

• Είναι μια φυσιολογική κατάσταση. Αντιμετωπίστε την σαν τέτοια
• Κάνετε έλεγχο των μαστών, τεστ Παπανικολάου, μέτρηση της πίεσης και γενικό γυναικολογικό έλεγχο μια φορά το χρόνο
• Πίνετε γάλα και τρώτε τροφές πλούσιες σε βιταμίνες και ασβέστιο
• Ασκείσθε καθημερινά
• Διατηρείτε φυσιολογικό βάρος
• Ασχοληθείτε με το επάγγελμα σας η/και άλλες ευχάριστες και δημιουργικές ασχολίες
• Ενημερωθείτε από το γιατρό σας για τη πιθανότητα ελέγχου για οστεοπόρωση και θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.

Πηγές:
ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΚΟΙΝΟ, Με τη συνεργασία της Cleveland Clinic