Ατμοσφαιρική πίεση - Νόσος των Δυτών

Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται σε τρεις κατηγορίες προσώπων.

• Σ' αυτούς οι οποίοι εργάζονται σε ατμόσφαιρα πεπιεσμένου αέρα που αποσυμπιέζεται γρήγορα.
• Σε δύτες που ανεβαίνουν στην επιφάνεια του νερού γρήγορα από βάθος μεγαλύτερo των 10 μέτρων.
• Σε πληρώματα αεροσκαφών που ανέρχονται πολύ γρήγορα σε μεγάλα ύψη περισσότερο από 5.500 μέτρα.

Στην πρώτη κατηγορία το σύνδρομο μερικές φορές ονομάζεται νόσος του caisson λόγω της συσκευής, η οποία χρησιμοποιείται όταν γίνονται εκσκαφές κάτω από το νερό κατά τη διάρκεια κατασκευών, όπως είναι γέφυρες κλπ.
To caisson είναι ένας σιδερένιος σωλήνας ανοικτός στον πυθμένα, οποίος βυθίζεται μέσα στη λάσπη ή στην άμμο του πυθμένα. Οι εργαζόμενοι στο caisson κατεβαίνουν μέσα από μια σειρά δωματίων, στα οποία η ατμοσφαιρική πίεση προοδευτικά αυξάνεται. Λόγω της μεγάλης ατμοσφαιρικής πίεσης στο τελικό δωμάτιο το νερό δεν εισέρχεται μέσα στο σωλήνα.
Η συνηθισμένη μέγιστη πίεση σε εργασίες, με πεπιεσμένο αέρα σε κτίρια ή σε άλλες εργασίες είναι 4,5 kg/cm3 (4441,2 x 103 Pa) και γενικά ακόμη χαμηλότερη.
Όταν ο εργάτης ανέρχεται στην επιφάνεια η πίεση του αέρα μειώνεται και γίνεται ίση με την ατμοσφαιρική περνώντας μέσα από τα διάφορα δωμάτια.
Η νόσος προκαλείται από τον σχηματισμό φυσαλίδων αζώτου στα υγρά του σώματος και τους ιστούς. Οι φυσαλίδες αυτές του αζώτου είναι αρκετά μεγάλες και προκαλούν συμπτώματα από τη στιγμή που η μερική πίεση του αζώτου στους ιστούς γίνεται δύο φορές μεγαλύτερη από τη μερική πίεση στην ατμόσφαιρα.
Τα προκαλούμενα συμπτώματα εξαρτώνται από το σημείο που σχηματίζονται οι φυσαλίδες, ενώ το μέγεθος και ο ρυθμός ανάπτυξης των φυσαλίδων καθορίζουν τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων.

Τα οξέα φαινόμενα της νόσου της αποσυμπίεσης συνήθως διαιρούνται σε δύο κατηγορίες:

• Ελαφρός ή βαρύς πόνος στα άκρα. Διάστιξη ή ερεθισμός του δέρματος.
• Παράλυση ή αδυναμία των άκρων. Οξύς πόνος ή αιμωδία των άκρων, ίλιγγος, πονοκέφαλος, δύσπνοια, παραισθήσεις ή πόνος στο στήθος, υπόταση, κώμα.

Υπάρχει επίσης μια μορφή χρόνιων συμπτωμάτων όπως: Άσηπτος νέκρωση των οστών, νευρολογικά και ψυχικά συμπτώματα.

Το κύριο σύμπτωμα είναι οξύς πόνος στις κνήμες συνήθως στις αρθρώσεις, μερικές φοράς συνοδευόμενο με αιμωδία. Ο πόνος είναι δυνατόν να εμφανιστεί οποτεδήποτε μέσα σε διάστημα 12 ωρών μετά την αποσυμπίεση.
Το προσβεβλημένο μέρος συνήθως είναι σε θέση ημικάμψεως, από την οποία είναι δύσκολο να κινηθεί, γι' αυτό η κατάσταση αυτή είναι γνωστή μεταξύ των δυτών ως bends .
Είναι δυνατόν να εμφανιστεί κνησμός και διάστιξη του δέρματος με ή χωρίς πόνο στις αρθρώσεις.

Τα συμπτώματα στην κατηγορία αυτή είναι σοβαρότερα αλλά και σπανιότερα. Τα πλέον έντονα είναι η παράλυση του ενός ή και των δύο άκρων που συνοδεύεται από ίλιγγο, ναυτία ή εμετό.
Εάν η φυσαλίδες του αζώτου σχηματιστούν στα πνευμονικά αγγεία, το άτομο έχει μία αίσθηση οπισθοστερνικού καύσου με βήχα.
Τα συμπτώματα αυτά αναφέρονται ως chokes . Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις ο ασθενής μπορεί να πέσει σε κώμα και να πεθάνει αν δεν του δοθεί άμεση θεραπεία. Μια άλλη σοβαρή επιπλοκή είναι το shock μετά την αποσυμπίεση με αιμοσυμπύκνωση.

Η άσηπτος νέκρωση των οστών συμβαίνει λόγω του σχηματισμού εμφραγμάτων από έμβολα αζώτου στις αρτηρίες των οστών. Οι αλλαγές είναι συνήθως συμμετρικές, αλλά η κατάσταση είναι σοβαρή μόνον όταν προσβληθούν οι αρθρικές επιφάνειες του μηριαίου ή της κνήμης. Περίπου το 1/4 των ατόμων που προσβλήθηκαν από τη νόσο της αποσυμπίεσης παρουσιάζουν άσηπτο νέκρωση αλλά μόνο το 3% καθίστανται ανάπηροι. Αντίθετα άσηπτος νέκρωση παρουσιάζεται μόνο στο 5% των δυτών και μόνο 0.2% μένουν ανάπηροι.

Στις περισσότερες περιπτώσεις η διαδικασία αποσυμπίεσης γίνεται σύμφωνα με μια σειρά πινάκων, οι περισσότεροι από τους οποίους βασίζονται στους Βρετανικούς πίνακες του 1958.
Τα άτομα που πρόκειται να εργαστούν σε μειωμένη ατμόσφαιρα πρέπει να επιλέγονται με προσοχή. Έτσι ως ανίκανοι γι' αυτήν την εργασία κρίνονται οι παχύσαρκοι, οι αλκοολικοί, και αυτοί που στο ιστορικό τους υπάρχει καρδιακή ή πνευμονική νόσος.
Κάθε 2 χρόνια πρέπει να υποβάλλονται σε ακτινολογική εξέταση του θώρακα και των μεγάλων αρθρώσεων. Άτομα τα οποία έχουν εμφανίσει συμπτώματα κατηγορίας ΙΙ δεν πρέπει να εργαστούν εκ νέου σε συνθήκες αποσυμπίεσης.
Τα συμπτώματα της νόσου της αποσυμπίεσης εξαφανίζονται με επανασυμπίεση του πάσχοντα και βαθμιαία μείωση της πίεσης σύμφωνα με προκαθορισμένους πίνακες, όπως π.χ. αυτός που χρησιμοποιείται στο ναυτικό των Η.Π.Α.
Οι δύτες είναι εκτεθειμένοι επίσης και σε άλλους κινδύνους που μπορεί να έχουν ή να μην έχουν σχέση με την αυξημένη ατμοσφαιρική πίεση. Ο κίνδυνος πνιγμού είναι συχνή αιτία θανάτου και πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα.
Τα άτομα τα οποία καταδύονται στο νερό με αναπνευστική συσκευή ή όχι είναι δυνατόν να αναπτύξουν αυτόματο πνευμοθώρακα, εάν αναδυθούν γρήγορα.
Όταν η πίεση ανέρχεται σε 4 ατμόσφαιρες (περίπου σε βάθος 30 μέτρων) ο δύτης είναι δυνατό να προσβληθεί από τη νέκρωση του αζώτου και αν δεν αναδυθεί μπορεί να χάσει τις αισθήσεις του. Τα συμπτώματα παρέρχονται γρήγορα, όταν ο δύτης ευρεθεί στην κανονική πίεση. Εάν το άζωτο στις αναπνευστικές συσκευές αντικατασταθεί με ήλιο τα παραπάνω συμπτώματα είναι δυνατόν να προληφθούν.
Παρενέργειες έχουν παρατηρηθεί από την έκθεση των δυτών σε αυξημένες μερικές πιέσεις του οξυγόνου. Οι δύτες οι οποίοι αναπνέουν καθαρό οξυγόνο βρίσκονται σε κίνδυνο σε βάθη πάνω από 7,5 μέτρα και αυτοί που αναπνέουν μίγμα οξυγόνου - ηλίου κινδυνεύουν σε βάθη μεγαλύτερη των 150 μέτρων.