Προστασία από τη γρίπη των πτηνών

Τι είναι η γρίπη των πτηνών;

Η γρίπη των πτηνών είναι ασθένεια όλων των πτηνών, όχι μόνο των πουλερικών, η οποία οφείλεται σε ιό. Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ιών, οι οποίοι ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου που προκαλούν στα πτηνά χαρακτηρίζονται:

• Χαμηλής παθογένειας ιοί και
• Υψηλής παθογένειας ιοί

Πολλά ζωικά είδη, ανάμεσά τους και ο άνθρωπος, είναι ευαίσθητα σε διαφορετικούς τύπους ιών γρίπης.

Η γρίπη των πτηνών δεν είναι καινούριο πρόβλημα, αλλά είναι γνωστή στους κτηνιάτρους από το 1878, όταν περιγράφηκε για πρώτη φορά. Προκαλεί σχετικά συχνά επιδημίες στα πτηνά. Το χαρακτηριστικό της είναι επίσης ότι τα υδρόβια πουλιά είναι συνήθως φορείς της και δεν αρρωσταίνουν, σε αντίθεση με τα κατοικίδια πουλερικά, τα οποία είναι πολύ ευάλωτα και όταν προσβάλλονται από τη νόσο εμφανίζουν ποικίλα συμπτώματα και αυξημένη θνητότητα.

Ο υπότυπος που μας απασχολεί τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμια κλίμακα είναι ο Α/Η5Ν1, ο οποίος από το 2003 και μετά προκαλεί μεγάλες επιδημίες στα πουλερικά, κυρίως στη ΝΑ Ασία, αλλά από το χειμώνα του 2005-2006 μετακινήθηκε δυτικά μέχρι και την Ευρώπη.

Στην ΕΕ υπάρχει ειδική Οδηγία (2005/94/EC) για την αντιμετώπιση του προβλήματος της γρίπης των πτηνών, η οποία επιβάλλει αυστηρά μέτρα για την αντιμετώπισή της νόσου. Επίσης, στις χώρες μέλη ΕΕ λειτουργούν συστήματα επιτήρησης για την ανίχνευση του ιού σε

• Άγρια πουλιά και
• Οικόσιτα πουλερικά

Τέλος όλα τα κράτη μέλη ΕΕ, και η χώρα μας, έχουν αναπτύξει Σχέδιο Ετοιμότητας για τη γρίπη των πτηνών σε συνεργασία με τις κτηνιατρικές υπηρεσίες σε τοπικό επίπεδο.

Η γρίπη των πτηνών και ο άνθρωπος

Οι άνθρωποι μπορεί να μολυνθούν από τους υψηλής παθογένειας ιούς της γρίπης των πτηνών, γεγονός όμως που δεν είναι συχνό φαινόμενο και συνήθως εμφανίζουν ήπια συμπτώματα.

Οι άνθρωποι μολύνονται κυρίως με παρατεταμένη άμεση επαφή με άρρωστα ή νεκρά πουλιά.

Είναι σημαντικό να αποφευχθεί η συν-λοίμωξη από τους ιούς

• της γρίπης πτηνών και
• της εποχικής γρίπης.

Για το λόγο αυτό, όσο συνεχίζουν να εμφανίζονται ανθρώπινα κρούσματα, τόσο αυξάνει η πιθανότητα μετάλλαξης του ιού και θα πρέπει να συνεχίσει η εγρήγορση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας.

Η κατάσταση τώρα σε σχέση με τον υπότυπο Α/Η5Ν1

Μέχρι τις 27/1/09 έχουν καταγραφεί από τον ΠΟΥ 403 ανθρώπινα κρούσματα από τον Α/Η5Ν1, τα οποία προέρχονται κυρίως από τη ΝΑ Ασία και την Αίγυπτο. Δυστυχώς, 252 από αυτούς έχουν πεθάνει (θνητότητα 63%), αλλά ευτυχώς μέχρι τώρα ο ιός δεν μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Η κατάσταση στην Ελλάδα

Όσον αφορά στα ζώα, παραθέτονται τα αποτελέσματα των εξετάσεων δειγμάτων από πτηνά από 2006-2008:

• 2006: ανίχνευση του ιού A/H5N1 σε άγρια πτηνά (>4.000 δείγματα, 33 (+)
• 2007: 1.200 δείγματα, όλα (-)
• 2008: >1.000 δείγματα, όλα (-)

Όσον αφορά στους ανθρώπους:

• 2006: έγιναν 11 εξετάσεις (όλες (-)) σε ύποπτα κρούσματα, ενώ
• 2007-τώρα: κανένα ύποπτο κρούσμα

Γιατί μας απασχολεί η γρίπη των πτηνών;

Οι λόγοι είναι κατ' αρχάς οικονομικοί λόγω του μεγάλου κόστους που θα έχει η αντιμετώπιση μίας πιθανής εστίας γρίπης των πτηνών (θανάτωση πουλερικών, απαγόρευση εξαγωγών, αρνητική δημοσιότητα κλπ). Μας απασχολεί επίσης λόγω της σοβαρότητας της ανθρώπινης νόσου από τον ιό Α/Η5Ν1 (θνητότητα 63%).

Τέλος, όσο συνεχίζουν να εμφανίζονται κρούσματα σε ζώα αυξάνει η πιθανότητα ανασυνδυασμού του ιού και εμφάνισης πανδημικού ιού και όσο συνεχίζουν να εμφανίζονται ανθρώπινα κρούσματα τόσο αυξάνει η πιθανότητα μετάλλαξης του ιού για να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Πανδημία Γρίπης

Η εμφάνιση ενός εντελώς νέου ιού γρίπης μπορεί να προκαλέσει Πανδημία Γρίπης, η οποία θα δημιουργήσει μία κρίση Δημόσιας Υγείας χειρότερη από όποια φυσική ή τεχνολογική καταστροφή έχουμε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα

• Αυξημένα κρούσματα και απώλειες υγείας
• Διάρκεια μηνών και επανεμφάνιση κατά κύματα
• Περιορισμένοι πόροι για την αντιμετώπιση

Πρόγραμμα ECORAIP

Σκοπός του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ECORAIP, που συγχρηματοδοτήθηκε από την ΕΕ, είναι η δημιουργία οδηγιών για την προστασία του αγροτικού πληθυσμού στην ΕΕ από τη γρίπη των πτηνών. Ο νεωτερισμός του όμως έγκειται στη δημιουργία ειδικών οδηγιών κατά γεωγραφική περιοχή:

• Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη,
• Ανατολική Ευρώπη,
• Νότια Ευρώπη

Το πληροφορικό υλικό δημιουργήθηκε σε 5 γλώσσες (Ελληνικά, Αγγλικά, Ιταλικά, Γερμανικά και Πολωνικά)

Μοντέλο Οδηγιών

Στο πληροφορικό υλικό που δημιουργήσαμε:

• τονίζουμε τις καλές πρακτικές για την οικόσιτη εκτροφή πουλερικών και άλλων ζώων
• τονίζουμε την ανάγκη καλής προσωπικής υγιεινής
• οι οδηγίες αφορούν και άλλες απειλές για την υγεία, όπως π.χ. άλλοι ιοί που μεταδίδονται από τα άγρια πτηνά στα οικόσιτα, η γνωστή Salmonella κ.α.

Ενημέρωση πληθυσμού

Με τη χρηματοδότηση της ΑΤΕ υλοποιούνται:

• Ενημέρωση του αγροτικού πληθυσμού σε διάφορες κοινότητες της χώρας
• Διάδοση των οδηγιών μέσω τοπικών αρχών
• Διαπίστωση των πρακτικών εκτροφής πουλερικών
• Αλλαγή στάσης μετά την ενημέρωση

Πληροφορικό Υλικό

Τι πρέπει να γνωρίζουμε όταν διατηρούμε πουλερικά στο αγρόκτημά μας

• Φυλάμε πάντα τα πουλερικά σε ξεχωριστό χώρο μακριά από το σπίτι μας
• Δεν αφήνουμε τα πουλερικά να μπαίνουν στο σπίτι μας
• Φυλάμε πάπιες και χήνες ξεχωριστά από άλλα είδη πουλερικών
• Χρησιμοποιούμε σήτες και καλύπτουμε το κοτέτσι μας για να αποφύγουμε την επαφή των πουλερικών μας με άγρια ζώα και άγρια πτηνά
• Tοποθετούμε μέσα στο κοτέτσι τις ταΐστρες και τις ποτίστρες των πουλερικών μας
• Δεν αφήνουμε το νερό και την τροφή των πουλερικών μας εκτεθειμένα έξω από το κοτέτσι, όπου μπορεί να μαζεύονται και άγρια πουλιά
• Αγοράζουμε πάντα υγιή πουλερικά από προμηθευτές που διαθέτουν σχετική άδεια και υγειονομικό πιστοποιητικό από τις κτηνιατρικές υπηρεσίες
• Δεν πετάμε ποτέ νεκρά κοτόπουλα ή άλλα πουλιά (ήμερα ή άγρια) ή τα απόβλητά τους σε λίμνες, ούτε ταΐζουμε με αυτά άλλα ζώα
• Δεν τρώμε/εμπορευόμαστε άρρωστα ή νεκρά πουλερικά
• Παρατηρούμε προσεκτικά τα πουλερικά μας για να εντοπίσουμε ασυνήθιστα συμπτώματα ή ασθένειες
• Χρησιμοποιούμε πάντα πλαστικά γάντια (μιας χρήσεως) και μάσκα (απλή χειρουργική) για να πιάσουμε τα νεκρά πουλερικά και τα βάζουμε σε διπλή πλαστική σακούλα
• Δεν καθυστερούμε να ενημερώσουμε τις κτηνιατρικές υπηρεσίες για άρρωστα ή νεκρά πουλιά (ήμερα και άγρια)‏
• Δεν αφήνουμε τα παιδιά να ταΐζουν τα πουλερικά και να μαζεύουν αυγά από το κοτέτσι
• Δεν αφήνουμε τα παιδιά να παίζουν με τα πουλερικά
• Δεν αφήνουμε τα πουλερικά να περιφέρονται σε περιοχές όπου παίζουν παιδιά
• Δεν αφήνουμε τα παιδιά να βοηθούν στη σφαγή και στο καθάρισμα πουλερικών ή κυνηγιού για μαγείρεμα

Κανόνες Υγιεινής

• Πλένουμε τα χέρια μας σχολαστικά με σαπούνι και τρεχούμενο νερό για αρκετή ώρα (π.χ. μετρώντας μέχρι το 50) μετά από κάθε επαφή με πουλερικά ή προϊόντα τους
• Αλλάζουμε τα ρούχα και τα παπούτσια μας μετά από κάθε επαφή με πουλερικά και τα φυλάμε σε ειδικό χώρο έξω από το σπίτι
• Δεν αγγίζουμε τίποτα με βρώμικα χέρια ή γάντια, ειδικά το πρόσωπο ή τα μάτια μας.

Πηγές:
www.ecoraip.eu