Χάπι της επόμενης ημέρας: Δεν είναι μέθοδος αντισύλληψης...

Της Χαρούλας Μπιλάλη, Συμβούλου Αναπαραγωγικής και Σεξουαλικής Υγείας BSc MMedSc 

Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι μια μέθοδος έκτακτης ανάγκης για την αποφυγή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Έχει δηλαδή στόχο την εκ των υστέρων «πρόληψη» σε μία γυναίκα που είχε σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη ή που η μέθοδος αντισύλληψης που χρησιμοποίησε για κάποιο λόγο δεν απέδωσε (πχ το προφυλακτικό έσπασε ή υπήρξε σοβαρού βαθμού διάρροια- εμετός μετά τη λήψη του αντισυλληπτικού χαπιού).

Πώς ‘λειτουργεί’

Το χάπι της επόμενης ημέρας μπορεί να αποτρέψει την εγκυμοσύνη, επειδή η σύλληψη συνήθως δεν πραγματοποιείται αμέσως μετά την ερωτική πράξη, αλλά αρκετές ημέρες αργότερα. Στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στην ερωτική πράξη και τη σύλληψη, τα σπερματοζωάρια έχουν ένα «μακρύ» ταξίδι μέσα στη μήτρα και τις σάλπιγγες, μέχρι να φτάσουν ένα ωάριο που είναι έτοιμο για γονιμοποίηση. Για το λόγο αυτό, η χρήση επείγουσας αντισύλληψης αμέσως μετά το σεξ μπορεί να εμποδίσει την επίτευξη εγκυμοσύνης. Όμως, δε μπορεί να τερματίσει μια εγκυμοσύνη που έχει ήδη ξεκινήσει, δηλαδή όταν το έμβρυο έχει ήδη εμφυτευθεί.

Τι πρέπει να ξέρω

• Η επείγουσα αντισύλληψη είναι μια αποτελεσματική επιλογή για την πρόληψη της εγκυμοσύνης μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις, αλλά όχι προτεινόμενη για χρήση ‘ρουτίνας’. Οι ‘κλασικές’ μέθοδοι αντισύλληψης είναι οι πλέον ασφαλείς και αποτελεσματικές.
• Το χάπι της επόμενης ημέρας δεν προσφέρει προστασία από τις σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις.
• Στατιστικά, 1 έως 2 γυναίκες στις 100, που έχουν σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη και παρά το ότι θα χρησιμοποιήσουν σωστά το χάπι της επόμενης ημέρας, θα μείνουν έγκυες.
• Το χάπι της επόμενης ημέρας δεν είναι κατάλληλο για όλες τις γυναίκες.

Ενημερώνουμε τον γιατρό μας εάν:

• Είστε αλλεργικές σε κάποιο συστατικό του φαρμάκου ή πάσχετε από κάποια αλλεργία.
• Λαμβάνετε σε μόνιμη βάση κάποια φαρμακευτική αγωγή που μπορεί να ελαττώσει την αποτελεσματικότητα του χαπιού, πχ κάποια βαρβιτουρικά ή βαλσαμόχορτο (St John’s wort).
• Θηλάζετε ( μεγάλη προσοχή).

Υπάρχουν παρενέργειες;

Οι παρενέργειες του χαπιού της επόμενης ημέρας συνήθως διαρκούν μόνο λίγες ημέρες, μπορεί όμως να είναι αρκετά έντονες. Η κάθε γυναίκα φαίνεται να τις βιώνει διαφορετικά. Από μία ήπια, ανεπαίσθητη δυσφορία έως πολύ έντονα ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:

• Ναυτία / Έμετος -Ζάλη / Πονοκέφαλος
• Κόπωση
• Ευαισθησία στο Μαστό
• Μαστοδυνία
• Αιμορραγία μεταξύ των περιόδων ή πιο βαριά περίοδο
• Υπογάστριο/ πυελικό άλγος ή κράμπες περιόδου
• Διάρροια.

Ειδικές Προφυλάξεις

Εάν κάνετε εμετό μέσα σε δύο ώρες μετά τη λήψη του χαπιού της επόμενης ημέρας, επικοινωνήστε με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας για να σας συμβουλέψει, γιατί ίσως η θεραπεία θεωρηθεί ανεπαρκής και χρειαστεί επανάληψη της δόσης. Σε κάθε περίπτωση, μην επαναλάβετε σεξ χωρίς προφύλαξη, μέχρι να ξεκινήσετε με ασφάλεια μια μέθοδο αντισύλληψης που να ταιριάζει στις συνήθειες, τον οργανισμό και την ηλικία σας. Διότι το χάπι της επόμενης ημέρας δεν προσφέρει μόνιμη αντισύλληψη και προστασία από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Εάν έχετε σεξουαλική επαφή ξανά χωρίς προφυλάξεις τις επόμενες ημέρες και εβδομάδες μετά τη λήψη το χαπιού , κινδυνεύετε ξανά να μείνετε έγκυες.

Για να μην …πανικοβληθώ

• Χρησιμοποιώντας το χάπι της επόμενης ημέρας, η περίοδος μπορεί να καθυστερήσει έως και μία εβδομάδα με δέκα ημέρες.
• Εάν η περίοδος φαίνεται να καθυστερεί περισσότερο από μια εβδομάδα, πρέπει να γίνει ένα τεστ εγκυμοσύνης.
• Εάν υπάρχει αιμορραγία ή κηλίδες αίματος που διαρκούν περισσότερο από μία εβδομάδα ή έντονοι πόνο χαμηλά στην κοιλιά, τρεις έως πέντε εβδομάδες μετά τη λήψη του χαπιού, επιβάλλεται άμεσα η επικοινωνία με γιατρό. Γιατί μπορεί να είναι συμπτώματα μιας αποβολής ή μια έκτοπη (εξωμήτριος) κύηση – όταν δηλαδή το γονιμοποιημένο ωάριο εμφυτεύεται έξω από τη μήτρα, συνήθως σε μια από τις δύο σάλπιγγες.
• Η ορθή χρήση του χαπιού της επόμενης ημέρας, ως αντισύλληψη εκτάκτου ανάγκης, είναι σαφώς η μόνη επιλογή αποφυγής μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης- έκτρωσης αλλά δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι ‘συνήθεια’ και να αποτελεί την εύκολη λύση.

Η προσωπική μου γνώμη

Δυστυχώς, το χάπι της επόμενης μέρας είναι διαθέσιμο ‘over-the-counter’, δηλαδή σε αρκετά φαρμακεία δίνεται χωρίς την απαραίτητη συνταγή θεράποντος ιατρού, και αυτό δεν είναι καθόλου καλό. Δεν πρόκειται για παυσίπονο για τον πονοκέφαλο, αλλά για ένα φάρμακο με αρκετά ισχυρή δράση. Σε κάθε περίπτωση, ακολουθήστε με μεγάλη προσοχή τις οδηγίες χρήσης των φαρμάκων. Ιδιαίτερα αν είστε κάτω των 18 ετών, προτού το πάρετε και μιμηθείτε αυτό που ενδεχομένως έκανε η ‘ανεύθυνη’ φίλη σας, μιλήστε με τη μητέρα σας ή με κάποιον ενήλικα που εμπιστεύεστε, συμβουλευτείτε έναν ιατρό και λάβετε μια σωστή, υπεύθυνη απόφαση για τον εαυτό και την υγεία σας.