Αγκαλιάστε τους ανθρώπους που ξεχνούν

'Εκείνο το πρωϊνό του Σεπτέμβρη, ο ήλιος ανέτειλε αργά στον ορίζοντα και οι αχτίδες του φθινοπώρου αγκάλιαζαν το δωμάτιο της. Αυτό το ηλιοβασίλεμα της θύμιζε τις παιδικές της αναζητήσεις στα στενά του Βοσπόρου, εικόνες ποτισμένες με τις μυρωδιές των μπαχαρικών της Πόλης.

Η βιογραφική της μνήμη δεν την είχε προδώσει ποτέ, ωστόσο το αίσθημα αυτοσυντήρησης που τη συντρόφευε πάντα, ως άλλη 'μάνα του Μπρεχτ', την είχε αφήσει. Οι μέρες περνούσαν με το ρυθμό που πέφτουν τα φθινοπωρινά φύλλα. Ο χρόνος, ο τόπος, τα πρόσωπα, όλα ατάκτως ερριμμένα στο λαβύρινθο της σκέψης της.

Μόνη της παρηγοριά το χέρι του ανθρώπου που καθόταν δίπλά της, δυσκολευόταν να τον αναγνωρίσει, ήξερε όμως ότι δεν είναι μόνη της...'

Με το άκουσμα της διάγνωσης της 'άνοιας' σε ένα μέλος της οικογένειας μας, γεννιέται συχνά μια σειρά από ερωτήματα, που ενδέχεται να συνοδεύεται από ένα αρχικό σοκ. Καμία άλλη νευρολογική νόσος δε γεννά τόσα ερωτηματικά, σχετικά με την περαιτέρω πορεία της ζωής, την αιτία εκφύλισης της σκέψης, της προσωπικότητας και της ανεξαρτησίας του ατόμου.

Η φροντίδα των ατόμων που πάσχουν από άνοια περιλαμβάνει συχνά όμορφες στιγμές, ντυμένες από αγάπη και πραγματικό ενδιαφέρον για τον πάσχοντα συγγενή ή συνάνθρωπο μας. Η ολοένα όμως αυξανόμενη ανάγκη του ασθενούς για σωματική και ψυχική υποστήριξη και η πλήρης εξάρτηση του στην πορεία από το άμεσο περιβάλλον του, ενέχει ένα μεγάλο 'φορτίο' για τον συνοδό του.

Απώτερος στόχος της φροντίδας των ατόμων με άνοια είναι από τη μία πλευρά η ικανοποίηση των αναγκών του πάσχοντος, από την άλλη όμως η αποφυγή του περιορισμού του νόηματος της ζωής μόνο σε αυτή την 'αποστολή'. Εύλογα λοιπόν προκύπτει το ερώτημα πως μπορούν να συνδυαστούν γόνιμα αυτοί οι δύο στόχοι.

Πρακτικά βήματα σε αυτή την κατεύθυνση είναι :

Βρείτε μέσα στην ημέρα ή την εβδομάδα προσωπικό «ελεύθερο» χρόνο

Σημαντικό στοιχείο για τη διατήρηση της «όρεξης» και της υπομονής για τη φροντίδα του πάσχοντος σε βάθος χρόνου, είναι ο προσεκτικός προγραμματισμός του ημερησίου ή εβδομαδιαίου προγράμματος, με εύρεση προσωπικού «ελεύθερου» χρόνου.

Κατά τα διαστήματα του δικού σας «ελεύθερου» χρόνου, πρέπει να αναλαμβάνουν τη φροντίδα του πάσχοντος είτε επαγγελματίες νοσηλευτές, είτε άλλα συγγενικά πρόσωπα της εμπιστοσύνης σας. Στα διαλείμματα σας αυτά, μπορείτε να κάνετε ότι σας ευχαριστεί για να αναζωογονηθείτε.

Ο προγραμματισμός αυτός, όχι μόνο δεν είναι εγωϊστικός, αλλά προσφέρει πολύτιμη βοήθεια στον πάσχοντα στην πορεία της νόσου, καθώς θα παραμείνετε ψυχικά και σωματικά υγιής για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Επισκεφτείτε οργανωμένες «ομάδες συγγενών ατόμων με άνοια» στην περιοχή σας

Η τακτική επίσκεψη οργανωμένων «ομάδων συγγενών ατόμων με άνοια» και η ανταλλαγή απόψεων και ιδεών, προσφέρει πολύτιμη ψυχική και σωματική υποστήριξη σε εσάς. Πρώτα από όλα γίνεστε δέκτης συμβουλών σχετικά με τη φροντίδα, τις επισκέψεις στον θεράποντα ιατρό και τα πιθανά πρακτικά προβλήματα π.χ.

με τα ασφαλιστικά ταμεία. Σε αυτές τις ομάδες υπάρχουν επιτέλους άνθρωποι που κατανοούν όχι μόνο σε ποια πράγματα αναφέρεστε αλλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζετε. Εκεί δεν χρειάζεται να συστηθείτε, ούτε να δικαιολογηθείτε για τις πράξεις σας, οι άνθρωποι δίπλα είναι ο «καθρέπτης» σας, ακριβώς διότι και αυτοί κάνουν το ίδιο με εσάς.

Αναγνωρίστε νωρίς τα προειδοποιητικά σημάδια υπερκόπωσης

Τυπικά σημάδια υπερκόπωσης σας , είναι η εμφάνιση φοβιών, συνεχούς αισθήματος κούρασης, νευρικότητας και απελπισίας μπροστά στο μέλλον, μελαγχολικής διάθεσης ή διαταραχών του ύπνου και επιθετικότητας απέναντι στον πάσχοντα ή στο άμεσο συγγενικό σας περιβάλλον.

Τα σημάδια αυτά εμφανίζονται αργά και εξελίσσονται προοδευτικά, τόσο που δύσκολα γίνονται στην αρχή αντιληπτά. Μην τα αφήσετε να εξελιχθούν, διότι η «μπαταρία» σας σύντομα θα είναι άδεια. Βρείτε χρόνο για τον εαυτό σας και ζητήστε τη συμβουλή του νευρολόγου σας.

Έτσι γεμίζετε πάλι την «μπαταρία» σας και ανακτάτε τις δυνάμεις σας

Μόλις θα εξασφαλίσετε «ελεύθερο» προσωπικό χρόνο, φροντίστε να ξεκουραστείτε σωματικά και ψυχικά, ανακτώντας πιθανές χαμένες ώρες ύπνου και ηρεμίας. Μη παραμελήσετε όμως να χρησιμοποιήσετε το χρόνο σας για να ξαναξυπνήσετε τα ενδιαφέροντα σας και να βρείτε εκ νέου την χαρά στη ζωή.

Συναντηθείτε με φίλους που έχετε να τους δείτε καιρό. Αφήστε τη συζήτηση να σας οδηγήσει από μόνη της και συνομιλήστε περί «ανέμων και υδάτων», για πράγματα που σας ευχαριστούν, χόμπυ ή ασχολίες. Γελάστε, φωνάξτε, συμφωνείστε, διαφωνείστε και βρείτε πάλι την ομορφιά της κοινωνικής επαφής.

Αποφύγετε να μιλήστε για τη νόσο και για τον προσωπικό σας «φόρτο», απλά αφήστε τον ελεύθερο σας χρόνο να κυλήσει.

Επιδιώξτε επιπλέον την ελαφριά σωματική άσκηση, με περιπάτους στην εξοχή, με παρέα ή μόνοι. Το εάν θα περπατήσετε, θα κάνετε ποδήλατο ή θα παίξετε τέννις δεν παίζει απολύτως κανένα ρόλο, απλά κινήστε το σώμα σας, αναπνεύστε καθαρό αέρα και ελευθερώστε το μυαλό σας από τις ασχολίες της ημέρας.

Ανάλογα με τα ενδιαφέροντα σας, εξίσου σημαντικά μπορεί να αποδειχθούν μικρά διαλείμματα χαλάρωσης όπως η ανάγνωση βιβλίων, η ακρόαση μουσικής ή ακόμη και οι χαλαρωτικές ασκήσεις γιόγκα.

Πώς ανακτώ τον χαμένο ύπνο ;

Οι άνθρωποι που πάσχουν από άνοια εμφανίζουν συχνά στην πορεία της νόσου διαταραχές του ύπνου. Συμβουλευτείτε τον θεράποντα νευρολόγο για το πως μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά τέτοιες διαταραχές. Πρακτική συμβουλή αποτελεί η επαρκής σωματική δραστηριότητα του πάσχοντος κατά τη διάρκεια της ημέρας, η οποία όχι μόνο προσφέρει μία παραγωγική «κούραση» αλλά διευκολύνει και την έλευση του ύπνου.

Συχνά στα πλαίσια των διαταραχών αυτών του ασθενούς, είναι λογικό να επηρεάζεται και η δικιά σας ποιότητα του ύπνου. Πως μπορείτε όμως να εξασφαλίσετε την καλή ποιότητα του ύπνου σας ή να ανακτήσετε το χαμένο σας ύπνο ;

• Σε περίπτωση που φροντίζετε τον πάσχοντα σύντροφο σας, προσπαθείστε να κοιμάστε σε διαφορετικά δωμάτια. Η σκέψη αυτή, είναι λογικό να σας γεμίσει στην αρχή με ανασφάλεια, ίσως και λύπη, εξασφαλίζει όμως την καλύτερη ποιότητα τόσο του δικού σας όσο και του δικού του ύπνου. Σε περίπτωση ανησυχίας του πάσχοντος από νυχτερινές φοβίες, καθησυχάστε τον με ήρεμη και σταθερή φωνή ή βοηθήστε τον φαρμακευτικά ύστερά από συμβουλή του νευρολόγου.
• Το διαμέρισμα πρέπει να προσαρμοστεί στις νυχτερινές ανάγκες ενός ατόμου με άνοια. Πόρτες εξωτερικές ή μπαλκονιών πρέπει να είναι καλά κλειδωμένες, όπως επίσης πρέπει ο διάδρομος να είναι ελεύθερος από εμπόδια που μπορεί να προκαλέσουν την πτώση του. Σε περίπτωση που σηκώνεται το βράδυ για επίσκεψη στην τουαλέτα, πρέπει ο χώρος να περιλαμβάνει ελαφρύ φωτισμό (όπως π.χ. στο δωμάτιο ενός μωρού) και ευκολία πρόσβασης. Σημαντικό είναι η πόρτα της τουαλέτας να φέρει σχετική επιγραφή, έτσι ώστε να μη δυσκολευτεί να τη βρει ο πάσχων από μόνος του. Οι παραπάνω συμβουλές εξασφαλίζουν τη κατά το δυνατόν ανεξαρτησία του ατόμου τη νύχτα και την βελτίωση της ποιότητας του ύπνου σας.

Συνοψίζοντας, είναι σημαντική στην πορεία της νόσου η εκπαίδευση των συγγενών σε αποτελεσματικές μεθόδους φροντίδας των πασχόντων. Η ζωή με ένα άτομο που πάσχει από άνοια, απαιτεί σημαντικές σωματικές και ψυχικές δυνάμεις, αλλά και κανόνες.

Το αέναο ταξίδι της άνοιας στο παρελθόν και η επιστροφή του ατόμου στην «παιδική αθωότητα» προϋποθέτει άξιους συνοδοιπόρους. Ας αγκαλιάσουμε λοιπόν, τη σημερινή παγκόσμια ημέρα άνοιας, τους ανθρώπους που ξεχνούν...

* Αφιερωμένο στους ανθρώπους, που κρατούν καθημερινά καρτερικά το χέρι των ασθενών με άνοια. 

Σε περίπτωση ερωτημάτων γύρω από τη νόσο είναι δυνατή η επαφή με τον ιατρό στο email antonis.kerasnoudis@gmail.com