Αθλητική οδοντιατρική και πρόληψη τραυματισμών

Η Εθνική Αθλητική Ένωση εκτιμά ότι πάνω από 5 εκατομμύρια δόντια χάνονται ετησίως κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων στις Η.Π.Α. Ένα χτύπημα στη γνάθο ή στο πηγούνι μπορεί να προκαλέσει από ένα απλό οδοντικό κάταγμα μέχρι διάσειση ή τραυματισμό της κεφαλής και του αυχένα.

Το κόστος αποκατάστασης ενός χαμένου δοντιού μπορεί να φθάσει τα 2.000ευρώ, ενώ το κόστος μιας διάσεισης δεν μπορεί να μετρηθεί σε χρηματικές μονάδες.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, δημιουργείται η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός ιδιαίτερου τομέα της Γενικής Οδοντιατρικής, αυτού της Αθλητικής Οδοντιατρικής. Στόχος της είναι η θεραπεία και η πρόληψη των τραυματισμών του προσώπου και του στόματος από αθλητικές δραστηριότητες.

Προπονητές και ειδικοί οδοντίατροι συμφωνούν ότι οι προστατευτικοί νάρθηκες (mouthguards) αποτελούν βασικό εξοπλισμό για αθλητές όλων των ηλικιών.

Ιδιότητες προστατευτικού νάρθηκα :

• Παρέχει προστασία σε δόντια, χείλη, μάγουλα και γλώσσα από τυχόν τραυματισμούς κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων.
• Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία της Γενικής Οδοντιατρικής, ένας προστατευτικός νάρθηκας μπορεί να αποτελέσει προστατευτικό μέσο για σοβαρότερους τραυματισμούς όπως διάσειση, εγκεφαλική αιμορραγία, περιστατικά απώλειας της συνείδησης, κατάγματα των γνάθων και αυχενικούς τραυματισμούς, συμβάλλοντας στην αποφυγή καταστάσεων όπου η κάτω γνάθος ωθείται βίαια προς την άνω γνάθο.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της American Dental Association (ADA), οι προστατευτικοί νάρθηκες προλαμβάνουν περίπου 200.000 τραυματισμούς το χρόνο μόνο σε ποδοσφαιρικές δραστηριότητες στα γυμνάσια και τα κολλέγια της Αμερικής.

Οι αθλητές που δεν φορούν νάρθηκα διατρέχουν 7 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να υποστούν ένα σοβαρό τραυματισμό στην περιοχή του στόματος.

Σε αντιπαραβολή με τους εξατομικευμένους προστατευτικούς νάρθηκες του εμπορίου που κατασκευάζονται στο οδοντιατρείο, οι απλοί νάρθηκες του εμπορίου δεν είναι σχεδιασμένοι κατάλληλα για να παρέχουν επαρκή προστασία. Η διαφορά των δύο τύπων νάρθηκα έγκειται στο ότι οι οδοντιατρικοί νάρθηκες κατασκευάζονται έπειτα από λήψη αποτυπώματος και μέτρων του αθλητή ώστε να εφαρμόζουν ακριβώς στο στόμα του.

Αντίθετα, οι νάρθηκες του εμπορίου δεν έχουν σωστή εφαρμογή και δεν παρέχουν σωστή προστασία. Μάλιστα, είναι δυνατόν να δυσκολεύουν την αναπνοή, ενώ αν το άτομο που το φορά χάσει τις αισθήσεις του, υπάρχει κίνδυνος αυτός ο νάρθηκας να σφηνωθεί στο λαιμό με πιθανότητα να κλείσει τον αεραγωγό.

Ο πιο συνηθισμένος τύπος προκατασκευασμένου νάρθηκα εμπορίου τοποθετείται σε βραστό νερό και μετά πλάθεται από το άτομο που πρόκειται να το φορέσει σε μια προσπάθεια να του δώσει εφαρμογή. Αυτού του τύπου το υλικό όμως, είναι δυνατό να καταστραφεί έπειτα από ένα βίαιο δάγκωμα κατά τη διάρκεια ενός τραυματισμού.

Από την άλλη, ο οδοντιατρικός εξατομικευμένος νάρθηκας κατασκευάζεται από βινύλιο που του προσδίδει αντοχή αλλά και την απαραίτητη ελαστικότητα για την απορρόφηση κραδασμών. Είναι εντελώς άοσμος και υποαλλεργικός και απορροφά όλους τους κραδασμούς μειώνοντας δραματικά τον κίνδυνο διάσεισης.

Η ADA προτείνει τη χρήση νάρθηκα στα εξής αθλήματα: μπάσκετ, μποξ, σκι, σκέιτμπορντ, ποδόσφαιρο, ιστιοσανίδα, βόλεϊ, πόλο, θαλάσσιο σκι, άρση βαρών, πάλη, πολεμικές τέχνες, παιχνίδι με ρακέτες, handball.

Αντιμετώπιση έκτακτου περιστατικού πλήρους εκγόμφωσης δοντιού από τραυματισμό

Εάν κατά τη διάρκεια ενός βίαιου χτυπήματος κάποιο δόντι βγει τότε:

• Προσπαθήστε να το βρείτε και αποφύγετε να ακουμπήσετε τη ρίζα του
• μην το καθαρίσετε και μην το βάλετε κάτω από τρεχούμενο νερό
• τοποθετείστε το μέσα σε φυσιολογικό ορό, γάλα ή σάλιο
• το δόντι μπορεί να επανεμφυτευθεί αυτούσιο από τον γιατρό και μάλιστα, όσο συντομότερα γίνει η διαδικασία, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό επιτυχίας της.

Πηγές:
ADA, Εθνική Αθλητική Ένωση των Η.Π.Α, Παγκόσμια Οδοντιατρική Ομοσπονδία