Εφηβική κύφωση: Πώς εμφανίζεται και τι ασκήσεις χρειάζονται

Μία από τις συνηθέστερες παραμορφώσεις της σπονδυλικής στήλης στους εφήβους είναι η κύφωση. Η σπονδυλική στήλη παρουσιάζει κάποια φυσιολογικά κυρτώματα, την λόρδωση στον αυχένα, την κύφωση στον θώρακα και την λόρδωση στην μέση. Σύμφωνα με την Scoliosis Research Society (SRS), οι φυσιολογικές τιμές για την θωρακική κύφωση, μετρώντας την σε μία ακτινογραφία, είναι 20 – 45 μοίρες. Όταν η γωνία της κύφωσης ξεπερνάει τις 45 μοίρες, υπάρχει υπερκύφωση ή απλώς κύφωση όπως έχει επικρατήσει να ονομάζεται.

Στην Εφηβική Κύφωση παρατηρείται :

• Καμπούριασμα στην πλάτη
• Χαλαρή στάση, με τους ώμους προς τα μπροστά και σε έσω στροφή
• Πρόσθια προβολή του κεφαλιού
• Συχνά αυξημένη λόρδωση στην μέση

Εικ.1 Χαρακτηριστική κλινική εικόνα εφήβου με κύφωση

Η Εφηβική Κύφωση μπορεί να είναι λειτουργική ή τύπου Scheuermann. Η λειτουργική κύφωση προκαλείται λόγω κακής στάσης και μυϊκής αδυναμίας και δεν προκαλεί οστικές αλλαγές στους σπονδύλους. Η κύφωση τύπου Scheuermann, προκαλείται από δυσμορφία των θωρακικών σπονδύλων, κατά την οποία η πρόσθια επιφάνεια τους αναπτύσσεται λιγότερο από την οπίσθια, με συνέπεια να αποκτούν ένα σφηνοειδές σχήμα. Όταν συνυπάρχουν τρεις συνεχόμενοι σφηνοειδείς σπόνδυλοι και αλλοιώσεις στους σπονδύλους από τους όζους του Schmorl, τίθεται η διάγνωση της νόσου του Scheuermann. Το σφηνοειδές σχήμα των σπονδύλων οδηγεί σε αύξηση της θωρακικής κύφωσης. Επίσης, κλινικά η κύφωση τύπου Scheuermann εμφανίζει έντονη δυσκαμψία της σπονδυλικής στήλης και τον χαρακτηριστικό γωνιώδη ύβο κατά το τεστ επίκυψης, ενώ η λειτουργική κύφωση όχι.

Εικ. 2 Κύφωση τύπου Scheuermann με την απεικόνιση των σφηνοειδών σπονδύλων και των όζων του Schmorl

Είναι πολύ σημαντικό να γίνει διαχωρισμός της κύφωσης, ώστε να προταθεί η κατάλληλη θεραπεία. Η λειτουργική κύφωση αντιμετωπίζεται εύκολα μόνο με ένα κατάλληλο πρόγραμμα ασκήσεων, το οποίο σαν στόχο έχει την διάταση των μυών του θώρακα, την γενικότερη ενδυνάμωση, κυρίως των μυών της πλάτης και την βελτίωση της στάσης. Η αντιμετώπιση της κύφωσης τύπου Scheuermann, σύμφωνα με τις διεθνείς επιστημονικές κοινότητες SRS και SOSORT, απαιτεί την ταυτόχρονη εφαρμογή ενός κηδεμόνα και ενός ειδικού προγράμματος ασκήσεων για την κύφωση, όπως με τις μεθόδους Schroth και SEAS.

 Εικ. 3 Στην εικόνα Α έχουμε κύφωση τύπου Scheuermann, ενώ στην εικόνα Β λειτουργική κύφωση

Ο στόχος του κηδεμόνα είναι να αποφορτίσει την πρόσθια επιφάνεια των σπονδύλων, έτσι ώστε να δοθεί η δυνατότητα να αναπτυχθεί σωστά το οστό και να υπάρχει ένα φυσιολογικό σχήμα των σπονδύλων με το τέλος της οστικής ανάπτυξης του παιδιού. Οι ενδείξεις εφαρμογής του κηδεμόνα είναι μόνο σε παιδιά που δεν έχει ολοκληρωθεί η οστική ανάπτυξη και με κυφωτική γωνία 55 έως 80 μοίρες, με το ωράριο εφαρμογής του να ποικίλλει από 16 έως 22 ώρες την ημέρα.

Οι ειδικές ασκήσεις Schroth και SEAS διαφέρουν από την γενικότερη γυμναστική και διδάσκονται μόνο από πιστοποιημένους στις μεθόδους φυσικοθεραπευτές. Βασίζονται στην επιμήκυνση και αυτοδιόρθωση της σπονδυλικής στήλης, περιλαμβάνουν έναν ειδικό τρόπο αναπνοής, που βοηθάει την θωρακική έκπτυξη, ενώ στοχεύουν στην αντιμετώπιση της δυσκαμψίας, στην ενδυνάμωση των στηρικτικών μυών του κορμού σε θέση διόρθωσης και στην εκπαίδευση διατήρησης των διορθώσεων κατά τις καθημερινές δραστηριότητες του εφήβου.

Εικ.4 Ασκήσεις από τις μεθόδους SEAS και Schroth για την αντιμετώπιση της κύφωσης 

Πρόσφατη έρευνα του αρθρογράφου, που παρουσιάστηκε στο Ετήσιο Συνέδριο της SOSORT στην Πολωνία το 2015, έδειξε ότι 1 στα 4 παιδιά στην Ελλάδα που φορούσαν κηδεμόνα για κύφωση δεν είχαν ακτινολογικά και κλινικά ευρήματα Scheuermann και θα έπρεπε να είχαν αντιμετωπιστεί μόνο με ένα ειδικό πρόγραμμα ασκήσεων για την κύφωση. Η άσκοπη θεραπεία με κηδεμόνα (overtreatment) μπορεί να προκαλέσει σημαντικά κοινωνικά, ψυχολογικά και οικονομικά προβλήματα στο παιδί και θα πρέπει να αποφεύγεται, κάνοντας την σωστή διαφορική διάγνωση μεταξύ λειτουργικής κύφωσης και τύπου Scheuermann.