4. Σκολίωση: Κίνδυνοι και επιπλοκές της επέμβασης

Ο σημαντικότερος κίνδυνος είναι η παραπληγία. Είναι πολύ σπάνια επιπλοκή (2 στα 10.000 παιδιά: 0.02% βάση του SRS) και είναι αποτέλεσμα διεγχειρητικής διαταραχής του νωτιαίου μυελού, είτε από την παρενόχληση από κάποιο από τα υλικά αγκίστρωσης, είτε από πτώση της πίεσης και άρα της παροχής αίματος σ’αυτόν, είτε από την αλλαγή του σχήματος της σπονδυλικής στήλης και συνεπώς του νωτιαίου μυελού.

Για την πρόληψη τέτοιου συμβάματος, ο νωτιαίος μυελός παρακολουθείται καθόλη την επέμβαση. Με την τοποθέτηση ηλεκτροδίων στα άκρα και στο κεφάλι καταγράφεται και η αυτόματη δραστηριότητα των νεύρων (αυτόματο ηλεκτρομυογράφημα: spontaneous EMG_spEMG), αλλά και αν περνάει ηλεκτρικό ρεύμα από τα άκρα στο κεφάλι (σωματοαισθητικά προκλητά δυναμικά: somatosensory evoked potentials_SSEP’s) και από το κεφάλι στα άκρα (κινητικά προκλητά δυναμικά: transcranial motor evoked potentials_tcMEPs).

Επίσης είναι ακόμα σε χρήση το τεστ αφύπνισης, αν και η ηλεκτρική παρακολούθηση του νωτιαίου μυελού τείνει να αποδειχθεί ιδιαίτερα αξιόπιστη. Κατά το τεστ αφύπνισης (Stagnara test, από το όνομα του εμπνευστή), ο ασθενής ξυπνάει αφού ολοκληρωθεί η τοποθέτηση της ράβδου, χωρίς να πονάει ή να μπορεί να το θυμάται μετά το χειρουρείο, και του ζητείται να κουνήσει τα κάτω άκρα.

Αν κάποιο από τα δύο αυτά τεστ είναι παθολογικό, τότε ή χαλαρώνεται η διόρθωση, ή και αφαιρούνται τελείως τα υλικά σπονδυλοδεσίας, αν μετά την χαλάρωση των υλικών δεν επανέλθει η κίνηση στα κάτω άκρα.

Άλλος σημαντικός κίνδυνος είναι η μεγάλη απώλεια αίματος, που περιορίζεται με προσεκτική τεχνική, ώστε τελικά συνήθως να μη χρειάζεται μετάγγιση αίματος. Προληπτικά, είναι δυνατόν να χορηγήσει ο ασθενής προεγχειρητικά μια μονάδα αίματος (αυτόλογη μετάγγιση) είτε άμεσα πριν το χειρουργείο είτε ένα μήνα νωρίτερα ώστε να το αναπληρώσει στο μεταξύ ο οργανισμός.

Το αίμα αυτό χορηγείται με το πέρας του χειρουργείου. Επίσης, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και το σύστημα αυτομετάγγισης (cell saver), που ουσιαστικά ανακυκλώνει το αίμα που χάνεται κατά το χειρουργείο.

Μετά το χειρουργείο ο ασθενής μπορεί να κινητοποιηθεί όταν νιώσει άνετα από πλευράς πόνου και καταβολής, συνήθως την επόμενη του χειρουργείου μέρα. Η συνολική παραμονή στο νοσοκομείο είναι 4 με 7 ημέρες. Οι ασθενείς μπορούν να γυρίσουν στο σχολείο 2 με 4 εβδομάδες μετά το χειρουργείο

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι όσο πιο ακίνητη διατηρείται η σπονδυλική στήλη, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα για να επιτύχει η σπονδυλοδεσία, γι’ αυτό και μερικές φορές συνιστάται η χρήση κηδεμόνα μετά το χειρουργείο, όπως επίσης απαγορεύονται οι στροφές του κορμού, το σκύψιμο και η άρση βάρους.

Τα σπορ που συνεπάγονται φυσική επαφή, όπως ποδόσφαιρο ή μπάσκετ, επιτρέπονται μετά την παρέλευση εξαμήνου ή και χρόνου, όταν δηλαδή η ενσωμάτωση των μοσχευμάτων είναι πλήρης.

Η παρακολούθηση της πορείας της σπονδυλοδεσίας γίνεται με ακτινογραφίες ανά εξάμηνο και για ένα έως δύο χρόνια. Μετά την επιτυχή ενσωμάτωση του μοσχεύματος, καμία πλέον θεραπεία δεν χρειάζεται. Ειδικότερα η σπονδυλοδεσία της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης δεν επηρεάζει ιδιαίτερα την κίνηση του σώματος.

Τα υλικά σπονδυλοδεσίας δεν χρειάζεται παρά σε ελάχιστες περιπτώσεις να αφαιρεθούν. Το χειρουργείο της σκολίωσης (και γενικά η σκολίωση) δεν έχει σχέση και δεν επηρεάζει καθόλου τη φυσιολογική κύηση και τον τοκετό.

Πηγές:
1) AR Vaccaro, RR Betz, SM Zeidman. Principles and Practice of Spine Surgery. Mosby, Philadelphia, PA; 2003.
2) HN Herkwitz, SR Garfin. The Spine. Saunders, Philadelphia, PA; 1999.
3) Elias C. Papadopoulos, Oheneba Boachie-Adjei: Osteotomies and Vertebral Column resections for Complex Spinal Deformities. In: Spine Deformities; the Essentials. Ed: RF Heary, TJ Albert. Thieme, New York, NY; 2007.
4) RA Dickson; Spinal Deformity-Adolescent Idiopathic Scoliosis. Nonoperative treatment. Spine 1999: 24(24): 2601-06.