Πυρετικοί σπασμοί στα παιδιά: Ποια είναι τα συμπτώματα

Τι είναι οι πυρετικοί σπασμοί; Είναι μία συνηθισμένη κατάσταση;

Με τον όρο “σπασμοί” αναφερόμαστε στις ακούσιες, μη συνειδητές δηλαδή, συσπάσεις μυών του σώματος, οι οποίες συνοδεύονται συνήθως από διαταραχή ή και απώλεια της συνείδησης.

Στα παιδιά δεν είναι σπάνια η εμφάνιση σπασμών ως αποτέλεσμα κάποιου εκλυτικού παράγοντα και ο συχνότερος από αυτούς τους παράγοντες είναι ο πυρετός. Οι σπασμοί, λοιπόν, που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του πυρετού ονομάζονται πυρετικοί σπασμοί
Είναι ο συχνότερος τύπος σπασμών στα παιδιά.

Υπολογίζεται ότι 2 έως 5 στα 100 παιδιά θα εμφανίσουν πυρετικούς σπασμούς μέχρι την ηλικία των 6 χρόνων, που σημαίνει ότι είναι σχετικά σημαντική η πιθανότητα να το αντιμετωπίσουν κάποια στιγμή όλοι οι γονείς.

Πού οφείλονται και τι ρόλο παίζει η κληρονομική προδιάθεση;

Θεωρείται μια καλοήθης κατάσταση της παιδικής ηλικίας που οφείλεται στην ανωριμότητα του παιδικού εγκεφάλου σε ορισμένα παιδιά, να προσαρμοστούν στις μεταβολές της θερμοκρασίας που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του πυρετού.

Αυτό βέβαια, το λέει κάνεις με σιγουριά, εφ όσον έχει αποκλείσει άλλες παθολογικές αίτιες που προκαλούν σπασμούς με πυρετό, και τέτοιες είναι οι λοιμώξεις του κεντρικού νευρικού συστήματος όπως η μηνιγγίτιδα και η εγκεφαλίτιδα.
Για αυτό και επιβάλλεται στο πρώτο επεισόδιο σπασμών, το παιδί να νοσηλεύεται, για να διερευνηθεί η αιτία και να εκπαιδευτούν οι γονείς στην αντιμετώπιση πιθανού μελλοντικού επεισοδίου.

Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση πυρετικών σπασμών παίζει και η κληρονομική προδιάθεση. Αν ένα παιδί εμφανίσει πυρετικούς σπασμούς, η πιθανότητα να εμφανίσει και το αδελφάκι του είναι 10% και η πιθανότητα αυτή αυξάνει στο 50% εάν ένας από τους δύο γονείς είχε εμφανίσει πυρετικούς σπασμούς όταν ήταν παιδί.

Ποια είναι τα συμπτώματα των πυρετικών σπασμών;

Συμβαίνουν συνήθως στο πρώτο εικοσιτετράωρο του πυρετού και δεν συνδυάζονται απαραίτητα με πολύ υψηλό πυρετό. Πολλές φορές μάλιστα συμβαίνουν κατά την ξαφνική άνοδο του πυρετού και συγκεκριμένα πριν ακόμα οι γονείς συνειδητοποιήσουν ότι το παιδί τους έχει πυρετό (εισαγωγικοί σπασμοί).

Άλλες φορές πάλι έχουν συμβεί αρκετά πριν ακόμη ανεβάσει πυρετό και ο πυρετός έπεται του επεισοδίου.
Το παιδί μπορεί να παρουσιάσει ξαφνικά προσήλωση βλέμματος, να κοιτάζει δηλαδή στο άπειρο ή μπορεί να κάνει βολβοστροφή (οι γονείς απλά λένε ότι «γύρισαν τα μάτια του παιδιού») και δεν επικοινωνεί εκείνη τη στιγμή με το περιβάλλον του.

Το σώμα του μπορεί να είναι σκληρό, σφιγμένο, άκαμπτο ή να κάνει τινάγματα με τα χέρια και τα πόδια του, είτε εστιακά, δηλαδή μόνο μια πλευρά του σώματος με χέρια ή πόδια ή γενικευμένα και επαναλαμβανόμενα τινάγματα χεριών /ποδιών οπότε μιλάμε για γενικευμένους σπασμούς, όπως δηλαδή σε μια επιληπτική κρίση.

Αυτό μπορεί να διαρκέσει συνήθως από δευτερόλεπτα έως λίγα λεπτά και στο τέλος το σώμα του παιδιού χαλαρώνει απότομα. Ακολουθεί μια περίοδος που το παιδί είναι κάπως νωθρό και χαλαρό, υπναλέο, και αυτό θα διαρκέσει λίγη ώρα επίσης ώσπου τελικά το παιδί συνέρχεται εντελώς.
Προσοχή! δεν πρέπει να συγχέουμε τους πυρετικούς σπασμούς με το ρίγος (αίσθηση του παιδιού ότι κρυώνει και τρέμει) το οποίο δεν συνοδεύεται από διαταραχή ή απώλεια συνείδησης!

Πώς μπορούν να αντιμετωπίσουν τους σπασμούς οι γονείς;

Το πρώτο επεισόδιο πυρετικών σπασμών είναι μια ιδιαίτερα ‘’σοκαριστική’’ εμπειρία για τους γονείς ή τους παρόντες στο επεισόδιο. Για αυτό κρίνεται σκόπιμο, ειδικά εκεί που υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, να έχουν ενημερωθεί οι γονείς για το πιθανό ενδεχόμενο να εκδηλώσει το παιδί τους τέτοιο επεισόδιο.

Στην περίπτωση αυτή είναι καλό να γνωρίζει το περιβάλλον του παιδιού τι να κάνει. Συγκεκριμένα:
1.Τοποθετούμε το παιδί στο πάτωμα, μακριά από αιχμηρά ή σκληρά αντικείμενα ή το βάζουμε να κάτσει σε καθιστή θέση στηρίζοντάς το.
2. Στρίβουμε το κεφάλι του στο πλάι για να μην πνιγεί σε περίπτωση που κάνει εμετό, ο οποίος ακολουθεί συνήθως μετά το τέλος των σπασμών, γιατί ο ο κίνδυνος που υπάρχει είναι να κάνει εισρόφηση από τον εμετό, που θα οδηγήσει στον πνιγμό!
3. Κίνδυνος να καταπιεί την γλώσσα του δεν υπάρχει. Απαγορεύεται να βάζουμε το δάχτυλο ή άλλα αντικείμενα στο στόμα του παιδιού γιατί αυτό προκαλεί τραυματισμούς και οίδημα στη γλώσσα και υπάρχει και η περίπτωση να σπρώξουμε εμείς τη γλώσσα προς τα πίσω και να φράξουμε την είσοδο του αέρα στην τραχεία !
4. Καλούμε ασθενοφόρο ή μεταφέρουμε άμεσα το παιδί στο νοσοκομείο, ιδιαίτερα εάν πρόκειται για το πρώτο επεισόδιο.

Οι σπασμοί αφήνουν κάποια βλάβη στο παιδί;

Όχι δεν αφήνουν κάποια βλάβη. Είναι μια καλοήθης κατάσταση που υποχωρεί από μόνη της όσο το παιδί μεγαλώνει και ωριμάζει ο εγκέφαλός του. .

Τι θα πρέπει να προσέχουν οι γονείς σε επόμενα επεισόδια σπασμών; Υπάρχει πρόληψη για τους πυρετικούς σπασμούς και ποιος είναι και ο ρόλος των αντιπυρετικών;

Μετά το πρώτο επεισόδιο πυρετικών σπασμών, δίνονται οδηγίες στους γονείς να είναι πιο “εύκολοι” στο να χορηγούν στο παιδί τους αντιπυρετικά φάρμακα κατά τη διάρκεια ιώσεων. Αυτό δεν προλαμβάνει απαραίτητα τους πυρετικούς σπασμούς, καθώς αυτοί συχνά είναι η πρώτη ένδειξη ότι το παιδί είναι άρρωστο, συμβαίνουν δηλαδή πριν οι γονείς συνειδητοποιήσουν τον πυρετό!
Κατά τη έξοδο από το νοσοκομείο, συνήθως δίνεται στους γονείς ένα υπόθετο ή ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται σαν υπογλώσσιο το οποίο οι γονείς θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση επόμενου επεισοδίου.

Επειδή μέχρι την ηλικία των 6 ετών είναι πιθανό το παιδί να επαναλάβει επεισόδιο πυρετικών σπασμών (στην πλειονότητα των περιπτώσεων συμβαίνει σε παιδιά ηλικίας 9-20 μηνών), καλό είναι να είναι ενημερωμένο και εκπαιδευμένο και το περιβάλλον, εκτός των γονιών, που φροντίζει το παιδί (γιαγιά, νταντά), καθώς και ο βρεφονηπιακός σταθμός που φιλοξενεί το παιδί.
Τα φάρμακα που συστήνονται στους γονείς για την αντιμετώπιση των επεισοδίων μπορεί να έχουν παρενέργειες;
Όχι καθόλου. Πέρα από τα αντιπυρετικά, τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για να σταματήσουν τους σπασμούς είναι περιστασιακής χορήγησης, δηλαδή θα χρησιμοποιηθούν μια ή δυο φορές κατά τη διάρκεια του επεισοδίου, και συνολικά πολύ λίγες φορές στη διάρκεια των χρόνων, έως ότου το παιδί μεγαλώσει και υποχωρήσουν εντελώς τα επεισόδια.
Παρά πολλά παιδιά κάνουν μια δυο φορές στη ζωή τους σπασμούς και δεν τους επαναλαμβάνουν ποτέ ξανά .

Υπάρχει σύνδεση των σπασμών με την επιληψία;

Κυριαρχεί ένας μύθος, ή μάλλον φοβία στους γονείς, ότι οι πυρετικοί σπασμοί μπορεί να προμηνύουν την εμφάνιση επιληψίας στο μέλλον.

Η αλήθεια είναι ότι, τα παιδιά με πυρετικούς σπασμούς, όπως δείχνουν και οι μελέτες που έχουν γίνει, δεν έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν αργότερα άλλα είδη σπασμών ή και επιληψία σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας τους. Η πιθανότητα αυτή είναι λίγο μεγαλύτερη στις περιπτώσεις που οι πυρετικοί σπασμοί είναι σύνθετοι (επιλεγμένοι δηλαδή κατά τον τρόπο εκδήλωσης τους, την ένταση, τη διάρκεια ή την επαναληπτικότητά τους) ή υπάρχει οικογενειακό ιστορικό επιληψίας ή το παιδί έχει κάποιο άλλο νευρολογικό πρόβλημα.

Οι πυρετικοί σπασμοί είναι μια κατάσταση που μπορεί να προκύψει στον καθένα! Χρειάζεται ψυχραιμία, ενημέρωση και εκπαίδευση πάντα μέσα από ιατρική παρακολούθηση και επί της ουσίας είναι μια κατάσταση που όσο τρομακτική και αν μοιάζει όταν συμβαίνει, έχει άριστη πρόγνωση στο μέλλον!