Τι ρίχνει το ανοσοποιητικό σύστημα

Το δέρμα που προστατεύει τα ευαίσθητα εσωτερικά όργανα από τους εισβολείς, το ανώτερο αναπνευστικό σύστημα που φιλτράρει τον εισπνεόμενο αέρα και τα πεπτικά ένζυμα του στομάχου που καταστρέφουν τους εισβολείς που εισέρχονται στο σώμα μαζί με τα ωφέλιμα συστατικά των τροφών, αποτελούν πρώτες γραμμές άμυνας. 

Βασικές γραμμές άμυνας σε βαθύτερο επίπεδο είναι τα λευκά αιμοσφαίρια που κυκλοφορούν στο αίμα και επιτίθενται σε κάθε βλαπτικό αίτιο που έχει εισβάλει στο σώμα, τα μακροφάγα των ιστών, που είναι μόνιμα καθηλωμένα κύτταρα στους ιστούς, με ικανότητα φαγοκυττάρωσης, το συμπλήρωμα που είναι ένα σύστημα ανενεργών ενζύμων του αίματος, που όταν ενεργοποιείται καταστρέφει ποικιλία βλαπτικών παραγόντων.
Η σωστή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού έχει ζωτική σημασία για την επιβράδυνση της βιολογικής γήρανσης και την αποφυγή εμφάνισης ορισμένων νοσημάτων, όπως είναι οι αλλεργίες, τα καρκινώματα, τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι επικίνδυνες λοιμώξεις, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης.

Οποιοσδήποτε παράγοντας μειώνει την επάρκεια των μηχανισμών άμυνας του ανθρώπου, προκαλεί αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα. Βασικό σύμπτωμα της μειωμένης ικανότητας του ανοσοποιητικού συστήματος είναι η μειωμένη αντίσταση σε βλαπτικούς παράγοντες, το stress, τις τοξικές ουσίες, τις λοιμώξεις. Ανάλογα με το είδος της διαταραχής, προκαλούνται διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε περίπτωση. Τα πιο κοινά συμπτώματα είναι η εύκολη κόπωση και η επιρρέπεια σε λοιμώξεις. Διακρίνουμε φυσιολογικούς παράγοντες που προκαλούν καταστολή του ανοσοποιητικού, καθημερινές συνήθειες και νοσήματα.

Ο κυριότερος φυσιολογικός παράγοντας που προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού στον ενήλικο, είναι η ηλικία. Η καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος με την ηλικία οφείλεται σε πολλές ταυτόχρονες παθοφυσιολογικές διαταραχές όπως ελαττωμένα αντανακλαστικά του ανοσοποιητικού συστήματος λόγω φθοράς, αυξημένη τάση για παραγωγή αντισωμάτων που κατευθύνονται ενάντια στους ίδιους τους ιστούς του σώματος (αυτοαντισώματα), πτώση λεμφοκυττάρων και συμπληρώματος. Η χρονολογική ηλικία που συμβαίνει αυτό δεν ταυτίζεται πάντα με τη βιολογική ηλικία αλλά ποικίλει από άτομο σε άτομο.

Ο κυριότερος παράγοντας της καθημερινότητας που προκαλεί καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος είναι το κάπνισμα.

Ο άκαυστος καπνός περιέχει νικοτίνη, καρκινογόνες ουσίες και τοξίνες, με την καύση όμως οι βλαπτικές ουσίες σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες πολλαπλασιάζονται λόγω της εξαέρωσης, της πυρόλυσης της πυροσύνθεσης του καπνού και των άλλων χημικών προσθέτων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των διαφόρων ειδών τσιγάρου.

Μονοξείδιο του άνθρακα, τοξικές ερεθιστικές και αρωματικές ουσίες, καρκινογόνα, πίσσα, αλλοιώνουν την τοπική άμυνα του αναπνευστικού επιθηλίου, με αποτέλεσμα την μειωμένη ανοσολογική ικανότητα.

Άλλοι παράγοντες καθημερινότητας που προκαλούν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι το stress και η κακή φυσική κατάσταση λόγω καθιστικής ζωής ή κακής διατροφής. Η κατάχρηση αλκοόλ, η διατροφή αποκλειστικά ή κατά κύριο λόγο με τυποποιημένα γεύματα, η απουσία φρούτων και λαχανικών από το καθημερινό τραπέζι, είναι παράγοντες που εξασθενούν το ανοσοποιητικό σύστημα. Αντίθετα η μεσογειακή διατροφή που περιλαμβάνει καθημερινώς φρούτα, λαχανικά, σύνθετους υδατάνθρακες (π.χ. όσπρια, μαύρο ψωμί, δημητριακά ολικής άλεσης), extra παρθένο ελαιόλαδο, άπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα ασκεί ευεργετικές επιδράσεις στο ανοσοποιητικό σύστημα.

Ο κατάλογος των νοσημάτων που προκαλούν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα είναι μακρύς και οι παθοφυσιολογικοί μηχανισμοί διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε:

• Τις αναπνευτικές λοιμώξεις (συνήθως προκαλούν παροδική καταστολή)
• Τις αλλεργίες
• Την παχυσαρκία
• Την αναιμία
• Τα σύνδρομα υπερκόπωσης
• Τη στεφανιαία νόσο
• Τα ψυχιατρικά νοσήματα
• Τη σπληνεκτομή
• Νοσήματα με ελαττωματική παραγωγή αντισωμάτων (π.χ. λευχαιμία)
• Νοσήματα υπό κορτικοειδή
• Τους πάσχοντες από χρόνιες μεταβολικές νόσους
• Τους πάσχοντες από καρκινώματα
• Τους διαβητικούς
• Τους πάσχοντες από ορισμένα νευρολογικά νοσήματα
• Τους πάσχοντες από αιμοσφαιρινοπάθειες
• Την κίρρωση του ήπατος
• Τη χρόνια αναπνευστική πνευμονοπάθεια
• Τη νεφρική ανεπάρκεια
• Τη λοίμωξη από τον ιό του aids

Η σωστή παθολογική εξέταση έχει ζωτική σημασία σε κάθε περίπτωση σημαντικής αλλοίωσης της ανοσοποιητικής ικανότητας του σώματος. Ο εντοπισμός και η άριστη ρύθμιση τυχόν υποκείμενου παθολογικού νοσήματος ή παράγοντα είναι πολύ σημαντική. Σε αρκετές περιπτώσεις απαιτείται φαρμακευτική αγωγή σε συνδυασμό με εφαρμογή ειδικών διατροφικών προγραμμάτων και προγραμμάτων καθημερινότητας ανάλογα με το είδος της πάθησης. Η ενισχυτική εφαρμογή εμβολίων προς τόνωση του ανοσοποιητικού έχει εφαρμογή σε ορισμένες περιπτώσεις.