Όσα θέλετε να μάθετε για τον ψυχολόγο

Το επάγγελμα του Ψυχολόγου, στον ελληνικό χώρο είναι ακόμα ασαφές και προκαλεί πολλά ερωτηματικά στους ενδιαφερόμενους που φλερτάρουν με την ιδέα να επισκεφθούν τον συγκεκριμένο χώρο. 

Ποιες, λοιπόν, είναι οι δημοφιλέστερες απορίες, που εκφράζονται συνήθως προς τους Ψυχολόγους;

Για ποιο λόγο και πότε πρέπει να απευθυνόμαστε σε έναν Ψυχολόγο;

Οι λόγοι και ο κατάλληλος χρόνος είναι προσωπικό ζήτημα του καθενός. Γενικά όμως, όταν ταλαιπωριόμαστε χωρίς προοπτική αλλαγής και εξέλιξης και αισθανόμαστε μπλοκαρισμένοι τόσο, που έχουμε ξεπεράσει τα προσωπικά όρια αντοχών, τότε είναι η κατάλληλη στιγμή να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ψυχολόγου. Πολύ συχνά, οι άνθρωποι αφήνουμε τα πράγματα, μέχρι να φτάσει ο «κόμπος στο χτένι». Δεν χρειάζεται όμως να οδηγούμαστε πάντα σε επώδυνα αδιέξοδα, για να ζητήσουμε υποστήριξη από έναν επαγγελματία, που δεν έχει καμία συναισθηματική ανάμειξη με τα προβλήματα και τις δυσκολίες μας.

Έχει διαφορά ο Ψυχολόγος από τον Ψυχίατρο;

Πολλοί άνθρωποι μπερδεύουν τις δύο ειδικότητες, αν και υπάρχουν ξεκάθαρες και πυρηνικές διαφορές μεταξύ τους. Ο Ψυχίατρος έχει τελειώσει την Ιατρική και έχει λάβει ειδίκευση στον τομέα της ψυχιατρικής. Κάνει διαγνώσεις και είναι υπεύθυνος για τη φαρμακευτική θεραπεία, που πιθανότατα χρειάζεται ένας ασθενής του. Ο Ψυχολόγος έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στην ψυχολογία και στη συνέχεια λαμβάνει εξειδίκευση σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση. Οι Ψυχολόγοι δεν συνταγογραφούν, αλλά εν γένει πρέπει να βρίσκονται σε συνεργασία με τους Ψυχιάτρους, για όσους ασθενείς χρήζουν μίας ολοκληρωμένης θεραπείας.

Όταν πάει κάποιος σε Ψυχολόγο, πρέπει απαραιτήτως να έχει σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα ή κάποια ψυχική διαταραχή;

Όχι φυσικά. Στον Ψυχολόγο πάει κάποιος για την όποια ψυχική δυσκολία ή δυσλειτουργία αντιμετωπίζει στη ζωή του. Δεν είναι απαραίτητο αυτό να ισοδυναμεί με σοβαρό ψυχιατρικό πρόβλημα. Όλοι αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στην καθημερινότητα μας, που μερικές φορές βιώνονται ως ανυπέρβλητες, μας απορροφούν, μας εξασθενούν και χρειαζόμαστε έναν εξωτερικό παράγοντα να μας αποσαφηνίσει το πρόβλημα και να μας βοηθήσει να βρούμε τις διαδικασίες επίλυσής του. Επίσης, ίσως να διαθέτουμε κάποια στοιχεία στην προσωπικότητά μας, που θα χρειαζόμασταν να τα αναδιαμορφώσουμε, να τα λειάνουμε, να τα στρογγυλέψουμε, για να μπορούμε να λειτουργούμε πιο ευέλικτα και πιο αποτελεσματικά.

 Όταν πάει κάποιος σε Ψυχολόγο, κάνει τη λεγόμενη Ψυχοθεραπεία;

Αυτό εξαρτάται από τις σπουδές του κάθε Ψυχολόγου. Για να ασκήσει ο Ψυχολόγος Ψυχοθεραπεία στον πελάτη του, θα πρέπει να έχει παρακολουθήσει και να έχει λάβει εξειδίκευση σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση (ψυχανάλυση, συστημική, συμπεριφοριστική, γνωσιακή, ανθρωποκεντρική, κ.ο.κ.). Επίσης, το κατά πόσο ο ενδιαφερόμενος θα μπει σε ψυχοθεραπευτική διαδικασία εξαρτάται και από τη θέληση του ιδίου να γίνει μέρος αυτής. Εάν το επιθυμεί, θα πρέπει να μπει με δέσμευση και συνέπεια σε αυτή την προσπάθεια, όσο δύσκολη και χρονοβόρα και αν φαίνεται και είναι.

Τι κερδίζει κανείς κάνοντας Ψυχοθεραπεία; Πού βοηθά και με ποιον τρόπο;

Κάνοντας ψυχοθεραπεία, αρχικά κερδίζεις μία βαθύτερη επίγνωση του εαυτού σου και του προβλήματος που αντιμετωπίζεις. Δεν μένεις στην επιφάνεια προσπαθώντας να βρεις πρόσκαιρες λύσεις και να βάλεις την όποια δυσκολία «κάτω από τα χαλάκι», για να μην σε επιβαρύνει προς το παρόν. Η ατομική ή ομαδική ψυχοθεραπεία δίνει τη δυνατότητα στον άνθρωπο να αγγίξει βαθιές πτυχές του εαυτού του, να καταλάβει το παρόν με βάση την ιστορία του και τις προσωπικές του καταγράφες, να αποκωδικοποιήσει σκέψεις και συναισθήματα και να βρει πιο ευέλικτους και πιο αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης του εαυτού και των σχέσεων που αναπτύσσει. Μέσω του ψυχοθεραπευτή, ο οποίος καθρεφτίζει, αντανακλά και ενισχύει την αλλαγή, ο θεραπευόμενος φτιάχνει την αυτοεικόνα του, βελτιώνει την επικοινωνία και την συναλλαγή με τους υπόλοιπους ανθρώπους, επιλύει παρελθοντικά τραύματα και χαράζει νέα πορεία προς τα εμπρός.

Ποιες είναι οι αρχικές και πιο βασικές προϋποθέσεις για να πετύχει η Ψυχοθεραπεία;

Αρχικά, θα πρέπει να υπάρχει προσωπική θέληση από τον ενδιαφερόμενο να ξεκινήσει το ψυχοθεραπευτικό ταξίδι. Εάν δεν είναι δική του απόφαση ή η επίσκεψή του είναι προϊόν πίεσης και ενέχει αρκετή αμφιβολία, δεν θα διαρκέσει για πολύ και ο ενδιαφερόμενος θα φύγει από το γραφείο του ειδικού με θυμό και στενοχώρια. Επίσης, είναι καλό να υπάρχει δέσμευση και σταθερότητα σε αυτή την απόφαση. Τι σημαίνει αυτό; Τα ραντεβού θα πρέπει να τηρούνται με συνέπεια και στο χρόνο και στη συχνότητα (συνήθως διαρκούν μία ώρα και γίνονται σε εβδομαδιαία βάση). Τρίτον, η ψυχοθεραπεία ωφελεί να ξεκινά ορίζοντας με τον θεραπευτή από κοινού το λεγόμενο «θεραπευτικό συμβόλαιο». Έχοντας ξεδιπλώσει αρκετές πτυχές του εαυτού σου, καλείσαι να ορίσεις τον άξονα γύρω από τον οποίο θα επιδιώξεις τις απαιτούμενες αλλαγές σε εσένα. Τέλος, απαραίτητη είναι η εγκαθίδρυση μιας «θεραπευτικής συμμαχίας- σχέσης». Θεραπευτής και θεραπευόμενος εργάζονται για να πετύχουν ένα κοινό σκοπό. Ο θεραπευτής οφείλει να καλλιεργήσει ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας, για να αφεθεί ο θεραπευόμενος και αντίστοιχα ο τελευταίος να ανοίξει την ψυχή του, χωρίς να φοβάται και να ασθάνεται άνετα. Τέλος, μία επιτυχημένη ψυχοθεραπεία φαίνεται και από το κλείσιμό της. Όταν γίνεται απότομα και βίαια, χωρίς να το έχεις επικοινωνήσει πρώτα με τον θεραπευτή, δεν μπορεί να έχει κέρδος προς εσένα.

Πόσες συνεδρίες χρειάζεται κάποιος, για να ολοκληρώσει τη Θεραπεία του;

Αυτό εξαρτάται από τις ανάγκες του θεραπευόμενου, από τον ρυθμό που αντέχει και θέλει να δουλέψει τον εαυτό του και από το είδος της ψυχοθεραπείας. Υπάρχουν, δηλαδή, κάποιες προσεγγίσεις, που δεν πηγαίνουν βαθιά τον θεραπευόμενο, μένουν περισσότερο στο εδώ και το τώρα και αντιμετωπίζουν συμβουλευτικά τις δυσκολίες του ατόμου. Υπάρχουν, όμως, και εκείνες που δουλεύουν περισσότερο υπαρξιακά και βαθύτερα οδηγούν το άτομο να γνωρίσει καλύτερα τον εαυτό του συνδέοντας το σήμερα με το χθες. Η ολοκλήρωση της ψυχοθεραπείας είναι κάτι, που αποφασίζεται και ορίζεται από κοινού, από θεραπευόμενο και θεραπευτή. Το σίγουρο είναι, ότι δεν πρόκειται για ψυχοθεραπεία όταν πάμε σε έναν ψυχολόγο για ένα μήνα και φεύγουμε από εκεί πιστεύοντας ότι έχουμε βάλει τον εαυτό μας σε τάξη.

Αλλάζει τελικά ο άνθρωπος και η προσωπικότητα του με την ψυχοθεραπεία;

Υπάρχουν περιθώρια αλλαγών στον άνθρωπο μέσω αυτής της τεχνικής, αρκεί να το επιθυμεί. Αρχικά, να έχει τη θέληση να έρθει αντιμέτωπος με πτυχές του εαυτού του που πολύ πιθανόν να μην είναι αρεστές και χαρούμενες. Η αποδοχή του προβλήματος και η απόφαση για την επίλυσή του, που μπορεί να ξεβολεύει, να αποσταθεροποιεί, είναι η αρχή της θεραπείας. Η αλλαγή είναι κάτι που θέλει χρόνο, μεθοδικότητα, υπομονή και επιμονή. Όταν οι αλλαγές γίνονται πολύ γρήγορα, είναι και επίφοβες και επιφανειακές. Το κάνουμε για να το κάνουμε και δεν το γνωρίζουμε, ούτε το βιώνουμε εκ βαθέων. Για αυτό και η δυσλειτουργία με αυτόν τον τρόπο επανέρχεται συνέχεια και μας ταλαιπωρεί. Σίγουρα, ο άνθρωπος όσο μεγαλύτερος είναι, τόσο πιο άκαμπτος και δύσκολος είναι στην αλλαγή. Ακόμα και εκεί, όμως, υπάρχει η ελπίδα της μετακίνησης, ας είναι και μικρού φάσματος.

Τηρείται το απόρρητο των πληροφοριών που δίνονται στον Ψυχολόγο;

Είναι το Α και το Ω στη θεραπεία. Κατά την ψυχοθεραπεία δεν κάνουμε «κουτσομπολιό», ούτε περιπαίζουμε τον πόνο και την ιδιωτικότητα του θεραπευόμενου. Ο Ψυχολόγος οφείλει να σταθεί με απόλυτο σεβασμό και δέος στην προσωπική ιστορία του πελάτη του και να την προστατέψει από τον καθένα. Το απόρρητο σπάει μόνο, όταν υπάρχουν σαφείς ενδείξεις κακοποίησης ανηλίκων ή όταν κινδυνεύει η ζωή ενός ανθρώπου.

Μπορούμε να αλλάξουμε Ψυχολόγο, εάν δεν μας ικανοποιεί η συνεργασία μαζί του;

Για να κερδίσουμε πράγματα από την επίσκεψή μας σε έναν Ψυχολόγο, θα πρέπει να έχουμε εμπιστοσύνη στο πρόσωπό του και καλή θεραπευτική σχέση μαζί του. Και φυσικά θα πρέπει να αναζητήσουμε τη βοήθεια, που χρειαζόμαστε από άλλον ειδικό. Αλλά προσοχή: Δεν είναι αποτελεσματικό να αλλάζουμε σαν τα πουκάμισα τους Ψυχολόγους και αν αντιληφθούμε, ότι κανένας δεν μας ικανοποιεί, τότε ας προβληματιστούμε μήπως εμείς δεν είμαστε ακόμα έτοιμοι να ξεκινήσουμε μία τέτοιου είδους θεραπεία και αν εμείς είμαστε άκαμπτοι στο να ακούσουμε και να διερευνήσουμε τον εαυτό μας.