Παιδί και πίεση από συνομηλίκους: Τι πρέπει να γνωρίζετε

Τα παιδιά έχουν την ανάγκη να ταιριάζουν με τον περίγυρό τους. Είναι ένα στάδιο που ξεκινάει περίπου στα 12 και μπορεί να κρατήσει μέχρι και τα 21. Το παιδί θα αρχίσει να δέχεται συμβουλές από τους συνομηλίκους του, και όχι από τους γονείς του, για θέματα τόσο απλά όπως το τι ρούχα να φορέσουν, μέχρι και το πόσο σοβαρά να πάρουν το σχολείο. Οι γονείς μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο σε αυτή την διαδικασία, βοηθώντας το παιδί να μάθει να επιλέγει σωστά, άσχετα από την επιρροή που του ασκούν οι φίλοι του.

Συνήθως εστιάζουμε στα αρνητικά αποτελέσματα της πίεσης από συνομηλίκους, αλλά η ανάγκη των παιδιών να ταιριάξουν μπορεί να φέρει και καλά πράγματα, όπως φιλίες και αποδοχή, εποικοδομητική κριτική στις επιλογές τους, κοινωνικοποίηση και ευκαιρίες να δοκιμάσουν καινούρια πράγματα. Δυστυχώς, όμως, τα αρνητικά αποτελέσματα τείνουν να εμφανίζονται πιο συχνά. Μερικά από αυτά είναι

• το κάπνισμα
• το μη ασφαλές σεξ, χωρίς ενημέρωση
• κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών
• παραβατική συμπεριφορά

Τι είναι αυτό που κάνει τα παιδιά τόσο επιρρεπή στην πίεση των συνομηλίκων;

Στην ηλικία αυτή, τα παιδιά έχουν τεράστια ανάγκη να νιώθουν πως ανήκουν σε έναν κοινωνικό κύκλο, και να μοιάζουν περισσότερο με τα άλλα παιδιά που θαυμάζουν. Επιπλέον, δεν είναι σπάνιο να υπάρχουν αισθήματα ζήλειας απέναντι σε παιδιά που απολαμβάνουν περισσότερη δημοτικότητα. Το σίγουρο είναι πως κανένα παιδί δεν θέλει να νιώθει άβολα στον χώρο του σχολείου, και ο φόβος της απόρριψης μπορεί να τα οδηγήσει σε πράξεις που κανονικά δεν θα έκαναν. Επιπλέον, η προσωπικότητά τους ακόμα διαμορφώνεται.

Ποιος είναι ο ρόλος του γονέα;

Όσο φυσιολογικό κι αν είναι για κάθε έφηβο να θέλει να ταιριάζει με τους συνομηλίκους του, είναι εξίσου φυσιολογικό για τους γονείς να ανησυχήσουν. Ο γονέας πρέπει να θυμάται ότι αυτή η συμπεριφορά δεν σημαίνει πως το παιδί σας απορρίπτει – σημαίνει πως προσπαθεί να βρει μόνο την ταυτότητά του. Δεν έχει σημασία αν το παιδί σας είναι το πιο δημοφιλές στο σχολείο, ή αν έχει λίγους και καλούς φίλους: αυτού του είδους η πίεση ασκείται σε όλα τα παιδιά.

Ακόμα κι αν με τις πράξεις τους σας δείχνουν πως δεν επιθυμούν την βοήθειά σας, κατά βάθος την χρειάζονται, ώστε να κάνουν σωστές επιλογές. Είναι σημαντικό να τους μάθετε τα εξής:

• Την αξία του να λες “όχι”: Μιλήστε με τα παιδιά σας για το πόσο σημαντικό είναι να αρνούνται να κάνουν πράγματα που δεν θέλουν, άσχετα από το πόσο μπορεί να τους πειράξουν τα υπόλοιπα παιδιά.
• Να έχουν αυτοπεποίθηση: Σιγουρευτείτε ότι τα παιδιά σας ξέρουν πόσο περήφανοι είστε γι’ αυτά, και χαρείτε με τις επιτυχίες τους. Τα παιδιά που νιώθουν καλά για τον εαυτό τους δεν θα έχουν σε τόσο μεγάλο βαθμό την ανάγκη να υποκύψουν στην πίεση.
• Να διαλέγουν προσεκτικά τους φίλους τους: Ακόμα και τους online. Όταν υποψιάζονται πως κάποιο άτομο από τον κύκλο τους προσπαθεί να τους επηρεάσει αρνητικά, μάθετέ τους να απομακρύνονται ευγενικά.
• Να σας χρησιμοποιούν σαν δικαιολογία: Τα παιδιά σας πρέπει να ξέρουν ότι δεν έχετε πρόβλημα να σας χρησιμοποιήσουν σαν δικαιολογία, αν θέλουν να γλυτώσουν από κάτι που δεν θέλουν να κάνουν.

Επιπλέον, ως γονείς, οφείλετε…

• Να μείνετε ψύχραιμοι: αν το παιδί σας θέλει να κάνει κάτι που δεν εγκρίνετε, μην αντιδράσετε υπερβολικά. Προσπαθήστε πάντα να δείτε σφαιρικά την κατάσταση. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας αποφασίσει να βάψει τα μαλλιά του ένα περίεργο χρώμα, αλλά οι επιδόσεις του στο σχολείο δεν έχουν πέσει, και η συμπεριφορά του δεν έχει αλλάξει, δεν έχετε λόγο να το κατακρίνετε.
• Να είστε παρόντες στην ζωή του παιδιού: Παρ’ όλο που δεν θα σας το δείχνει, το παιδί σας εξακολουθεί να σας ακούει. Μιλήστε του, λοιπόν, για αυτά που το ενδιαφέρουν, για αυτά που έχει καταφέρει και για τους φίλους του. Δείξτε τους ότι ενδιαφέρεστε, αλλά πως περιμένετε να ακολουθούν ορισμένους κανόνες.

 Επιμέλεια: Θοδωρής Διάκος