Kαταστροφoλογία: Πώς να σταματήσετε να σκέφτεστε το χειρότερο σενάριο

H καταστροφoλογία είναι διαταραχή με σοβαρές συνέπειες για την ψυχική υγεία. Δεν μπορείτε να βρείτε έναν φίλο ή συγγενή στο τηλέφωνο και αμέσως υποθέτετε ότι κάτι του έχει συμβεί; Αυτό λέγεται καταστροφολογία ή αλλιώς «γνωστική διαστρέβλωση». Ένας καταστροφολόγος φτιάχνει το χειρότερο δυνατό σενάριο.

Από το να υποθέτετε ότι ο προϊστάμενός σας θα σας απολύσει όποτε σας καλεί στο γραφείο του, μέχρι να φοβάστε ότι κρυώσατε επειδή βήξατε μία φορά, όλα αυτά θεωρούνται καταστροφολογικά και σας επηρεάζουν αρνητικά σε μεγάλο βαθμό.

Τι είναι η καταστροφολογία;

Καταστροφολογία είναι όταν παίρνουμε μία συνηθισμένη πτυχή της καθημερινότητας και θεωρούμε ότι η κατάληξή της θα είναι το χειρότερο που μπορεί να συμβεί. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, αντί να θεωρείτε τους φόβους σας γελοίους, να μιλάτε για αυτούς και να κάνετε ακόμα πιο κακά σενάρια.

Η καταστροφολογία είναι μια γνωστική διαστρέβλωση που κάνει μια δυσάρεστη και ανεπιθύμητη κατάσταση χειρότερη από ό, τι στην πραγματικότητα είναι -ή θα έπρεπε να είναι.

Γιατί οι άνθρωποι καταστροφολογούν;

Μήπως οι φίλοι ή η οικογένειά σας λένε: «Δραματοποιείς την κατάσταση» ή «Μην δραματοποιείς τα πάντα»; Μπορεί να έχετε ιστορικό μελοδραματικής συμπεριφοράς ή να έχετε ζωηρή φαντασία, χαρακτηριστικά τα οποία είναι μαθηματικά βέβαιο ότι θα σας οδηγήσουν στην καταστροφολογία.

Καταστροφή και αντίληψη

Η καταστροφολογία μπορεί επίσης να γίνεται αυτόματα στο μυαλό σας, χωρίς να τη φιλτράρετε και με επαγωγική μέθοδο να καταλήγετε σε καταστροφικά σενάρια. Αυτή η συνήθεια μπορεί να περιοριστεί με την κατάλληλη θεραπεία. Μπορεί να έχετε κατάθλιψη ή άγχος και αυτό να πυροδοτεί τα καταστροφικά σας συμπεράσματα.

Αν είχατε χαρούμενη διάθεση, θα μπορούσατε να δείτε ένα νόμισμα σε ένα πεζοδρόμιο, να το σηκώσετε και να νιώσετε τυχερός και μετά να το δώσετε σε κάποιον που το χρειάζεται. Εάν  έχετε κατάθλιψη ή άγχος, μπορεί να αισθανθείτε ότι κάποιος σας δοκιμάζει για να δει αν είστε κλέφτης. Επιπλέον μπορεί να νιώσετε ότι σας κοιτούν, ενώ μαζεύετε το νόμισμα, και ότι σας κρίνουν.

Θυμηθείτε ότι δεν είναι οι συνθήκες της ζωές που καθορίζουν τον καταστροφικό παράγοντα, αλλά το πώς τις αντιλαμβανόμαστε.

Η καταστροφολογία θεωρείται απαισιοδοξία

Η απαισιοδοξία τείνει να είναι ένα γενικό μοτίβο σκέψης που μπορεί και πάλι να συνδεθεί με τον τύπο της προσωπικότητας. Ένας απαισιόδοξος, ενώ τείνει να προβλέπει ότι θα αποτύχει (Σίγουρα θα χάσω το λεωφορείο / αμφιβάλλω ότι θα πάρω αύξηση ), δεν δραματοποιεί την κατάσταση, αλλά δέχεται ψύχραιμα τη μοίρα του.

Ιδού ένα παράδειγμα για να καταλάβετε τη διαφορά μεταξύ απαισιοδοξίας και καταστροφολογίας:

• Απαισιόδοξος

Η βρύση μου δεν κλείνει, κλασικά. Θα πρέπει να καλέσω υδραυλικό. Πάλι άσχημα ξεκίνησε η μέρα.

• Καταστροφολόγος

Καταστροφή, η βρύση δεν κλείνει, το σπίτι θα πλημμυρίσει και ο υδραυλικός σίγουρα θα αργήσει!

Καταστροφολογία και άγχος

Όταν έχετε κατάθλιψη, θα έχετε την τάση να είστε αρνητικά προκατειλημμένος. Αυτό με τη σειρά του θα επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο βλέπετε και ερμηνεύετε τα γεγονότα. Και όταν έχετε κατάθλιψη, είναι πιο πιθανό η ερμηνεία των γεγονότων να αποτελεί το χειρότερο σενάριο.

Πώς θα ελαχιστοποιήσετε τη γνωστική σας διαστρέβλωση

Υπάρχουν μερικά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να διαχειριστείτε το πρότυπο σκέψης σας και να ελαχιστοποιήσετε το δράμα:

Προσπαθήστε να αναγνωρίσετε πότε καταστροφολογείτε. Αφορούν συγκεκριμένα γεγονότα / ανθρώπους / καταστάσεις; Σημειώστε το.

Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώρα ή ημέρα; Αν ναι, γράψτε το.

Προσδιορίστε τις συγκεκριμένες καταστροφολογικές  σας σκέψεις και γράψτε τις.

Υιοθετήστε ένα λεξιλόγιο πιο ρεαλιστικό: οι λέξεις ‘’φοβερό’’, ‘’τρομερό’’, ‘’καταστροφικό’’, αν χρησιμοποιούνται καθημερινά, μπορούν εύκολα να σας κάνουν να σκέφτεστε αρνητικά.

Ρωτήστε τον εαυτό σας αν μπορείτε να διακρίνετε τη διαφορά μεταξύ:

-Ταλαιπωρίας και φόβου

-Ενός δυσάρεστου γεγονότος και ενός πραγματικά απαίσιου γεγονός

-Ενός ανεπιθύμητου γεγονότος και ενός που μπορεί να σας αλλάξει τη ζωή προς το χειρότερο

Ο στόχος του θεραπευτή είναι να βοηθήσει να εκτιμάτε πιο ψύχραιμα της καταστάσεις. Ο στόχος σας είναι να δείτε την κατάσταση τόσο κακή όσο είναι -ούτε καλύτερη, ούτε χειρότερη.