Τι είναι ο Ρευματολόγος

Ο όρος Ρευματολογία προέρχεται από την ελληνική λέξη «ρεύμα» , το οποίο είναι παράγωγο του ρήματος «ρέω»  και δείχνει κίνηση προς μία κατεύθυνση. Μάλιστα, ο Έλληνας Ιατρός Ιπποκράτης, πρώτος χρησιμοποίησε τον όρο «Ρευματισμός» για τις παθήσεις των αρθρώσεων.

Ο Ρευματολόγος, είναι Ιατρός που ασχολείται με την μελέτη, τη διάγνωση και την αντιμετώπιση των Ρευματικών και Αυτοάνοσων παθήσεων.

Ρευματικές, είναι  οι ΜΗ τραυματικές, ΜΗ χειρουργικές  παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος. Προσβάλλονται δηλαδή αρθρώσεις, μύες, τένοντες και οστά. Οι παθήσεις αυτές  εκδηλώνονται με πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία- κυρίως τις πρωινές ώρες - απώλεια λειτουργικότητας και παραμόρφωση.

Το ανοσοποιητικό μας σύστημα, φυσιολογικά  αναγνωρίζει τους ξένους «εισβολείς» (πχ ιούς, βακτήρια) που εισέρχονται στον οργανισμό μας  και τους εξουδετερώνει. Στα αυτοάνοσα νοσήματα, το ανοσοποιητικό μας σύστημα λανθασμένα, επιτίθεται στον ίδιο μας τον οργανισμό, δημιουργώντας αυτό- αντισώματα. Σε αυτή την περίπτωση, δεν προσβάλλεται μόνο το μυοσκελετικό σύστημα, αλλά μπορεί να προσβληθούν και άλλα όργανα (πχ μάτια, δέρμα, καρδιά, πνεύμονες, νευρικό σύστημα κ.α.). Άρα, ο ασθενής μπορεί να έχει επιπλέον της αρθρίτιδας και άλλα συμπτώματα όπως καταβολή, απώλεια βάρους, πυρετό, ξηροστομία, ξηροφθαλμία, εξάνθημα κ.α.

Συνεπώς, ο Ρευματολόγος ασχολείται με περίπου 200 διαφορετικές παθήσεις

Πότε Πρέπει να επισκεφθώ Ρευματολόγο;

Σύμφωνα με το Αμερικάνικο Κολλέγιο Ρευματολογίας (2009) εάν  κάποιος παρουσιάσει  ένα από τα παρακάτω  συμπτώματα θα πρέπει να επισκεφθεί κάποιο Ρευματολόγο:

1.           Αρθραλγία (πόνος στις αρθρώσεις)

2.           Αρθρίτιδα (πόνος, πρήξιμο, θερμότητα, ερυθρότητα,  δυσκαμψία και περιορισμός στην κινητικότητα της άρθρωσης)

3.           Αρθρίτιδα που συνοδεύεται από φλεγμονή στα μάτια

4.           Αρθρίτιδα που συνοδεύεται από εξάνθημα στο δέρμα

5.           Αρθρίτιδα που συνοδεύεται από πόνο στη μέση

6.           ∆υσκαμψία στο σώμα ή στις αρθρώσεις

7.           Πόνους στον αυχένα, στο θώρακα, στη  μέση ή στη λεκάνη

8.           Πόνους στις αρθρώσεις που να είναι έντονοι ή να επιμένουν για διάστημα μερικών ημερών

9.           Πόνους στους μυς που να είναι έντονοι ή να επιμένουν για διάστημα μερικών ημερών

10.        Πόνους στα οστά που να είναι έντονοι ή να επιμένουν για διάστημα μερικών ημερών

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε  κάποιο Ρευματικό  νόσημα. 

Ποιοι προσβάλλονται από τα Ρευματικά και Αυτοάνοσα νοσήματα;

Υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση ότι τα «Ρευματικά νοσήματα» αφορούν κυρίως τους ηλικιωμένους. Αυτό είναι λάθος, καθώς λ.χ. οι Οροαρνητικές σπονδυλαρθρίτιδες, ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος κ.α αυτοάνοσες παθήσεις, προσβάλλουν κυρίως νεαρά άτομα, ακόμη και παιδιά.

Πού οφείλονται τα αυτοάνοσα νοσήματα;

Είναι πολυπαραγοντική η αιτιολογία των αυτοάνοσων νοσημάτων. Φαίνεται ότι στην αιτιοπαθογένεια αυτών των παθήσεων εμπλέκονται περιβαλλοντικοί, γενετικοί, ψυχολογικοί και ορμονολογικοί παράγοντες.

Στους περιβαλλοντικούς ενοχοποιούνται λοιμώξεις από ιούς και βακτήρια, το κάπνισμα, η υπεριώδης ακτινοβολία, χημικές ουσίες κ.α.

Στους γενετικούς παράγοντες, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει  το κληρονομικό ιστορικό, κυρίως  σε συγγενείς πρώτου βαθμού. 

Το γεγονός ότι ορμονολογικοί παράγοντες παίζουν ρόλο στην εκδήλωση αυτών των νοσημάτων εξηγεί και το γεγονός ότι εμφανίζονται με μεγαλύτερη συχνότητα σε γυναίκες. Μάλιστα, ο Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος εκδηλώνεται σε αναλογία Γυναίκες: Άνδρες έως και 9:1.

Τέλος, ψυχολογικοί παράγοντες φαίνεται να παίζουν σημαντικό ρόλο. Το έντονο στρες μπορεί να προκαλέσει εκδήλωση ή και έξαρση κάποιας νόσου.

Πώς γίνεται η διάγνωση των Ρευματικών και Αυτοάνοσων νοσημάτων

Για τη Διάγνωση αυτών των παθήσεων, απαραίτητη είναι η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού, για να διευκρινιστεί η διάρκεια και η ένταση της συμπτωματολογίας, εάν υπάρχουν άλλα συνοδά σημεία και συμπτώματα (όπως πχ πυρετός, απώλεια βάρους, κόπωση κ.α.).

Στη συνέχεια, η κλινική εξέταση παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς ο Ρευματολόγος,  μπορεί να εντοπίσει και άλλα παθολογικά σημεία στο σώμα του ασθενούς, όπως π.χ ένα εξάνθημα.

Συμπληρωματικά, ο Ιατρός μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος και απεικονιστικό έλεγχο (ακτινογραφίες, αξονική ή Μαγνητική τομογραφία), ενώ σε κάποιες περιπτώσεις σημαντική είναι και η παρακέντηση της πάσχουσας άρθρωσης. Όλα αυτά,  εξατομικεύονται για κάθε ασθενή, σύμφωνα με το ιστορικό του και την κλινική του εικόνα.

 Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν στις περισσότερες αυτοάνοσες παθήσεις παθογνωμονικές εξετάσεις, επομένως το  Ιστορικό και η Κλινική εξέταση, αποτελούν βασικά «εργαλεία» για τη διάγνωση.

Πώς αντιμετωπίζονται τα Ρευματικά και Αυτοάνοσα νοσήματα

Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν ραγδαίες εξελίξεις στην αντιμετώπιση των Ρευματικών και Αυτοάνοσων παθήσεων. Υπάρχουν νεότερες θεραπείες, οι οποίες έχουν ως στόχο την ανακούφιση του πόνου και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών, τη βελτίωση της λειτουργικότητας, την ύφεση της νόσου, την πρόληψη των παραμορφώσεων και της ακτινολογικής εξέλιξης.

Εκτός λοιπόν των κλασικών μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και της γνωστής σε όλους μας κορτιζόνης, υπάρχουν και τα συνθετικά και Βιολογικά νόσο-τροποποιητικά φάρμακα  (cDMARD’s, bDMARD’s). Όταν κάποιος λαμβάνει κάποια από αυτές τις θεραπείες, απαιτείται  τακτική Ρευματολογική και εργαστηριακή παρακολούθηση, τόσο για την εκτίμηση της ανταπόκρισης, όσο και για την αποφυγή ανεπιθύμητων ενεργειών.

Τέλος,  η αντιμετώπιση ενός ασθενούς με Ρευματολογικό νόσημα, παραμένει πολυδιάστατη και δε θα πρέπει να περιορίζεται μόνον στη φαρμακευτική αγωγή. Πρέπει να συνδυάζεται με άσκηση, Μεσογειακή διατροφή, Ψυχολογική  υποστήριξη και Φυσικοθεραπεία, ενώ κάποιες φορές απαιτείται  και χειρουργική/ορθοπεδική παρέμβαση.

Όλα αυτά, θα πρέπει να εξατομικεύονται, καθώς δεν είναι όλοι οι ασθενείς ίδιοι και πάντα σε συνεργασία Ιατρού- ασθενούς θα πρέπει να γίνεται η κατάλληλη θεραπευτική προσέγγιση.