'Εφηβοι και σχέσεις: Πώς θα μιλήσουμε για το σεξ

Της Μίνας Κάνταρου, Συμβούλου Ψυχικής Υγείας- Ψυχοθεραπεύτριας, ΜΑ., Εθελόντριας στο Ειδικό Κέντρο Εφηβικής Ιατρικής (Ε.Κ.Ε.Ι.) του Νοσοκομείου Παίδων “Η Αγία Σοφία”.

Η σεξουαλική αγωγή είναι ένα θέμα που κάποιοι γονείς δυσκολεύονται να συζητήσουν με τα παιδιά τους είτε από ντροπή, ταμπού είτε δεν γνωρίζουν πότε και πώς πρέπει να μιλήσουν. Ιδανικά, καλό είναι να ανοίγουμε το θέμα αυτό λίγο πριν την εφηβεία. Αρχικά όχι με πολλή λεπτομέρεια, καθώς πιο πολύ δίνουμε μια βασική ενημέρωση στο παιδί μας για να καταλάβει τι είναι το σεξ, πώς γίνεται και για ποιους λόγους το κάνουμε.

Στη συνέχεια, καθώς το παιδί βαδίζει προς την εφηβεία και οι πιθανότητες να πειραματιστεί σεξουαλικά όλο και αυξάνονται, είναι προτεραιότητα των γονιών να το ενημερώσουν για τους κινδύνους που κρύβουν οι σεξουαλικές σχέσεις. Θέλουμε να ξέρουν οι νέοι για τις υπάρχουσες μεθόδους αντισύλληψης και πώς χρησιμοποιούνται σωστά.

Πώς να φυλάγονται από μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη όσο και από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Να ξέρουν τι μπορούν να κάνουν αν συμβεί κάποιο ατύχημα με το προφυλακτικό ή πώς θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη ζητώντας βοήθεια από τους γονείς ή τον γιατρό τους χωρίς να φοβούνται.

Το χάπι της επόμενης ημέρας είναι μια λύση επείγουσας αντισύλληψης, αλλά δεν είναι μέθοδος αντισύλληψης! Από τη στιγμή που τα κορίτσια είναι πλέον σεξουαλικά ενεργά πρέπει να ξεκινήσουν να πηγαίνουν τακτικά στον γυναικολόγο και να κάνουν το τεστ Παπανικολάου μία φορά το χρόνο, όπως και να ελέγχονται (αγόρια και κορίτσια) για σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.

Ακόμη πιο σημαντικός όμως είναι ο τρόπος που θα μεταφέρουμε τις σημαντικές αυτές πληροφορίες, ειδικά αν θέλουμε να καταλάβει ο έφηβος αντί να αντιδράσει και να απορρίψει την προσπάθειά σας για ενημέρωση. Μην ξεχνάμε ότι πλέον οι έφηβοι γνωρίζουν πολλά από τα ΜΜΕ, το διαδίκτυο, τους φίλους, κλπ, αλλά αυτό δεν αρκεί, καθότι η ενημέρωση αυτή δεν είναι απαραίτητη, ολοκληρωμένη ή σωστή.

Πώς μιλάμε στο παιδί

• Δεν παραλείπουμε καμία πληροφορία! Τα λέμε όλα χωρίς υπερβολή, εκφοβισμό ή/ και ταμπού. Δεν παρουσιάζουμε το σεξ ως κάτι ανήθικο, βρόμικο και κακό. Αυτό μπορεί να δημιουργήσει σοβαρά ψυχολογικά τραύματα στις σεξουαλικές σχέσεις αργότερα. Αντιθέτως, εξηγούμε ότι όταν γίνεται σωστά είναι μια πολύ όμορφη πράξη και εμπειρία.
• Κάντε διάλογο και όχι μονόλογο! Χρειάζεται να ακούμε τα παιδιά και να τα αφήνουμε ελευθέρα να εκφραστούν. Αλλιώς, θα νιώσουν άβολα και δεν θα σας πουν αν έχουν απορίες ή κενά πάνω στο θέμα. Θα μείνουν άλυτα τα θέματα και μπορεί να τα μάθουν λανθασμένα από άλλες πηγές.
• Δείξτε ψύχραιμοι, άνετοι και θερμοί. Δεν θέλουμε ρόλο εξουσίας αλλά ανθρώπινο, στοργικό ύφος που ενθαρρύνει τη συμμετοχή και των δυο στη συζήτηση.
• Μην τρομάξετε και μην δείξετε θυμό αν σας εξομολογηθεί το παιδί σας ότι έχει έρθει σε ερωτική επαφή. Είναι η πιο σημαντική στιγμή που είτε δημιουργείται σχέση εμπιστοσύνης αρά πιο σωστή καθοδήγηση, είτε γίνεται ένα κομμάτι που θα έχετε απορία και το παιδί μπορεί να αρνείται να σας ανοιχτεί μελλοντικά.
• Κλείνοντας το θέμα σας, είναι σημαντικό να ξέρει ότι θα είστε πάντα δίπλα του χωρίς ποτέ να το κατακρίνετε για ότι κάνει. Καλύτερα να έρθει να σας μιλήσει ανοιχτό, έτσι ώστε να το βοηθήσετε όπως πρέπει, το συντομότερο.

Τέτοιες στιγμές, όταν ο χειρισμός τους γίνεται ήρεμα και όσο πιο σωστά γίνεται, είναι ευκαιρία να δημιουργηθεί μια πιο αυθεντική σχέση μεταξύ παιδιού και γονιού. Αναφερόμαστε σε μια σχέση ειλικρίνειας και όχι φόβου. Στόχος είναι να προφυλάξουμε τον έφηβο από επικίνδυνες καταστάσεις, να είναι ενήμερος και να νιώθει πως έχει τους γονείς του δίπλα του για οτιδήποτε χρειαστεί άφοβα! Οι γονείς μπορούν όποτε νιώσουν ότι το χρειάζονται να ενημερωθούν από έναν ειδικό για το πώς και τι να πουν σε περίπτωση που δεν είναι πολύ σίγουροι.