Σεξ στις διακοπές

Του δρ. Θάνου Ασκητή*

Η σεξουαλική υγεία αποτελεί το βασικό προνόμιο της σεξουαλικής επιλογής και αυτονομίας ενός ανθρώπου που θέλει να απολαμβάνει, αλλά και που πρέπει να γνωρίζει, για να προλαβαίνει όλα αυτά που μπορεί να απειλήσουν τη ζωή του. Τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, απειλούν όλες τις ηλικίες και δεν συγχωρούν αυτούς που λένε ‘δεν πειράζει θα χρησιμοποιήσω το προφυλακτικό την επόμενη φορά’!

Τα πιο χαρακτηριστικά και κοινά σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα είναι τα οξυτενή κονδυλώματα, το A.I.D.S., οι ηπατίτιδες Β και C, τα χλαμύδια, ο έρπις, η βλεννόρροια.

Οξυτενή κονδυλώματα

Το κύριο σύμπτωμα της νόσου των κονδυλωμάτων είναι η εμφάνιση χαρακτηριστικών διογκώσεων στα γεννητικά όργανα, στην ουρήθρα, στον πρωκτό και η μετάδοση γίνεται με τη σεξουαλική επαφή. Μεγάλη προσοχή θέλει η νόσος αυτή κυρίως στις γυναίκες, γιατί ορισμένοι από αυτούς τους ιούς συνδέονται με την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η διάγνωση γίνεται με εξέταση δείγματος από την βλάβη, ενώ η θεραπεία περιλαμβάνει τοπικές φαρμακευτικές αγωγές, χειρουργικές τεχνικές, κρυοπηξία. Το προφυλακτικό προσφέρει μερική προφύλαξη, γιατί είναι δυνατή η μετάδοση από περιοχές που δεν καλύπτονται από το προφυλακτικό.

AIDS

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για το 2006, ο αριθμός των ατόμων που ζουν με HIV/AIDS διεθνώς ανέρχεται σε 39.500.000. Δηλώθηκαν 4.300.000 περίπου νέες μολύνσεις και 2.900.000 θάνατοι από ασθένειες που σχετίζονται με το AIDS.

Από τα επιδημιολογικά στοιχεία του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ), ο συνολικός αριθμός των ατόμων με HIV/AIDS, που δηλώθηκαν στην Ελλάδα, μέχρι και το τέλος του 2005 ανέρχεται σε 7.718. Από αυτούς, το 79,9% (6.166) είναι άνδρες, το 19,5% (1.503) γυναίκες, ενώ για ένα μικρό ποσοστό το φύλο δεν δηλώθηκε.

Στην Ελλάδα, η μεγαλύτερη συχνότητα των νέων φορέων του ιού παρατηρείται στους άνδρες ηλικίας 30 - 40 ετών και στις γυναίκες 25 - 29 ετών. Η συντριπτική πλειονότητα είναι άντρες, στους οποίους ο ιός μεταδόθηκε μέσω ετεροφυλικής είτε και ομοφυλοφιλικής επαφής. (Στοιχεία ΚΕΕΛΠΝΟ 2007).

Προκαλείται από τον ιό του AIDS (HIV), ο οποίος παραμένει στον οργανισμό για ολόκληρη την ζωή. Είναι δυνατόν να μην υπάρχουν συμπτώματα για πολλά χρόνια από την μετάδοσή του. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 2.000 ή και περισσότερα άτομα που έχουν μολυνθεί από τον ιό και δεν το γνωρίζουν. Με την έγκαιρη διαγνωστική εξέταση, κάνοντας το ειδικό τεστ για τον HIV, τα άτομα με HIV λοίμωξη παραμένουν σε κατάσταση φορέα και χωρίς να νοσούν μπορούν να ζήσουν για πολλά χρόνια.

Τα συμπτώματα, τα οποία χαρακτηρίζονται από εύκολες λοιμώξεις διαφόρων μορφών, περιλαμβάνουν απώλεια βάρους, εύκολη κόπωση, ανορεξία, πυρετό, νυκτερινή εφίδρωση, στοματικές μυκητιάσεις, κολπικές μυκητιάσεις, δερματικά εξογκώματα.

Η μετάδοση γίνεται κυρίως μέσω του αίματος. Συνήθως, γίνεται μετά από σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη, χρήση μολυσμένων βελόνων από χρήστες ναρκωτικών ουσιών, τοκετό, θηλασμό. Το AIDS αποτελεί μία χρόνια νόσο, για την οποία κρίνεται απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπευτική και φαρμακευτική αντιμετώπιση.

Οι σύγχρονες θεραπείες δεν προσφέρουν ίαση από την HIV λοίμωξη, αλλά καλύτερη ποιότητα ζωής σε επίπεδο διαβίωσης και σωματικής υγείας. Η χρήση του προφυλακτικού αποτελεί την καλύτερη προστασία από τον ιό.

Θετικό το τεστ...

Παρόλο που ο HIV είναι μία πολύ σοβαρή λοίμωξη, σήμερα πολλοί άνθρωποι με HIV/AIDS ζουν περισσότερο, με καλύτερη σωματική και ψυχική υγεία και καλύτερη ποιότητα ζωής, γεγονός που οφείλεται σε νέες και αποτελεσματικές θεραπείες.

Μερικά σημεία που είναι χρήσιμο να προσέχουν οι άνθρωποι που ζουν με HIV/AIDS:

• Επιλογή γιατρού εξειδικευμένου στην HIV λοίμωξη.
• Να ακολουθούνται οι οδηγίες του γιατρού, να τηρούνται οι απαραίτητες επισκέψεις και ιατρικές εξετάσεις, καθώς και σε περίπτωση φαρμακευτικής αγωγής, αυτή να λαμβάνεται σύμφωνα με τις θεραπευτικές οδηγίες. Είναι σημαντική η πλήρης λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, γιατί στην αντίθετη περίπτωση, ο ιός δεν καταπολεμάται αποτελεσματικά.
• Να γίνονται τα απαραίτητα εμβόλια για την πρόληψη λοιμώξεων, όπως η πνευμονία και η γρίπη, σύμφωνα με τις συμβουλές του γιατρού.
• Καλή και ισορροπημένη διατροφή. Αυτό συμβάλλει στη βελτίωση και διατήρηση μίας καλής σωματικής κατάστασης και υγείας και βοηθάει στην αυτοπροστασία του οργανισμού.
• Η άθληση, η επαρκής ξεκούραση, όπως και η διακοπή του καπνίσματος, του αλκοόλ ή/και άλλων ουσιών αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την βελτίωση της ποιότητας ζωής.
• Ασφαλείς σεξουαλικές επαφές (απαραίτητη χρήση προφυλακτικού) για να προστατεύσει άλλα άτομα από την πιθανότητα μετάδοσης του ιού, αλλά και τον εαυτό του από ενδεχόμενη επιμόλυνση.
• Πολλές φορές, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να απευθυνθεί κανείς σε ειδικό ψυχικής υγείας για παροχή συμβουλευτικής, ψυχολογικής στήριξης ή/και ψυχοθεραπευτικής παρέμβασης για την καλύτερη προσαρμογή του στις νέες συνθήκες ζωής, καθώς και για την αντιμετώπιση ενδεχόμενων δυσκολιών που μπορεί να προκύψουν.

Tο HIV/AIDS αποτελεί αναμφίβολα μία ασθένεια με αρνητικές ιατρικές και ψυχολογικές προεκτάσεις. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο για την προσωπική εξέλιξη ενός ανθρώπου σε όλους τους τομείς της ζωής του.

Τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα και η πρόοδος που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια έχουν δώσει αισιόδοξα μηνύματα και σε ότι αφορά την ποιότητα ζωής των οροθετικών ατόμων, αλλά και σε ότι αφορά τις ψυχολογικές και συναισθηματικές παραμέτρους και επιπτώσεις της HIV λοίμωξης.

Τα άτομα που έχουν μολυνθεί δεν στερούνται της σεξουαλικής τους ζωής, με απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν ασφαλείς σεξουαλικές επαφές με χρήση προφυλακτικού, για να προστατεύσουν άλλα άτομα από την πιθανότητα μετάδοσης του ιού, αλλά και τον εαυτό τους από ενδεχόμενη επιμόλυνση.

Πολλοί άνθρωποι που ζουν με το HIV/AIDS, περνώντας από μία διαδικασία παραδοχής και αποδοχής της ασθένειάς τους, επανεκτιμούν και δίνουν ένα νέο νόημα στη ζωή τους, επαναπροσδιορίζουν τις αξίες, τους στόχους και τις προσδοκίες τους, καθώς και τις φιλικές, ερωτικές και κοινωνικές τους σχέσεις και επαφές.

Ηπατίτιδα Β και C

Προκαλούνται από ιούς, οι οποίοι είναι δυνατόν μετά την οξεία φάση να παραμείνουν στον οργανισμό. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, η πάθηση να περάσει σε μία χρόνια φάση, που είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη με σοβαρές βλάβες στο ήπαρ (κίρρωση, καρκίνος), οι οποίες μπορεί να οδηγήσουν ακόμα και στο θάνατο. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 200.000 - 300.000 άτομα με χρόνια ηπατίτιδα Β.

Η οξεία φάση πολλές φορές είναι χωρίς συμπτώματα, με αποτέλεσμα ο ασθενής να μην καταλάβει ότι νόσησε, οπότε και να μην λάβει μέτρα για την πρόληψη της μετάδοσης της.

Σαν συμπτώματα μπορούμε να αναφέρουμε το αίσθημα κόπωσης ,τον πονοκέφαλο , τον ήπιο πυρετό , τις αρθραλγίες και τις μυαλγίες και την ανορεξία. Η μετάδοση γίνεται με την σεξουαλική επαφή, με τη χρήση μολυσμένων βελόνων, από τυχαία τρυπήματα με μολυσμένα εργαλεία σε άτομα απασχολούμενα στον χώρο της υγείας.

Η ηπατίτιδα Β είναι πολύ πιο μολυσματική από την ηπατίτιδα C , για την ηπατίτιδα B, όμως, υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο το οποίο δεν υπάρχει για την ηπατίτιδα C. Η διάγνωση γίνεται με ειδικές εξετάσεις αίματος , ενώ τα προφυλακτικά προσφέρουν σημαντική προστασία από την μετάδοση δια μέσου της σεξουαλικής επαφής.

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης είναι αδιαμφισβήτητη, καθώς περιορίζει τη μετάδοση, αλλά και προλαμβάνει από πολύ σοβαρές επιπλοκές της νόσου, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και στο θάνατο.

• Προστατέψτε υπεύθυνα τον εαυτό σας, αλλά και το σύντροφό σας, ζητώντας τη χρήση προφυλακτικού σε κάθε σεξουαλική επαφή. Η δική σας υγεία είναι πρωταρχικά προσωπικό σας μέλημα.
• Η διεκδίκηση του προφυλακτικού στη σχέση δεν προφυλάσσει μόνο την υγεία μας, αλλά διαμορφώνει και ένα κλίμα ειλικρίνειας, αλληλοσεβασμού και αμοιβαίας φροντίδας ανάμεσα στους συντρόφους.
• Η ασφαλής σεξουαλική επαφή προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, καθώς και από την ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.

* Νευρολόγος - ψυχίατρος, διδάκτωρ Ψυχιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας