Στυτική δυσλειτουργία: ένα συχνό πρόβλημα με αξιόπιστες λύσεις

Κωνσταντίνος Ρόκκας, Χειρούργος Ουρολόγος Ανδρολόγος, Διευθυντής Ουρολογικού – Ανδρολογικού Τμήματος, Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας


H σεξουαλική λειτουργιά και οι διαταραχές της

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ανάμεσα στα δικαιώματα του κάθε ατόμου περιλαμβάνεται και το δικαίωμα στη σεξουαλική υγεία, στην ευχαρίστηση και τον έλεγχο της σεξουαλικής και αναπαραγωγικής μας συμπεριφοράς. Κατά συνέπεια, αποτελεί δικαίωμα του κάθε ανθρώπου με σεξουαλικό πρόβλημα να λάβει την κατάλληλη ιατρική βοήθεια.

Η ανδρική σεξουαλική λειτουργία αποτελείται από τις ακόλουθες φάσεις: Επιθυμία, Διέγερση, Οργασμό και Εκσπερμάτιση. Η εναρμόνιση των παραπάνω φάσεων οδηγεί στη σεξουαλική ικανοποίηση και αποτελεί έκφραση της σεξουαλικής υγείας.

Οι διαταραχές της ανδρικής σεξουαλικότητας περιλαμβάνουν διαταραχές της Επιθυμίας (μειωμένη ή έλλειψη επιθυμίας, σεξουαλική αποστροφή), διαταραχές της Διέγερσης (στυτική δυσλειτουργία, παρατεταμένη στύση, ανωμαλίες της μορφής του πέους), διαταραχές του Οργασμού (ανοργασμία, καθυστερημένος οργασμός), διαταραχές της Εκσπερμάτισης (πρόωρη εκσπερμάτιση, καθυστερημένη εκσπερμάτιση, έλλειψη εκσπερμάτισης και παλίνδρομη εκσπερμάτιση) και διαταραχές της Αισθητικότητας (υπό και υπέρ αισθητικότητα και πόνος).

Η στυτική δυσλειτουργία είναι η πιο συχνή διαταραχή στον ανδρικό πληθυσμό και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής πολλών ανδρών και τη σχέση πολλών ζευγαριών. Ως στυτική δυσλειτουργία ορίζεται η μόνιμη ή παροδική ανικανότητα για επίτευξη ή/και διατήρηση στύσης ικανής για την εκτέλεση της σεξουαλικής πράξης.

Είναι ένα πρόβλημα αρκετά κοινό και σύμφωνα με μία σημαντική μελέτη η οποία έγινε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1990, το 52% των ανδρών ηλικίας 40-70 ετών παρουσίαζε από ελαφριά έως βαριά στυτική δυσλειτουργία.

Επίσης πρέπει να αναφέρουμε ότι ο αριθμός των κρουσμάτων παγκοσμίως αυξάνει και ότι σύμφωνα με τις προβλέψεις τα περιστατικά αυτά από 155.000.000 παγκοσμίως το 1995, θα φτάσουν τα 322.000.000 το έτος 2025. Ένας από τους κύριους λόγους της αύξησης αυτής είναι η σημαντική αύξηση του μέσου όρου ζωής που αποτελεί και κύριο προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση στυτικών διαταραχών.

Όπως βλέπουμε και από τον ορισμό της στυτικής δυσλειτουργίας, σημαντικό ρόλο παίζει και η ικανότητα να αποκτήσει ο άνδρας αρκετά σκληρή στύση για να έχει ικανοποιητική σεξουαλική επαφή.

Στην εποχή μας, η σκληρότητα της στύσης αξιολογείται με ειδικές εξετάσεις και ταξινομείται σε τέσσερεις βαθμούς, αρχίζοντας από τον βαθμό 1 που χαρακτηρίζεται από πέος διογκωμένο αλλά όχι σκληρό, περνώντας στο βαθμό 2 με πέος σκληρό αλλά όχι αρκετά σκληρό για διείσδυση, το βαθμό 3 με πέος ικανοποιητικά σκληρό αλλά όχι άκαμπτο και φτάνοντας τον βαθμό 4 όπου το πέος είναι τελείως σκληρό και άκαμπτο.

Ο πρώτος βαθμός χαρακτηρίζει την σοβαρού βαθμού στυτική διαταραχή, ενώ ο βαθμός 4 τη φυσιολογική λειτουργία.

Οι σύγχρονες θεραπείες έχουν και σκοπό να αυξήσουν τη σκληρότητα της στύσης, φτάνοντας στην τέταρτη βαθμίδα σε ποσοστό περίπου το 80% των ασθενών. Θα πρέπει βέβαια ένα στυτικό πρόβλημα να αξιολογηθεί σφαιρικά και να λάβουμε υπόψη και τον ασθενή, τη σύντροφο του και την συνολική σχέση μεταξύ τους.

Σημαντικές μελέτες έχουν δείξει ότι η επίλυση ενός στυτικού προβλήματος συμβάλλει σημαντικά στη βελτίωση του επιπέδου του άγχους που πιθανόν να αισθάνεται ένας άνδρας με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται σημαντικά ψυχοκοινωνικά οφέλη όπως βελτίωση της αυτοπεποίθησης, της αυτοεκτίμησης, της σεξουαλικής σχέσης και της συνολικής σχέσης με την σύντροφο του.

Όλα αυτά βέβαια οδηγούν σε σημαντική αύξηση της ικανοποίησης που κανείς αντλεί από την σεξουαλική επαφή.

Πράγματι, μελέτες έχουν δείξει ότι μετάβαση στον βαθμό 3 και 4 σκληρότητας αυξάνουν τόσο την αυτοπεποίθηση, την αυτοεκτίμηση καθώς και την ικανοποίηση από την επαφή. Και αυτό δεν αφορά μόνο τους άνδρες αλλά και τις συντρόφους τους που δείχνουν ικανοποιημένες σε βαθμό σημαντικό (πάνω από 90%) με τα αποτελέσματα της θεραπείας.

Tα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας

Τα αίτια τις στυτικής δυσλειτουργίας μπορούν να ταξινομηθούν σε οργανικά, ψυχογενή και μεικτά. Ψυχογενή αίτια, τα οποία και υπερτερούν στις μικρότερες ηλικίες, οφείλονται σε πολύ συχνές στην εποχή μας καταστάσεις όπως η κατάθλιψη, το stress, το άγχος της πρώτης φοράς σε νέα άτομα, οι αυξημένες προσδοκίες για το σεξουαλικό μας ρόλο, το άγχος επίδοσης.

Η ίδια η καθημερινή ζωή, μας καθηλώνει μέσα από το ‘πρέπει’ και τη συνεχή διεκδίκηση ενός ρόλου που επάνω στο σεξ θα βγάλει υπερένταση, εκνευρισμό και δεν μας αφήνει να χαλαρώσουμε και να χαρούμε τη σεξουαλική επαφή. Ο αγχώδης και βιαστικός άνδρας κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να χάσει χωρίς λόγο και αιτία τη στύση του.

Όταν το μυαλό του είναι γεμάτο από χιλιάδες σκέψεις μέσα στο ερωτικό παιχνίδι, η ερωτική του διάθεση αδειάζει, μένοντας μηχανικά κάτω από την υποχρέωση του να κάνει έρωτα, παρά από την ανάγκη του ‘θέλω να κάνω έρωτα’. Πολλοί άνδρες χαρακτηριστικά αναρωτιούνται γιατί ενώ το βράδυ έχουν ερωτική διάθεση, ξαφνικά κάτω από μια σκέψη αλλά και από την κούραση της ημέρας μπορεί αυτή να φύγει.

Μάλιστα από το φόβο να μην αρνηθούν το ερωτικό κάλεσμα της συντρόφου, οδηγούνται μηχανικά στο ερωτικό κρεβάτι, όπου είναι πιθανόν να μην λειτουργήσουν χάνοντας ξαφνικά την στύση τους. Τα οργανικά αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας διακρίνονται σε:

• Αγγειακά (ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία και καρδιαγγειακή νόσο) που οφείλονται σε παθήσεις πολύ συχνές πλέον στην εποχή μας. Μελέτες έχουν δείξει ότι ασθενείς με στυτική δυσλειτουργία αγγειακού τύπου εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάζουν στεφανιαία νόσο. Μάλιστα μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ασθενείς με στυτική διαταραχή, χωρίς ιστορικό στεφανιαίας νόσου, όταν υποβλήθηκαν σε καρδιολογικό έλεγχο το 20% περίπου παρουσίαζε βλάβες στα στεφανιαία αγγεία χωρίς να το γνωρίζει.
• Νευρογενή (ασθενείς με σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσο του Parkinson, εγκεφαλικό επεισόδιο, χειρουργική της πυέλου όπως ριζική προστατεκτομή, ριζική κυστεκτομή κ.α.).
• Ορμονικά (ασθενείς με υπογοναδισμό, υπό και υπερθυρεοειδισμό).
• Ανατομικά (συγγενείς και επίκτητες γωνιώσεις του πέους).
• Οφειλόμενα σε φάρμακα και ουσίες (αντιυπερτασικά, αντικαταθλιπτικά, αντιανδρογόνα, καπνός, αλκοόλ, ναρκωτικές ουσίες).

Διεκδικώντας τη λύση

Η διεκδίκηση της λύσης είναι το σημαντικότερο βήμα που θα πρέπει να κάνει ο άντρας που αντιμετωπίζει ένα πρόβλημα στύσης, καθώς σήμερα διαθέτουμε αξιόπιστες λύσεις για όλους τους ασθενείς.

• Στην πρώτη γραμμή θεραπείας ανήκουν τα φάρμακα από το στόμα (σιλδεναφίλη, τανταλαφίλη, βαρδεναφίλη) τα οποία είναι απολύτως ασφαλή, εύκολα στη χρήση και αποτελεσματικά στο 70 -80% των ασθενών.
  Το πρώτο που βγήκε στην αγορά το 1998 ήταν η σιλδεναφίλη το οποίο άνοιξε μια νέα εποχή γιατί η προβολή που έλαβε το γεγονός από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είχε ως αποτέλεσμα ο άνδρας που έπασχε και ήταν κλεισμένος ‘στο καβούκι του’, να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχει μια αξιόπιστη λύση και να απευθυνθεί στους ειδικούς ιατρούς αναζητώντας θεραπεία. Μέχρι τότε η αντιμετώπιση του προβλήματος είχε μόνο επεμβατικές μεθόδους με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να αποθαρρύνονται στην αναζήτηση λύσης.
  Το φάρμακο έχει μελετηθεί αναλυτικά και πάνω από 2.000 επιστημονικές μελέτες έχουν τεκμηριώσει την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητά του. Μέχρι σήμερα έχουν λάβει το φάρμακο πάνω από 35.000.000 ασθενείς, το έχουν συνταγογραφήσει 1.300.000 γιατροί με περισσότερες από 250.000.000 συνταγές και έχουν καταναλωθεί περίπου 2 δισ. ταμπλέτες με ρυθμό περίπου 3,1 χάπια/sec. Στην Ελλάδα ο αριθμός των ασθενών που το χρησιμοποιούν φτάνει τις 200.000. Μάλιστα η σιλδεναφίλη έλαβε ένδειξη χορήγησης και για την πνευμονική υπέρταση, ένα βαρύ καρδιολογικό νόσημα, γεγονός που ενδυναμώνει ακόμα παραπάνω το προφίλ ασφάλειας των φαρμάκων αυτών.
  Στη συνέχεια, το 2003, κυκλοφόρησαν ακόμα δύο φάρμακα τα οποία λαμβάνονται από το στόμα: η ταδαλαφίλη με κύριο χαρακτηριστικό τη μεγάλη διάρκεια δράσης και η βαρδεναφίλη που ενδυνάμωσαν και εμπλούτισαν τη θεραπευτική μας φαρέτρα. Και τα φάρμακα αυτά είναι απολύτως ασφαλή και έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα. Έχει μεγάλη σημασία η σωστή λήψη των φαρμάκων αυτών, γιατί πολλές περιπτώσεις αποτυχίας της θεραπείας οφείλονται στο γεγονός ότι ο ασθενής είτε δεν γνώριζε, είτε δεν ακολούθησε τον σωστό τρόπο χρήσης τους. Η μόνη απόλυτη αντένδειξη των φαρμάκων είναι η συγχορήγηση με τα νιτρώδη (ένας τύπος καρδιολογικού φαρμάκου). Στην πρώτη γραμμή θεραπείας ανήκει και η συσκευή vacuum (προκαλεί τεχνητή στύση χρησιμοποιώντας κενό αέρα).
• Στη δεύτερη γραμμή θεραπείας ανήκουν οι ενδοπεϊκες ενέσεις (τις οποίες ο άνδρας μαθαίνει να κάνει μόνος του) καθώς και η ενδοουρηθρική τοποθέτηση ουσιών που προκαλούν στύση.
• Στην τρίτη γραμμή θεραπείας βρίσκεται η χειρουργική τοποθέτηση ενδοπεϊκών προθέσεων οι οποίες αποτελούν ένα πολύ αξιόπιστο και αποτελεσματικό στυτικό μηχανισμό. Ο μηχανισμός αποτελείται από μία υδραυλική διάταξη (δύο κύλινδροι , μια δεξαμενή και μια αντλία).
• Τέλος υπάρχουν και θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης για ειδικές κατηγορίες ασθενών.

Επιπλέον, είναι σημαντικό να γνωρίζουν όλοι οι άνδρες, ότι για να έχουν πιθανότητες να διατηρήσουν μια υγιή στύση θα πρέπει να βελτιώσουν ορισμένες παραμέτρους του τρόπου ζωής τους, όπως να διακόψουν το κάπνισμα, να μειώσουν την κατανάλωση αλκοόλ και λίπους, να μειώσουν το stress, καθώς και να ασκούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα.