Ποια είναι η σχέση της πανδημίας με την κατάθλιψη; Πόσο συνετέλεσαν τα περιοριστικά μέτρα στην αύξηση των ψυχικών ασθενειών; Η απομόνωση και η μοναξιά εξακολουθούν να επικρατούν στις κοινωνίες ή με την άρση των περιοριστικών μέτρων άλλαξε το τοπίο; Ας δούμε τι συνέβη στην Γερμανία αλλά και τις ΗΠΑ καθόλη την διάρκεια της πανδημίας. Πολλά από τα στοιχεία αναφορικά με την Γερμανία προέρχονται από το Ινστιτούτο Robert Koch (ΡΚΙ). 

Σύμφωνα με μελέτη, ο αριθμός των καταθλιπτικών συμπτωμάτων αυξήθηκε από έτος σε έτος από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Ενώ το 9 τοις εκατό των Γερμανών παραπονέθηκε για καταθλιπτικά συμπτώματα την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2020, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 13% το επόμενο έτος. Φέτος, συνολικά το 17% των πολιτών εμφάνισε αντίστοιχα συμπτώματα. Η αύξηση ήταν ιδιαίτερα αισθητή μεταξύ των γυναικών, των νέων ενηλίκων και των ατόμων άνω των 65 ετών.

Τα συμπτώματα άγχους διαδραματίζουν επίσης ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στη γερμανική κοινωνία. Ενώ κατά την περίοδο από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 2021, το 7 τοις εκατό του πληθυσμού ανέφερε επιβάρυνση από άγχος, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε ήδη σε 11 τοις εκατό την άνοιξη του τρέχοντος έτους.

Ενώ ο αριθμός των ψυχικών ασθενειών αυξανόταν όσο προχωρούσε η πανδημία, η υποκειμενική ψυχική υγεία των Γερμανών μειωνόταν. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ινστιτούτου Robert Koch, πριν από δύο χρόνια το 44% αξιολογούσε την ψυχική του υγεία ως "πολύ καλή". Τώρα μόνο το 40 τοις εκατό συνηγορεί επί αυτού.

Είναι αμφίβολο, ωστόσο, αν η πανδημία του κορωνοϊού από μόνη της ευθύνεται για την επιδείνωση της ψυχικής υγείας. Κατά την περίοδο της έρευνας το διάστημα 2019 - 2022, προστέθηκαν ορισμένοι άλλοι στρεσογόνοι παράγοντες. Για παράδειγμα, ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο πληθωρισμός και η κλιματική κρίση αναγκάζουν επίσης τους Γερμανούς πολίτες αλλά και πολίτες άλλων χωρών σε όλο τον κόσμο να αντιμετωπίσουν προκλήσεις που δεν γνώριζαν προηγουμένως.

Για την έρευνα, οι επιστήμονες του RKI πήραν συνεντεύξεις από 1.000 έως 3.000 άτομα κάθε μήνα. Ωστόσο, η τρέχουσα κατάσταση δεν έχει ακόμη επαληθευτεί από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες. Παρ' όλα αυτά, η μελέτη δίνει άλλη μια ένδειξη ότι οι σημερινοί καιροί της κρίσης θα μπορούσαν να αφήσουν μόνιμα ίχνη στον ψυχισμό.

Κατά την προετοιμασία της μελέτης, υπήρχαν ήδη αρκετές επιστημονικές μελέτες σχετικά με τις εκτεταμένες επιπτώσεις της πανδημίας στον ψυχισμό των Γερμανών πολιτών. Μια έκθεση του Γερμανικού Υπουργείου Υγείας τον Μάρτιο του 2022 συνόψισε την κατάσταση της έρευνας. Το συμπέρασμα: ο κορωνοιός και τα συναφή μέτρα οδήγησαν σε αύξηση της μοναξιάς, του άγχους και των ψυχικών ασθενειών στο σύνολο του πληθυσμού.

Τα καλά νέα, είναι ότι με την άρση του αποκλεισμού και των κανόνων αναμονής, οι αντίστοιχες αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των Γερμανών πολιτών υποχώρησαν και πάλι. Και, φυσικά, δεν υφίστανται όλοι τις συνέπειες της πανδημίας με τον ίδιο τρόπο: οι νέοι και οι ηλικιωμένοι, καθώς και οι γυναίκες και τα άτομα με ψυχολογικά προβλήματα, είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν τα περισσότερα ψυχικά προβλήματα αυτές τις μέρες.

Μια άλλη μελέτη τώρα από αμερικανούς ερευνητές δείχνει ότι η πανδημία μπορεί επίσης να επηρεάσει την προσωπικότητα. Για τη μελέτη τους, οι επιστήμονες παρατήρησαν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα 7.000 Αμερικανών χρησιμοποιώντας το "Big Five Model" κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Το συμπέρασμά τους: όλοι οι συμμετέχοντες έγιναν λιγότερο εξωστρεφείς, λιγότερο ευσυνείδητοι, λιγότερο ανοιχτοί σε νέα πράγματα και λιγότερο ενσυναισθητικοί με την πάροδο του χρόνου.

Από την άλλη πλευρά, η βαθμολογία του νευρωτισμού - δηλαδή της συναισθηματικής αστάθειας - αυξήθηκε, ιδίως μεταξύ των νεότερων ερωτηθέντων.

Αν και οι αλλαγές στην προσωπικότητα δεν είναι κάτι ασυνήθιστο, τα αποτελέσματα είναι ωστόσο αξιοσημείωτα, καθώς σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, οι καταγεγραμμένες αλλαγές συμβαίνουν συνήθως σε διάστημα δέκα ετών.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Περιεμμηνόπαυση: Ερωτήσεις που πρέπει να κάνετε στον γυναικολόγο σας
ECDC: Σημαντική αύξηση κρουσμάτων συγκυτιακού ιού - Ποιους απειλεί ο RSV
Διοικητές νοσοκομείων: Παράδοξα και αντιφάσεις ενός διαγωνισμού