Η ηγεσία του υπουργείου Υγείας έχει προαναγγείλει πως η Ελλάδα θα είναι μια από τις πρώτες χώρες της Ε.Ε. που θα υλοποιήσουν πρόγραμμα προσυμπτωματικού ελέγχου για την πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα. Αυτό, όπως έχει ανακοινωθεί πρόσφατα από την αναπληρώτρια υπουργό, Ειρήνη Αγαπηδάκη, σχεδιάζεται να εφαρμοστεί σε άτομα υψηλού κινδύνου, σε 4 μεγάλα νοσοκομεία της χώρας.

Σύμφωνα με τα ευρήματα μεγάλων διεθνών μελετών, ο προσυμπτωματικός έλεγχος αυτών των ομάδων με χαμηλής δόσης αξονική τομογραφία θώρακα (Low Dose CT) μπορεί να μειώσει τη θνητότητα από καρκίνο του πνεύμονα κατά 20% ως και 25%.

Το θέμα απασχόλησε ειδική ενότητα του 13ου Επιστημονικού Συνεδρίου του Τμήματος Ιατρικής του ΑΠΘ. Ο αναπληρωτής καθηγητής Πνευμονολογίας, Διονύσιος Σπυράτος (φωτογραφία), μέλος της επιστημονικής επιτροπής της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας που πρόκειται να δημοσιεύσει τις εθνικές οδηγίες για τον προσυμπτωματικό έλεγχο καρκίνου του πνεύμονα, συμπύκνωσε τα επιδημιολογικά και διαγνωστικά δεδομένα, περιέγραψε τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα και ανέλυσε τα πολλαπλά οφέλη του screening, το οποίο εκτός του καρκίνου του πνεύμονα μπορεί να εντοπίσει πρώιμα και άλλες ασθένειες, μάζες, όγκους και αλλοιώσεις.

Τα κύρια χαρακτηριστικά ενός προγράμματος screening

Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου στους άνδρες στην Ευρώπη και τη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως και στα δύο φύλα, αντιπροσωπεύοντας 1 στους 5 θανάτους από καρκίνο. Η πενταετής επιβίωση έχει αυξηθεί σήμερα στο 23%, έναντι περίπου 15% που ήταν στις δεκαετίες του 1980 και 1990, γεγονός που οφείλεται και στον προσυμπτωματικό έλεγχο.

"Από τις μελέτες screening φάνηκε ότι 5ετής επιβίωση των ασθενών από πρώιμο καρκίνο του πνεύμονα που έχει ανακαλυφθεί στα πλαίσια screening φτάνει ακόμα και στο 90%", επισήμανε ο κ. Σπυράτος, εξηγώντας πως επτά στους δέκα καρκίνους που ανακαλύπτονται μέσω αυτών των προγραμμάτων βρίσκονται στα στάδια 1 και 2.

Όπως ανέφερε, ένα πρόγραμμα screening πρέπει να βασίζεται σε αλγόριθμους και να μη βασίζεται σε εξατομικευμένες προσεγγίσεις. Να έχει απλά κριτήρια ένταξης, να βασίζεται σε απλή, διαδεδομένη και αναπαραγώγιμη διαγνωστική μέθοδο, τα οφέλη να είναι μεγαλύτερα από τους παράπλευρους κινδύνους και να είναι οικονομικά εφαρμόσιμο.

Μεγάλη μελέτη που διήρκεσε πάνω από μια δεκαετία έδειξε ότι η ακτινογραφία θώρακα δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν μέθοδος πρώιμης διάγνωσης. Η προτεινόμενη μέθοδος είναι η low dose αξονική τομογραφία θώρακα, με ακτινοβολία που αντιστοιχεί περίπου σε 10 – 15 ακτινογραφίες θώρακα.

Χίλια "σκριναρίσματα" αποτρέπουν 9 θανάτους

Οι δύο μεγάλες τυχαιοποιημένες μελέτες για το ζήτημα είναι:

  • Η αμερικανική NLST, η μεγαλύτερη μέχρι στιγμής παγκοσμίως με περίπου 53.000 συμμετέχοντες.
  • Η NELSON, που πραγματοποιήθηκε σε Ολλανδία και Βέλγιο, με περισσότερους από 15.000 συμμετέχοντες.

Σύμφωνα με τα ευρήματά τους, ο προσυμπτωματικός έλεγχος μείωσε τη θνητότητα από καρκίνο του πνεύμονα κατά 20% και 23%, αντίστοιχα.

Ένας θάνατος από καρκίνο του πνεύμονα αποτρέπεται με τον έλεγχο 320 περιστατικών, σύμφωνα με τους αλγόριθμους της μελέτης NLST και 130 περιστατικών σύμφωνα με αυτούς της μελέτης NELSON.

"Επομένως, αν σκρινάρουμε περίπου 1000 περιστατικά θα γλιτώσουμε 9 θανάτους από καρκίνο του πνεύμονα με βάση τον αλγόριθμο της Nelson", επισήμανε ο αναπληρωτής καθηγητής, προσθέτοντας πως αν συγκριθούν με άλλους καρκίνους, τα προγράμματα screening για τον καρκίνο του πνεύμονα αποδεικνύονται πολύ πιο αποτελεσματικά.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με άλλες μελέτες, χρειάζονται 570 έλεγχοι στον προληπτικό έλεγχο μαστού για να αποτραπεί ένας θάνατος, 1.254 PSA για να αποτραπεί ένας καρκίνος προστάτη και 455 κολονοσκοπήσεις για έναν καρκίνο του παχέος εντέρου.

Παράπλευρα οφέλη

Ένα πρόγραμμα πρώιμης διάγνωσης για τον καρκίνο του πνεύμονα μπορεί να ανιχνεύσει σε πρώιμο στάδιο και άλλες βλάβες, όπως:

  • Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια.
  • Επασβεστώσεις στεφανιαίων αγγείων.
  • Ανευρίσματα θωρακικής αορτής.
  • Μάζες, όγκους και κύστες σε νεφρούς, μαστούς, επινεφρίδια, ήπαρ, πάγκρεας και θυρεοειδή αδένα.
  • Λοιμώδεις ή φλεγμωνώδεις διεργασίες.
  • Λεμφαδενοπάθεια τραχήλου και μεσοθωρακίου.

Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι τα προγράμματα αυτά, τόσο στην ομάδα του screening όσο και στην ομάδα control, έχουν αυξήσει τα ποσοστά διακοπής καπνίσματος σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

Κριτήρια ένταξης

Στα τρέχοντα κριτήρια ένταξης σε προγράμματα screening για τον καρκίνο του πνεύμονα συμπεριλαμβάνονται το να είναι κάποιος ενεργός καπνιστής, με 20 ή 30 πακέτα - έτη (ανάλογα με τις συστάσεις των επιστημονικών εταιρειών), ή πρώην καπνιστές με λιγότερα από 10 ή 15 έτη από τη διακοπή. Η ένταξη στο πρόγραμμα γίνεται σε ηλικία 50 ως 55 ετών και λήξη παρακολούθησης περίπου στα 75 - 80 έτη.

Η Ελλάδα βρίσκεται στις τρεις πρώτες χώρες με τον υψηλότερο επιπολασμό καπνίσματος στην ευρύτερη ευρωπαϊκή οικογένεια, με ποσοστό 27%, έναντι 27,3% της Βουλγαρίας και 27,2% της Τουρκίας, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι στο 18%. Το γεγονός, όπως επεσήμανε ο κ. Σπυράτος, καθιστά αναγκαία την εφαρμογή και στη χώρα μας προγραμμάτων πρώιμης διάγνωσης.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Το θαυματουργό γκι
Χριστουγεννιάτικη επίσκεψη Γεωργιάδη - Βιλδιρίδη σε 4 νοσοκομεία της Αττικής
4 υγιεινά πιάτα για το γιορτινό τραπέζι