Οι παλαιότεροι και ειδικότερα ο γυναικείος πληθυσμός σίγουρα θα θυμούνται την δίαιτα της ΝΑΣΑ που κυριάρχησε την δεκαετία του 1980 και αντλούσε έμπνευση από τις διατροφικές συνήθειες των αστροναυτών.

Φυσικά, η δίαιτα αυτή διαιτολογικά κατηγοριοποιήθηκε στις χημικές δίαιτες με κύρια χαρακτηριστικά την αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης, την γρήγορη απώλεια βάρους, περισσότερα δηλαδή από 4 κιλά τον μήνα και την εξαίρεση των γαλακτοκομικών προϊόντων από την σίτιση, όπως γιαούρτι και γάλα. Η διάρκεια του συγκεκριμένου σχήματος προσέγγιζε τις 2 εβδομάδες και συμπεριελάμβανε 2 ημέρες αποτοξίνωσης, 1 για κάθε εβδομάδα.

Με την πρόσφατη ίδρυση όμως του Εθνικού Κέντρου Διαστημικών Εφαρμογών (ΕΚΔΕ) στην Ελλάδα έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί ρεαλιστικά πλέον η ιδιαιτερότητα της διατροφής των αστροναυτών για μια πιθανή μελλοντική ελληνική συμμετοχή σε μια διαστημική αποστολή. Το περιβάλλον στο διάστημα είναι πολύ διαφορετικό από αυτό της γης και οι αστροναύτες οφείλουν να προσαρμόσουν τις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας. Οι βασικές πηγές σίτισης, όπως το νερό και τα τρόφιμα, θα πρέπει αναγκαστικά να συντηρούνται σε αυτές τις συνθήκες, 400 χιλιόμετρα πάνω από την γη.

Χαρακτηριστικό των διαφορετικών συνθηκών που επικρατούν στο διάστημα είναι οι μαρτυρίες των ίδιων των αστροναυτών που ανά καιρούς έχουν δηλώσει πως το διάστημα έχει μια πολύ χαρακτηριστική μυρωδιά που προσομοιάζει με το ψημένο κρέας. Άλλοι δήλωσαν επιπρόσθετα πως η μυρωδιά του διαστήματος μοιάζει με βατόμουρα και ρούμι. Η εξήγηση αυτών των μαρτυριών φαίνεται να βρίσκεται στους πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες που παράγονται κατά τον σχηματισμό πλανητών και άστρων. Ανάλογες ενώσεις παράγονται κατά την διαδικασία του μπάρμπεκιου και ακριβώς έτσι γίνεται έκδηλος ο συσχετισμός των δύο εμπειριών. Σε άλλα μέρη του διαστήματος εντοπίζονται διαφορετικές χημικές ενώσεις, όπως ο μεθανικός αιθυλεστέρας, ο οποίος ευθύνεται για την χαρακτηριστική μυρωδιά από βατόμουρα και την γεύση από ρούμι.

Στις αρχικές διαστημικές αποστολές οι αστροναύτες κατανάλωναν άνοστα γεύματα με τη μορφή αλοιφής μέσα σε μεταλλικά σωληνάρια. Τα τελευταία χρόνια οι επιλογές τους διακρίνονται από σαφέστατα μεγαλύτερη ποικιλία και από έντονες μυρωδιές και μπαχαρικά μια και στο διάστημα η αίσθηση της γεύσης αμβλύνεται.

Τα γεύματα πλέον θερμαίνονται σε φούρνο ενώ απαιτείται και νερό μια και τα φαγητά έχουν αφυδατωθεί προκειμένου να εξουδετερωθεί η υγρασία τους και να συντηρούνται για περισσότερο χρόνο. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι αστροναύτες χρησιμοποιούν καυτερές σάλτσες και κέτσαπ για να προσδώσουν εντονότερη γευστικότητα στις επιλογές τους. Στο πρωινό τους συνήθως καταναλώνουν δημητριακά, φρούτα, ψωμάκια και καφέ ή τσάι. Στο μεσημεριανό υπάρχουν τρόφιμα όπως το κοτόπουλο, τα μακαρόνια και το ρύζι, ενώ στο βραδινό μπορούν να καταναλώσουν μπριζόλα, μακαρόνια, γαρίδες και χυμούς φρούτων.

Εκτός όμως από τις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος υπάρχει και η παράμετρος του χρόνου που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη. Τα διαστημικά ταξίδια είναι μακρινά και καταβάλλεται προσπάθεια ώστε τα τρόφιμα να έχουν εξαιρετικά μεγάλη ημερομηνία λήξης, για να αντέξουν στα μακρινά ταξίδια και την πολυήμερη παραμονή στο διάστημα.

Τα τελευταία χρόνια η ΝΑΣΑ έχει επιστρατεύσει στην επιστήμη της διαστημικής διατροφής τους τρισδιάστατους εκτυπωτές με απώτερο σκοπό να δημιουργήσει πλούσια διατροφικά, αισθητικά ωραία, γευστική συνθετική τροφή, συνδυάζοντας πρωτεΐνες, άμυλα, λιπαρά, με νερό ή λάδι για να παραχθεί ένας ενδελεχώς καταρτισμένος ψηφιακός τσελεμεντές. Με αυτόν τον τρόπο θα δίνεται η ευκαιρία να μαγειρεύουν οι αποστολές της ΝΑΣΑ εν πτήση. Προς αυτήν την κατεύθυνση δεν είναι τυχαίο ότι πολύ πρόσφατα η ΝΑΣΑ απένειμε βραβείο ύψους 125.000 δολαρίων σε ερευνητή που προσπάθησε να αναπτύξει έναν τρισδιάστατο εκτυπωτή πίτσας που θα μπορούσε να συνθέσει μια μεγάλη γκάμα φαγητών χρησιμοποιώντας συστατικά μακράς διαρκείας.

Με απώτερο στόχο ένα μακρινό ταξίδι στον πλανήτη Άρη, πλέον η ΝΑΣΑ έχει επικεντρώσει το ενδιαφέρον της σε προσομοιώσεις σίτισης διάρκειας 120 ημερών σε ηφαιστειογενή περιβάλλοντα. Οι συμμετέχοντες καταναλώνουν στιγμιαία συσκευασμένα τρόφιμα αλλά και φαγητά που μαγειρεύουν οι ίδιοι με τη βοήθεια και συνοδεία τροφίμων όπως μαργαρίνη, βότανα, μπαχάρια, καυτερές σάλτσες, ξηρούς καρπούς, ψωμί και κράκερς σίκαλης, αποξηραμένα φρούτα και κρέμα σοκολάτας. Καθημερινά, καταρτίζουν λεπτομερή ημερολόγια σίτισης, ψυχολογικής διάθεσης, κατάστασης υγείας και σωματικής μάζας. Μια από τις διατροφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν είναι το γεγονός πως τα σταθερά και ανθεκτικά τρόφιμα είναι συνήθως τα περισσότερο επεξεργασμένα και αυτά που χαρακτηρίζονται από έλλειψη φυτικών ινών.

Όταν λοιπόν η χρονική στοχοθέτηση προσβλέπει στην προσέγγιση αστεροειδούς κοντά στην γη μέχρι το 2025 και στην ευρύτερη περιοχή που γειτνιάζει με τον πλανήτη Άρη μέχρι τα μέσα του 2030, τότε κατανοεί κανείς πως το διάστημα δεν είναι το τελικό σύνορο αλλά μόνο η αρχή. Είθε η Ελλάδα να αδράξει την ευκαιρία και να συμμετέχει ενεργά στην μεγαλεπήβολη αυτή επιχείρηση.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Εορταστικές ημέρες διατροφής: Δες το αλλιώς
Κίρρωση ήπατος: Όσα πρέπει να γνωρίζετε
Γιατί υπάρχει τόσο στρες στις γιορτές