Όχι μόνο μια αλλά τρεις πρωτιές έχει να επιδείξει η χώρα μας όσον αφορά στην ολέθρια συνήθεια του καπνίσματος... Έχουμε τα υψηλότερα ποσοστά καπνιστών, τα υψηλότερα ποσοστά καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, καθώς και τα υψηλότερα ποσοστά παθητικού καπνίσματος στο οικογενειακό περιβάλλον!

Ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι επτά στους δέκα Έλληνες καπνιστές δηλώνουν την επιθυμία να κόψουν το κάπνισμα, όμως από αυτούς μόνο το 3-5% αναμένεται να τα καταφέρει, εξαιτίας της εντονότατης εξάρτησης από τη νικοτίνη - γι’ αυτό και χρειάζεται βοήθεια σε εξειδικευμένο κέντρο.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το Eurobarometer 2009: 42% των Ελλήνων καπνίζουν (από αυτούς 32% καθημερινά). Οι Βούλγαροι μας ακολουθούν με 38%, στη συνέχεια οι Ρουμάνοι, Ούγγροι και Λιθουανοί με 37%, ενώ οι Σουηδοί, Φιλανδοί και Σλοβένοι φαίνεται να είναι τελευταίοι στη λίστα με ποσοστά κοντά στο 20%.

Επίσης, 60% των Ελλήνων φαίνεται ότι εκτίθενται σε καπνό σε δημόσιους χώρους, ενώ μόνο 10% σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και η Φιλανδία! Αυτό αποδίδεται στο ότι η απαγόρευση δεν αποτελεί νόμο αυστηρό με σημαντικές επιπτώσεις όταν καταπατάται.

Η πιθανότητα έκθεσης στον καπνό σε δημόσιους χώρους αυξάνεται, όταν το μορφωτικό επίπεδο είναι χαμηλό και υπάρχει χειρονακτική εργασία ή αυτοαπασχόληση. Τέλος, οι Έλληνες καπνιστές αδιαφορούν για τους γύρω τους, ακόμη και για τα παιδιά τους.

Συγκεκριμένα, 30% των Ελλήνων εκθέτει τους μη καπνίζοντες στο σπίτι του σε καπνό, ενώ οι Γάλλοι μόνο 7%.

Η ιατρική ανάγκη διακοπής του καπνίσματος καθίσταται επίκαιρη και επιτακτική λόγω της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς χώρους από τον Ιούλιο του 2009 και στη χώρα μας. Δυστυχώς όμως, ήδη ο νόμος αυτός έχει ατονήσει λόγω των ‘δυνατοτήτων διαφυγής και εξαίρεσης’, που λίγους μήνες μόνο μετά την ανακοίνωσή του τον έχουν καταστήσει σχεδόν ανενεργό.

Και μόνο για οικονομικούς λόγους, το κράτος θα έπρεπε να ενδιαφέρεται για τη διακοπή καπνίσματος σε αυτή την περίοδο οικονομικής κρίσης. Το κάπνισμα ευθύνεται για δαπάνες 1,4% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ποσό το οποίο αντιστοιχεί σε περισσότερα από 130 δις ευρώ!

Τα παραπάνω επισήμανε η Λέκτορας Πνευμονολογίας Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Παρασκευή Α. Κατσαούνου, ΓΝΑ ‘ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ’, σε ενημερωτική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο, τονίζοντας πως η διακοπή του καπνίσματος είναι ιδιαίτερα δύσκολη (αναφερόμενα ποσοστά επιτυχίας 3-5%), όταν γίνεται μεμονωμένα και με ατομική και μόνο προσπάθεια.

Επιπλέον, ακόμη και οι λίγοι που τα καταφέρνουν και δηλώνουν αποφασισμένοι να παραμείνουν μακριά από το τσιγάρο, συχνά υποτροπιάζουν. Τα ποσοστά αυτά είναι ιδιαίτερα χαμηλά ακόμη κι όταν υπάρχει ιατρικός λόγος που επιβάλλει τη διακοπή καπνίσματος, όπως στους εμφραγματίες (14%).

Η μεγάλη δυσκολία στη διακοπή του καπνίσματος δεν θα πρέπει να ερμηνευτεί ως αδιαφορία των καπνιστών για την υγεία τους ή ανοησία. Απλά αναδεικνύει ουσιαστικά την εντονότατη ψυχολογική και σωματική εξάρτηση την οποία προκαλεί το τσιγάρο, ώστε, όπως όλες οι εξαρτησιογόνες ουσίες απαιτεί όχι μόνο ισχυρότατη βούληση, αλλά και εξειδικευμένη ιατρική βοήθεια για να επιτευχθεί απεξάρτηση.

‘Το κάπνισμα αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την υγεία. Θεωρείται υπεύθυνο για πολλά νοσήματα όπως ο καρκίνος, η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, η στεφανιαία νόσος, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, οι περιφερικές αγγειοπάθειες, το πεπτικό έλκος, ενώ επηρεάζει τη διάπλαση και την ανάπτυξη των εμβρύων και των νεογνών.

Ένας στους τρεις καπνιστές υπολογίζεται ότι θα πεθάνει νωρίτερα από ασθένειες σχετιζόμενες με τον καπνό’, υπογράμμισε η Τόνια Αδαμίδη, Πνευμονολόγος, Γραμματέας Πνευμονολογικής Εταιρίας Κύπρου, αναπληρώτρια διευθύντρια Πνευμονολογικής κλινικής νοσοκομείου Λευκωσίας.

‘Σήμερα’, ανέφερε, ‘συνολικά υπολογίζεται ότι υπάρχουν 1,1 δισεκατομμύρια καπνιστές που αποτελούν πέραν του 1/3 του πληθυσμού της γης. Οι άνδρες καπνιστές είναι πολύ περισσότεροι από τις γυναίκες, ενώ στις υπό ανάπτυξη χώρες αυξάνεται σημαντικά η καπνιστική συνήθεια στο γυναικείο πληθυσμό’.

Το κάπνισμα χαρακτηρίζεται πλέον ως μία χρόνια νόσος και ως σοβαρή εξάρτηση. Αλλά αποτελεί ίσως τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου για την υγεία και τον σημαντικότερο παράγοντα θνησιμότητας ο οποίος μπορεί να προληφθεί.

Πολλές από τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία είναι αναστρέψιμες, αν διακοπεί έγκαιρα.

Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος στην Κύπρο

Στα πλαίσια του Προγράμματος Διακοπής του Καπνίσματος, το Υπουργείο Υγείας το 2003 προχώρησε στη δημιουργία Κλινικών Διακοπής του Καπνίσματος σε όλα τα κρατικά νοσηλευτήρια. Στις Κλινικές αυτές συμμετείχαν μέχρι σήμερα 1.500 περίπου καπνιστές, από τους οποίους ποσοστό 60% σταμάτησε το κάπνισμα με τη συμπλήρωση των 12 εβδομάδων συμμετοχής το Πρόγραμμα.

Το ποσοστό επιτυχίας στις γυναίκες είναι ελαφρώς χαμηλότερο. Δύο στους τρεις συμμετέχοντες είναι άντρες. Ο μέσος όρος της ηλικίας των συμμετεχόντων στο Πρόγραμμα των Κλινικών είναι τα 44 έτη και ο μέσος όρος του αριθμού των τσιγάρων που κάπνιζαν καθημερινά ανέρχεται στα 35 τσιγάρα.

Ο αριθμός των συμμετοχών στις Κλινικές αυξήθηκε αισθητά τα τελευταία χρόνια. Από το 2006 μέχρι τον Ιούνιο του 2008, 647 συμμετείχαν παγκύπρια. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι 41,4% των καπνιστών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα των κλινικών έκανε την πρώτη προσπάθειά του για να σταματήσει το κάπνισμα μέσω της Κλινικής.

Ένα άλλο ενθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι το 70% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι ο γιατρός τους ή άλλος επαγγελματίας υγείας τους σύστησε να σταματήσουν το κάπνισμα. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του προγράμματος, οι περισσότεροι καπνιστές ενημερώθηκαν για την ύπαρξη των κλινικών από φίλους (42,2%) ή άλλους συμμετέχοντες (28,8%) και από τον γιατρό τους (21,1%).

Αυτό το γεγονός αποδεικνύει την ανάγκη εντατικοποίησης των προσπαθειών του Υπουργείου Υγείας για τη διαφώτιση / ενημέρωση του κοινού για τη λειτουργία του Προγράμματος Διακοπής Καπνίσματος.

‘Η Πνευμονολογική Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2009 πρόγραμμα διακοπής καπνίσματος με έγκριση χορήγησης του νέου φαρμάκου για τη διακοπή του καπνίσματος, της βαρενικλίνης για 1.000 ασθενείς.

Μέχρι τώρα έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα 200 ασθενείς και τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά’, σημείωσε η κα. Αδαμίδη, για αυτή τη θεραπεία.

H βαρενικλίνη, ένας Ιδιαίτερα Εκλεκτικός Μερικός Αγωνιστής του a4b2 Υποδοχέα φαίνεται να έχει σημαντικού βαθμού αποτελεσματικότητα στην εξάρτηση από τον καπνό. Πιστεύεται ότι οφείλεται στη δράση μερικού αγωνιστή στον νικοτινικό υποδοχέα a4b2.

Προλαμβάνοντας την πρόσδεση της νικοτίνης, η βαρενικλίνη μειώνει την έντονη επιθυμία και τα συμπτώματα στέρησης (δράση αγωνιστή) και προκαλεί μία μείωση των επιδράσεων επιβράβευσης και των ενισχυτικών επιδράσεων του καπνίσματος (δράση ανταγωνιστή).

Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος στην Ελλάδα

‘Όπως προέκυψε από πρόσφατη έρευνα’, τόνισε η κα. Κατσαούνου, ‘επτά στους δέκα Έλληνες καπνιστές δηλώνουν επιθυμία να κόψουν το κάπνισμα, όμως από αυτούς μόνο το 3-5% αναμένεται να τα καταφέρει, εξαιτίας της εντονότατης εξάρτησης από τη νικοτίνη.

Σ’ αυτό το σημείο τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν, όχι κάνοντας αντικαπνιστική εκστρατεία και στείρα κινδυνολογία για τις ασθένειες που προκαλεί το κάπνισμα, αλλά παρέχοντας ουσιαστική, οργανωμένη, συστηματική, επιστημονική και συνεχή στήριξη’.

Έχει υπολογιστεί ότι μόνο 20% των καπνιστών που αποπειρώνται να διακόψουν το κάπνισμα αναζητούν βοήθεια, παρά το ότι αυτό δεκαπλασιάζει την πιθανότητα να τα καταφέρουν.

Τα ποσοστά επιτυχίας διακοπής αυξάνουν σημαντικότατα στα Ειδικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος και φτάνουν έως 64% στη Μονάδα Πνευμονολογίας και Αναπνευστικής Ανεπάρκειας της Κλινικής Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στον Ευαγγελισμό.

Το πρόγραμμα υποστήριξης των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος:

Το υψηλό αυτό ποσοστό ερμηνεύεται από το πρόγραμμα υποστήριξης όπως εφαρμόζεται στα Ιατρεία, όπου συγκεκριμένα:

  • Οι καπνιστές ενημερώνονται αναλυτικά, επιστημονικά και υπεύθυνα για τις επιπτώσεις του καπνίσματος και τον τρόπο που το κάπνισμα τους έχει δημιουργήσει σωματική και ψυχική εξάρτηση. Επίσης μαθαίνουν ποια θα είναι τα οφέλη που θα αποκομίσουν μετά τη διακοπή, όσον αφορά την ποιότητα ζωής τους.
  • Γίνεται ιατρικός έλεγχος όπου διαπιστώνεται τυχόν αναπνευστικό πρόβλημα.
  • Εφόσον ο καπνιστής συναινέσει και οριστεί κατάλληλη ημερομηνία για την έναρξη της προσπάθειας διακοπής, υπάρχει οργανωμένη ομάδα η οποία παρέχει:

Ιατρική παρακολούθηση

  • Χορήγηση φαρμακευτικής βοήθειας με σπάνιες και μη επικίνδυνες ανεπιθύμητες ενέργειες, η οποία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική, πολλαπλασιάζοντας τα ποσοστά επιτυχίας διακοπής.
  • Ψυχολογική στήριξη, ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία της αλλαγής της ζωής του καπνιστή. Ο ψυχολόγος βοηθάει τον κάθε καπνιστή,ανάλογα με την προσωπικότητά του, να αντιληφθεί με ποιον τρόπο χρησιμοποιεί το κάπνισμα και του μαθαίνει τρόπους χειρισμού της εξάρτησής του.
  • Διαιτολογική παρέμβαση για την αποφυγή λήψης βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος και τη βελτίωση της ικανότητας άσκησης.
  • Προσέγγιση του κάθε ασθενούς ανάλογα με την ηλικιακή του ομάδα και τους προσωπικούς στόχους του, ώστε να ερμηνευτούν τυχόν προβλήματα τα οποία δεν είχαν ποτέ συσχετιστεί με το κάπνισμα (μείωση γονιμότητας, αυξημένη πιθανότητα αποβολών και έκτοπης κύησης σε νέες γυναίκες, σεξουαλική δυσλειτουργία έως ανικανότητα στους άνδρες) και να τονιστούν οφέλη (αισθητικής δέρματος, δοντιών κλπ).
  • Εκμάθηση εύκολων τρόπων αντίδρασης όταν εμφανίζεται αδημονία για κάπνισμα.
  • Συνεχή παρακολούθηση και στήριξη από όλη την ομάδα και μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ώστε να παγιωθεί το αποτέλεσμα και να μην υπάρξουν υποτροπές.

Οι καπνιστές που ενδιαφέρονται να διακόψουν το κάπνισμα μπορούν να απευθυνθούν στα Ειδικά Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος (δημόσια ή ιδιωτικά) τηλεφωνικά και να κλείσουν ραντεβού μέσω του τετραψήφιου 1535.

Τα τηλέφωνα αυτά ανανεώνονται, ενώ πληροφορίες σχετικά λαμβάνονται και από την τηλεφωνική Γραμμή Διακοπής Καπνίσματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας: 800 801 80 80.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
Αντιγριπικός εμβολιασμός
H αξία των μη συνταγογραφούμενων αντιμικροβιακών σκευασμάτων - Τι συμβαίνει στην Ελλάδα
Εγκυμοσύνη: Εντοπίστηκε γονίδιο που συμβάλλει στην αποβολή