Γράφει ο Δημήτρης Καραγιώργος

Ανησυχητικές διαστάσεις παίρνει η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων.
Σχετικές προειδοποιήσεις περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής του ΟΗΕ για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών, η οποία παρουσιάστηκε χθες στην Αθήνα.

Στην έκθεση επισημαίνεται ότι η κατάχρηση και διακίνηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων, τείνει να ξεπεράσει το πρόβλημα των παράνομων ναρκωτικών ουσιών. Οι επιστήμονες του Οργανισμού επισημαίνουν ότι τα φάρμακα που περιέχουν ναρκωτικές ή ψυχοτρόπες ουσίες, σε πολλές περιπτώσεις αποτελούν την πρώτη σε προτίμηση ουσία για τους χρήστες και όχι υποκατάστατο.

Όταν λαμβάνονται με ενδεδειγμένες ποσότητες και χωρίς ιατρική παρακολούθηση, τα συνταγογραφούμενα φάρμακα αυτού του είδους έχουν παρόμοιες επιπτώσεις με εκείνες των παράνομων ναρκωτικών. Το «φτιάξιμο» που προκαλούν είναι στην πράξη συγκρίσιμο με αυτό που προέρχεται από κάθε παράνομα παρασκευασμένο ναρκωτικό.

Στην έκθεση αναφέρεται ότι σε ορισμένες περιοχές του κόσμου, η κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων έχει ήδη ξεπεράσει το πρόβλημα των «παραδοσιακών» παράνομων ναρκωτικών, όπως είναι η ηρωίνη και η κοκαΐνη. Στις ΗΠΑ, η κατάχρηση φαρμάκων όπως αναλγητικά, διεγερτικά, καταπραϋντικά και ηρεμιστικά, έχει ξεπεράσει το επίπεδο χρήσης όλων των παράνομων ναρκωτικών, με εξαίρεση την κάνναβη.

Το ποσοστό κατάχρησης είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο ναρκωτικών όπως το «έκσταση», η κοκαΐνη, η μεθαμφεταμίνη και η ηρωίνη. Ο αριθμός των Αμερικανών που κάνουν κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων, τα οποία υπόκεινται σε διεθνή έλεγχο, σχεδόν διπλασιάστηκε σε μία δεκαετία, φτάνοντας το 2003 στο 15,1% από 7,8% που ήταν το 1992.

Από το 2002 έως το 2005, η κατάχρηση του αναλγητικού οξυκωδόνη (OxyContin) αυξήθηκε κατά σχεδόν 40%, με ετήσια επικράτηση 5,5% στους μαθητές της τελευταίας τάξης της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ευρεία είναι και η κατάχρηση υδροκωδόνης (Vicodin), με επικράτηση 7,4% στους σπουδαστές κολεγίων.

Το πρόβλημα δεν είναι άγνωστο στην Ευρώπη. Στην έκθεση του ΟΗΕ αναφέρεται ότι η βουπρενορφίνη, ένα αναλγητικό που συνταγογραφείται ως υποκατάστατο των οπιοειδών για θεραπεία της εξάρτησης, είναι το κύριο ναρκωτικό που διακινείται παράνομα και σε μορφή χαπιών στη Γαλλία και στις σκανδιναβικές χώρες.

Στη Γαλλία, εκτιμάται ότι το 20% έως 25% της βουπρενορφίνης (Subutex) εκτρέπεται προς την παράνομη αγορά.

Η ζήτηση αυτών των ουσιών είναι τόσο υψηλή, που έχει δημιουργήσει ένα νέο πρόβλημα, αυτό των απομιμήσεων. Όλο και περισσότερο, η υψηλή ζήτηση του κατασταλτικού φλουνιτραζεπάμη (Rohypnol) στις παράνομες αγορές της Σκανδιναβίας αντιμετωπίζεται μέσω της παράνομης παραγωγής σκευασμάτων – απομιμήσεων.

Οι επιπτώσεις από την κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων στην ανθρώπινη υγεία είναι σημαντικές και περιλαμβάνουν ακόμη και το θάνατο του χρήστη. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι οι περισσότερες χώρες δεν διαθέτουν μηχανισμούς συστηματικής συλλογής στοιχείων και δεν γνωρίζουν σε ποιο βαθμό διοχετεύονται στην παράνομη αγορά.


Φάρμακα αδυνατίσματος

Στην έκθεση του ΟΗΕ γίνεται λόγος και για την τάση κατάχρησης ανορεκτικών ουσιών, με στόχο το αδυνάτισμα. Οι ειδικοί του Οργανισμοί υπογραμμίζουν ότι το φαινόμενο έχει αυξητικές τάσεις και μπορεί να έχει μοιραίες συνέπειες.

Τα συνταγογραφούμενα ανορεκτικά φάρμακα χορηγούνται σήμερα, με ιατρική παρακολούθηση, για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας και διαταραχής ελλειμματικής προσοχής. Αντ΄ αυτών, χρησιμοποιούνται αδιακρίτως για να τροφοδοτήσουν την εμμονή αδυνατίσματος που διακατέχει κάποιες κοινωνίες.

Ειδήσεις υγείας σήμερα
ΕΟΔΥ: 27 θάνατοι, 24 διασωληνωμένοι και 531 εισαγωγές ασθενών με CoViD
ΕΛΙΚΑΡ: Κοινωνική δράση υλοποίησης δωρεάν καρδιολογικού ελέγχου
13ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασθενών: Οι ασθενείς και το αύριο της Υγείας