Πονεμένη ιστορία η κάρτα υγείας στην Ελλάδα

Ένας υπολογιστής μπροστά από τον γιατρό, είναι πια μια οικεία εικόνα. Οι γιατροί μπορούν να τον εκμεταλλευτούν και να μάθουν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, πολλά για τον ασθενή που έχουν μπροστά τους. Ακόμη και αν αυτός είναι αναίσθητος! Υπάρχει κάποια αλλεργία ή κάποιο χρόνιο νόσημα; Λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή και ποια; μήπως υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση την περασμένη εβδομάδα; Οι πληροφορίες μπορούν να σώσουν ζωές. Αυτή είναι η ιδέα πίσω από μια ηλεκτρονική κάρτα υγείας για κάθε πολίτη. Αλλά στην Ελλάδα, η απλή και αποδοτική αυτή ιδέα έχει βρει άγονο έδαφος.

Η κάρτα υγείας, που -κατά γενική ομολογία- θα έβαζε πολλά πράγματα σε τάξη και κυρίως την πιστοποίηση της παρουσίας του ασφαλισμένου στα ιατρεία. Αλλά και γενικότερα, θα ήταν μια πολύ καλή εξέλιξη για τα οικονομικά του συστήματος, τους επιστήμονες υγείας και τους ασθενείς. Πρωτοεμφανίστηκε πιλοτικά στην χώρα μας το 2012, όταν 2.500 ασφαλισμένοι του ΟΠΑΔ και περίπου 500 ιατροί και φαρμακοποιοί παρέλαβαν αντίστοιχο αριθμό καρτών. Επτά χρόνια μετά, οι κάρτες πετάχτηκαν πιθανότατα στα σκουπίδια ή κρατούνται απλώς ως σουβενίρ.

Και όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι εκείνη η κάρτα στάθηκε η αφορμή να επανεκκινήσουν συζητήσεις μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας, για την σύσταση κοινοπραξίας με στόχο τη δημιουργία μονάδας κατασκευής καρτών σε ελληνικό έδαφος, η πλειοψηφία της οποίας θα ανήκε στο Ελληνικό Δημόσιο. Η τότε πρόταση έφερε την Ελλάδα να αναλαμβάνει την εύρεση της κατάλληλης έκτασης καθώς και τις διαδικασίες αδειοδότησης του εγχειρήματος και την Γερμανία να χρηματοδοτεί την επένδυση. Μια επένδυση σε κάρτες που θα κατασκευάζονταν με στρατιωτικές προδιαγραφές, υψηλούς αλγόριθμους κρυπτογράφησης, ενσωματωμένο υπολογιστή κ.λπ., ενώ το κόστος για κάθε κάρτα θα ήταν περίπου 50 έως 70 ευρώ.

Και τι προχώρησε από όλα αυτά; τίποτα.

Και αναρωτιούνται αρκετοί, γιατί τελικά δεν προχώρησε τουλάχιστον εκείνο το αρχικό σχέδιο με τους ασφαλισμένους του ΟΠΑΔ, τη στιγμή μάλιστα που το κόστος εκείνης της κάρτας έφτανε στο δυσθεώρητο ποσό του ενός ευρώ και κάτι. Λιγότερο δηλαδή από όσο κόστιζε ένα βιβλιάριο υγείας, έναντι του οποίου είχε το πλεονέκτημα να περιλαμβάνει εκτός από το πλήρες ιστορικό συνταγών και παραπεμπτικών της τελευταίας πενταετίας (για ασθενείς με υψηλή επισκεψιμότητα στις δομές υγείας) και επιπλέον χρήση ως Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Ασθένειας (ΕΚΑΑ – EHIC) αλλά και ιατρικές πληροφορίες που θα μπορούσαν να αποβούν σωτήριες σε ώρα ανάγκης, όπως αλλεργίες, ομάδα αίματος, λήψη αντιπηκτικών κοκ.

Η άγνοια, οι προσωπικές στρατηγικές, η έλλειψη κοινής λογικής, τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και κυρίως ο ανύπαρκτος πολιτικός σχεδιασμός με τη μορφή της Εθνικής Στρατηγικής για την Υγεία, προς όφελος τόσο του συστήματος όσο και του πολίτη, εμφανίζονται ως τα βασικότερα αίτια που εν έτει 2019 η Ελλάδα στερείται κάρτας υγείας. Τη στιγμή που άλλα ευρωπαϊκά κράτη που σέβονται τα δημόσια οικονομικά, τη δημόσια υγεία και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων του ασθενή, προχωρούν στην υιοθέτηση καρτών και συσκευών δεύτερης και τρίτης γενιάς, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Φινλανδία, η Ιταλία ή κράτη τα οποία ενώ μέχρι πρότινος υπολείπονταν της Ελλάδας στις μεταρρυθμίσεις της υγείας, σήμερα μας έχουν προσπεράσει, όπως η Κροατία και η Σλοβακία, οι κάτοικοι των οποίων διαθέτουν τη δική τους κάρτα υγείας.

Τα φαινόμενα παραβατικότητας, όπως η πλαστή συνταγογράφηση, πλέον έχουν ξεφύγει, αναφέρουν παράγοντες της αγοράς, τονίζοντας ότι είναι πια επιτακτική ανάγκη ο επαγγελματίας υγείας αντί να παλεύει με την είσοδό του στο σύστημα της συνταγογράφησης -που είτε δυσλειτουργεί είτε τον "πετά" έξω μετά από λίγα λεπτά- να αποκτήσει την δική του κάρτα με καρταναγνώστη, ενώ κάρτα υγείας πρέπει να αποκτήσει και ο ασθενής. Οι δύο κάρτες (ιατρού-ασθενούς) και ο καρταναγνώστης του ιατρού θα παρέχουν την αναγκαία πιστοποίηση της ταυτόχρονης παρουσίας και των δύο στο ιατρείο. Επιπλέον, ο ασθενής θα είναι πια κάτοχος και φορέας του ιατρικού του φακέλου. Παράλληλα, για να διασφαλιστεί ότι ο ασθενής δεν θα παραδίδει σε τρίτους την κάρτα του, αυτή μπορεί να συνδυαστεί με επιπλέον λειτουργικότητες. Ήδη αναφερθήκαμε στην ΕΚΑΑ, αλλά θα μπορούσαν οι κάρτες να επιτρέπουν την πρόσβαση σε υπηρεσίες διαδικτύου της δημόσιας διοίκησης που απαιτούν ταυτοποίηση των χρηστών, φορολογικές χρήσεις, όπως στην ιταλική κάρτα Tessera Sanitaria κοκ, έτσι ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα του παρελθόντος με στοιβαγμένα βιβλιάρια υγείας. Ακόμη περισσότερο, το κράτος θα μπορούσε να σχεδιάσει συνολικά μια πολυλειτουργική κάρτα πολίτη, που θα κάλυπτε επιπλέον τομείς της καθημερινότητάς του, όπως ταυτότητα, δίπλωμα οδήγησης κλπ.

Λύσεις σίγουρα υπάρχουν- και μάλιστα τέτοιες που μπορούν να προσαρμοστούν στα οικονομικοκοινωνικά δεδομένα της ελληνικής κοινωνίας- αναφέρουν παράγοντες της αγοράς. Η αγορά μιλά πλέον για μία επιτακτική ανάγκη που πρέπει να καλυφθεί άμεσα και αυτή να γίνει το εφαλτήριο για έναν ουσιαστικό μετασχηματισμό διάτρητων διαδικασιών- που σήμερα παραβιάζονται εις βάρος όλων των νόμιμων.