Αγγλικός όρος

posttraumatic amnesia

Ορισμός

Μια κατάσταση παραζάλης, σύγχυσης και απώλειας της μνήμης στην οποία εισέρχεται κάποιος ασθενής μετά από τραυματική βλάβη του εγκεφάλου (ΤΒΙ), αμέσως μετά από τραυματισμό ή την ανάνηψη από κώμα. Το οίδημα, η αιμορραγία, οι εκχυμώσεις, η διατομή των αξόνων και οι μεταβολικές διαταραχές διαταράσσουν την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται τις πληροφορίες με ακρίβεια με αποτέλεσμα να εμφανίζει το άτομο ασυνήθιστες συμπεριφορές, οι οποίες συχνά είναι δύσκολο να αντιμετωπισθούν. Οι ασθενείς οι οποίοι έχουν υποστεί τραυματισμό, αλλά οι απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου τους δεν δείχνουν κάποια εγκεφαλική βλάβη, είναι δυνατόν να έχουν κάποια ήπια ΤΒΙ και να εμφανίζουν μόνο κάποια από τα συμπτώματα της ΡΤΑ. Η μετατραυματική αμνησία μπορεί να διαρκέσει για μήνες, αλλά συνήθως υποχωρεί μέσα σε μερικές εβδομάδες. Κατά την φάση της ΡΤΑ, ο ασθενής κινείται από ένα γνωσιακό επίπεδο εσωτερικής σύγχυσης και σε ένα επίπεδο σύγχυσης σχετικά με το περιβάλλον του.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Στα συμπτώματα συμπεριλαμβάνεται η ανησυχία, τα παράπονα ή ο θρήνος, οι ασυνήθιστες συμπεριφορές (συχνά σεξουαλικές συμπεριφορές ή θυμού), οι ψευδαισθήσεις (συχνά παρανοειδείς), απώλεια της συνεχόμενης μνήμης, η μυθοπλασία για την κάλυψη των κενών της μνήμης, η σύγχυση της γλώσσας, ο αποπροσανατολισμός, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις ή σκέψεις (εμμονές) και οι διαταραχές του ύπνου. Τα ελλείμματα της προσοχής και της μνήμης μπορεί να επιμείνουν και η επικοινωνία όπως και οι άλλες γνωσιακές λειτουργίες μπορεί να γίνουν ακόμα πιο εμφανείς, όπως είναι οι δυσκολίες στην επίλυση προβλημάτων, την αιτιολόγηση, στην οργάνωση της σκέψης, την αναζήτηση, την εύρεση λέξεων και στην εκτέλεση συγκεκριμένων κινήσεων (όπως στις καθημερινές δραστηριότητες).

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: Ο ασθενής εκτιμάται για τυχόν εμφάνιση συμπτωμάτων ΡΤΑ. Ο ασθενής προσανατολίζεται διαρκώς έχοντας συνεχώς οπτική επαφή με ένα μεγάλο ημερολόγιο και ένα ρολόι· σε κάθε επικοινωνία με τον ασθενή θα πρέπει από την αρχή να του υπενθυμίζεται το ποιοι είναι παρόντες και το ποια δραστηριότητα σχεδιάζεται να γίνει· και ο ασθενής παραμένει σε ασφαλές και άνετο περιβάλλον, ενώ του επιτρέπεται όσο το δυνατόν περισσότερη ελευθερία.

Στη γνωσιακή φάση της εσωτερικής σύγχυσης, ο ασθενής δεν καταλαβαίνει τι συμβαίνει και εκνευρίζεται. Οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να περιορίσουν τον εκνευρισμό του μιλώντας του απαλά και με απλές προτάσεις, χρησιμοποιώντας χειρονομίες όταν αυτό χρειάζεται, αφήνοντας στον ασθενή το χρονικό περιθώριο για να απαντήσει και αποφεύγοντας να θυμώσουν απέναντι στον ασθενή. Οι τακτικές επισκέψεις από τα μέλη της οικογένειας είναι σημαντικές· η οικογένεια θα πρέπει να είναι προετοιμασμένη σχετικά με την εμφάνιση και την συμπεριφορά του ασθενούς και η βοήθειά τους στις καθημερινές δραστηριότητες του ασθενούς επίσης θα πρέπει να ενθαρρύνεται. Ο ασθενής μπορεί να ανταποκρίνεται καλύτερα στο άτομο για το οποία ενδιαφέρεται περισσότερο.

Τα ερεθίσματα είναι περιορισμένα και σε τακτική βάση σχεδιάζονται περίοδοι ανάπαυσης· χρησιμοποιείται ο εξοπλισμός εκείνος ο οποίος προορίζεται για τον περιορισμό του εκνευρισμού του ασθενούς· ο περιορισμός της κίνησης των καρπών θα πρέπει να αποφεύγεται όσο είναι δυνατόν περισσότερο. Οι ουροκαθετήρες μπορεί να αυξήσουν τον εκνευρισμό του ασθενούς λόγω της σωματικής δυσφορίας (εσώρουχα ακράτειας μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά την εκπαίδευση του ασθενούς σε θέματα ατομικής υγιεινής). Εκτιμάται η δυνατότητα κατάποσης του ασθενούς όσο το δυνατόν νωρίτερα, προκειμένου να αποφευχθεί η χρήση καθετήρων σίτισης, αλλά ταυτόχρονα λαμβάνονται οι απαραίτητες προφυλάξεις κατά την σίτιση του ασθενούς. Σε όλα τα άτομα τα οποία έρχονται σε επαφή με τον ασθενή διατίθεται μια λίστα με όλα εκείνα τα ερεθίσματα τα οποία είναι δυνατόν να περιορίσουν ή να αυξήσουν τον εκνευρισμό του ασθενούς. Τηρείται μια απόσταση κατά τις φάσεις των εκρήξεων εκνευρισμού του ασθενούς· θα πρέπει ο φροντιστής να περιμένει να ξεθυμάνει η οργή του ασθενούς και να μιλάει πάντοτε με ήρεμη φωνή. Ο προσωπικός χώρος του ασθενούς δεν θα πρέπει να παραβιάζεται χωρίς προειδοποίηση (π.χ. θα πρέπει να ειδοποιείται εκ των προτέρων ο ασθενής ότι τα γεννητικά του όργανα πρέπει και πρόκειται να πλυθούν). Ο ασθενής θα πρέπει να προσεγγίζεται από τα εμπρός και τα αντικείμενα θα πρέπει να είναι τοποθετημένα σε κάποιες θέσεις που ο ασθενής να μπορεί να τα βλέπει. Οι ψευδαισθήσεις και οι μυθοπλασίες δεν θα πρέπει να επιβεβαιώνονται και η προσοχή του/της ασθενούς θα πρέπει να αποσπάται όταν θελήσει να συζητήσει και να υποστηρίξει τις παραληρηματικές του ιδέες. Με την πάροδο του χρόνου, η αυτογνωσία του /της μπορεί να είναι περιορισμένη και να ποικίλλει. Οι επαγγελματίες υγείας θα πρέπει να προσέχουν για τυχόν παρορμητικές κινήσεις οι οποίες θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τον ασθενή. Θα πρέπει να ενημερώσουν και τους υπολοίπους ότι ο ασθενής δεν είναι σε θέση να ελέγξει την συμπεριφορά του και ότι λειτουργεί και μιλά χωρίς συναίσθηση ή σκέψη. Ενθαρρύνεται η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανεξαρτησία και αυτοεξυπηρέτηση. Ο ασθενής ασχολείται με μικροδουλειές, για την εκτέλεση των οποίων απαιτείται κάποιου βαθμού κινητικότητα. Εάν ο ασθενής εμφανίζει αρκετές διαφορετικές συμπεριφορές οι οποίες παρεμβαίνουν στην θεραπεία, θα πρέπει να παρακολουθείται η κάθε μία συμπεριφορά ξεχωριστά. Για να ενισχυθεί η αφηρημένη σκέψη και ανάλυση, θα πρέπει να χρησιμοποιείται χιούμορ, εάν ο ασθενής μπορεί να το καταλάβει. Ακολουθείται ένα συγκεκριμένο καθημερινό πρόγραμμα και ο ασθενής εκπαιδεύεται ώστε να χρησιμοποιεί μόνο ακριβείς οδηγίες (το ρολόι ή ένα γραπτό χρονοδιάγραμμα δραστηριοτήτων) για να βοηθηθεί η μνήμη του. Ο ασθενής επίσης ελέγχεται σε περίπτωση που εμφανιστεί μετατραυματική κεφαλαλγία, η οποία αντιμετωπίζεται με αναλγητικά.

Συντομογραφία

ΡΤΑ