Αγγλικός όρος

peptic ulcer

Ορισμός

Έλκος που δημιουργείται στο κατώτερο άκρο του οισοφάγου, στο στόμαχο, κατά μήκος του ελάσσονος τόξου, στον δωδεκαδάκτυλο ή στην πλευρά της νήστιδας σε μια γαστρο-νηστιδοστομία. Το πεπτικό έλκος αποτελεί συχνό νόσημα και προσβάλλει περίπου το 10% των ανδρών και το 5% των γυναικών κατά την διάρκεια της ζωής τους.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ: Οι συχνές αιτίες του πεπτικού έλκους περιλαμβάνουν την χρήση μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, το κάπνισμα, την λοίμωξη του άνω γαστρεντερικού συστήματος με το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, και σοβαρούς σωματικούς στρεσσογόνους παράγοντες. Τα έλκη είναι περισσότερο συχνά στους άνδρες από ότι στις γυναίκες και παρατηρούνται συχνότερα σε ασθενείς άνω των 65 ετών. Η σχέση μεταξύ του πεπτικού έλκους και του συναισθηματικού στρες δεν έχει πλήρως κατανοηθεί.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ: Οι ασθενείς με πεπτικό έλκος μπορεί να είναι ασυμπτωματικοί ή να εμφανίσουν βασανιστική επιγαστραλγία, ειδικά την νύχτα ή όταν δεν έχει ληφθεί τροφή για πολλές ώρες. Μερικές φορές, το αίσθημα οπισθοστερνικού καύσου, η ναυτία, ο εμετός, η αιματέμεση, η μέλαινα κένωση ή η ανεξήγητη απώλεια βάρους υποδηλώνει πεπτική νόσο. Τα πεπτικά έλκη που προκαλούν διάτρηση του άνω γαστρεντερικού συστήματος μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα παγκρεατίτιδας ή οξείας κοιλίας.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ: Η ενδοσκόπηση αποτελεί την καλύτερη εξέταση για την διάγνωση των πεπτικών ελκών, διότι επιτρέπει την άμεση επισκόπηση του βλεννογόνου. Κατά την ενδοσκόπηση μπορεί να λάβει χώρα εκτομή ιστού, απολίνωση αγγείων ή να γίνει έγχυση σκληρυντικών ουσιών. Μπορεί επίσης να γίνει ακτινογραφία του άνω γαστρεντερικού για την διάγνωση ή την παρακολούθηση, αλλά οι βιοψίες, η δοκιμασία αναπνοής για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και οι θεραπείες έγχυσης (τα οποία μπορούν να λάβουν χώρα όλα κατά την ενδοσκόπηση) δεν αποτελούν τμήμα αυτής της διαδικασίας.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ: Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού προκαλεί τα περισσότερα πεπτικά έλκη στο δωδεκαδάκτυλο. Κατά συνέπεια, σε όλους τους ασθενείς με δωδεκαδακτυλικά έλκη θα πρέπει να χορηγηθούν αντιβιοτικά και αντιεκκριτικά φάρμακα, όπως λανζοπραζόλη ή ομεπραζόλη. Το πεπτικό έλκος του στομάχου μπορεί να αντιμετωπιστεί με τα ίδια φάρμακα, αν οι βιοψίες ή οι δοκιμασίες αναπνοής αποκαλύψουν την ύπαρξη ελικοβακτηριδίου του πυλωρού. Σε ασθενείς με έλκη που προκαλούνται από τα ΜΣΑΦ (Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη Φάρμακα) ή από το κάπνισμα, η διακοπή αυτών των φαρμάκων και η χορήγηση Η2-αναστολέων (π.χ. ρανιτιδίνη) παρέχει αποτελεσματική θεραπεία. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί μισοπροστό-λη για την πρόληψη του έλκους που προκαλείται από την χρήση ΜΣΑΦ. Η χειρουργική θεραπεία (συμπεριλαμβανομένης της υφολικής γαστρε-κτομής) μπορεί να χρειαστεί σε σπάνιες περιπτώσεις ανεξέλεγκτης αιμορραγίας ή διάτρησης, που λαμβάνουν χώρα λόγω του πεπτικού έλκους.

ΠΕΡΙΘΑΛΨΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ: O ασθενής πληροφορείται σχετικά με τις ουσίες που αυξάνουν τον κίνδυνο πεπτικού έλκους (π.χ. ΜΣΑΦ, παράγωγα του καπνού) και του παρέχονται ειδικές οδηγίες για την αποφυγή τους. Η εκπαίδευση του ασθενούς θα πρέπει να περιλαμβάνει την σημασία των φαρμακευτικών θεραπειών και την ανάγκη παρακολούθησης. Στον ενδονοσοκομει-ακό ασθενή με αιμορραγία, η προσεκτική παρακολούθηση των ζωτικών σημείων, του ισοζυγίου των υγρών, του επιπέδου αιμοσφαιρίνης και των απωλειών αίματος, μπορεί να αυξήσει την πρώιμη αναγνώριση επιδείνωσης της νόσου. Οι ενδοσκοπικές και άλλες διαγνωστικές δοκιμασίες ε-πεξηγούνται στον ασθενή και αξιολογούνται τα αποτελέσματα των φαρμάκων ή των μεταγγίσεων. Οι ιατροί και οι νοσηλευτές θα πρέπει να βοηθούν τον ασθενή να αναπτύξει μηχανισμούς αντιμετώπισης για την μείωση του άγχους. Οι ασθενείς μαθαίνουν να αναγνωρίζουν σημεία και συμπτώματα υποτροπής της νόσου (π.χ. αιματέμεση, μέλαινα κένωση, επιγαστραλγία).